27 Ноябр, 2025, 6 Жумадул сони, 1447
27 Ноябр, 2025, 6 Жумадул сони, 1447
Халқимиз орасида маййитларни охирги йўлга кузатиш ўта муҳим масала бўлиб, кўпчилик билиши лозим бўлган нарсалардир. Муҳтазар (ўлими яқинлашган инсон)га нисбатан қилинадиган одоблар ҳақидаги маълумотга эга бўлмаганликлари сабабли ҳам ҳозирги вақтда кўпчилик орасида бу нарса турли бидъат-хурофотларни келтириб чиқармоқда.
Комил мўмин ўлимни охират ҳаётининг дастлабки босқичи, ундан кейин абадий ҳаёт бошланишини билганлиги сабабли, боқий дунё ҳаётини ўзининг солиҳ амаллари билан гўзаллаштиришга ҳаракат қилади ва бундай инсонлар ўлимга ҳамма вақт ҳозир бўлади.
Ўлимни эсламаслик кибр, манманлик, ғафлат, кайф-сафо, лоқайдлик каби қатор иллатларга олиб келади. Ҳамма йўллар инсонни ягона бир манзилга элтади. Мўмин киши, албатта, қилган эзгу амаллари, тоат-ибодатлари, Аллоҳнинг рози-ризолиги йўлида елиб-югурганлиги эвазига улуғ мукофотлар берилишидан умид этади. Зеро, Ҳақ таоло ўлимнинг ҳақлигига ишора қилиб айтади: “Ҳар бир жон ўлим (аччиғи)ни тотувчидир. Қиёмат кунида, албатта, мукофотларингиз сизларга тўла-тўкис берилур. Бас, (ўша куни) ким дўзахдан узоқлаштирилиб, жаннатга киритилса, демак, у (катта) ютуққа эга бўлибди. Бу дунё ҳаёти эса, фақат ғурур (алдов) матоҳидир” (Оли Имрон сураси, 185-оят).
Мусулмон киши учун ўлим бу йўқлик эмас. Ўлим бу – бекатда бир муддат қолиб кетган йўловчининг кўзлаган манзилига етиб олиши. Мусофирнинг эса Ватанига қайтишидир. Бунда сафар юзасидан ҳисобот, ҳисоботга қараб мартаба берилади...
Мана шу мартабага етишишда эса ҳаётлик вақтимиздаги эзгу амалларимиз, ўлим олди ва охират манзилига боришда ўзимиз ва яқинларимизни чиройли тарзда тайёрлаш муҳимдир.
Жорий йилнинг 30 октябрь куни “Кўзи ожизлар” маданият саройида кўзи ожизлар учун, 3, 10 ноябрь кунлари Тошкент шаҳридаги “Шайх Зайниддин” жоме масжидида “Карлар жамияти” аъзолари учун “Муҳтазарга нисбатан қилинадиганодоблар” мавзусида диний-маърифий суҳбат ўтказилди.
Тошкент шаҳар “Фирдавс” жоме масжиди имом-хатиби Бахтиёр Сатторов бемор олдидаги одоблар, ўлими яқинлашган инсонларга қилинадиган амаллар, маййитни ювиш ва кафанлаш, жаноза, маййитни дафн қилиш ҳақида маъруза қилди.
Аллоҳ таоло Анкабут сурасининг 57-оятида: «Ҳар бир жон ўлим (аччиғи)ни тотувчидир. Сўнгра (қиёмат куни) Бизга қайтарилурсиз», деб марҳамат қилган.
Ўлим ҳақ, ҳар қандай тирик жон бир кунмас-бир кун ўлим билан юзма-юз келади. Инсон шу муқаррар воқеликка муносиб тайёргарлик кўриши керак. Ҳеч ким қачон, қаерда, қандай ўлишини билмайди. Аллоҳ таоло бу ҳақида хабар бериб бундай дейди:
“Дарҳақиқат, Аллоҳнинг ҳузуридагина қиёмат (қачон бўлиши тўғрисида) билим бордир. У (хоҳлаганича) ёмғир ёғдирур ва бачадонлардаги нарса(ҳомила)ни билур. Бирор жон эртага нима иш қилишини билмас. Бирор жон қаерда ўлишини ҳам билмас. Албатта, Аллоҳ(ҳамманарсани)билувчи ва хабардор Зотдир” (Луқмон сураси, 34-оят).
Маъруза давомида имом маййитни ювиш учун сув топилмаганда таяммум қилдириш мумкинлигини тушунтириб ўтди. Маййитни ювиш ва кафанлаш ишлари амалий кўрсатиб берилди.
Имконияти чекланган фуқаролар қуйидаги саволларни беришди:
Саволларга имом томонидан атрофлича жавоб берилди. Бу суҳбат ногиронлиги бўлган тингловчиларда катта қизиқиш уйғотди. Маъруза учун имомга миннатдорлик изҳор қилишди.
Мунира АБУБАКИРОВА,
ЎМИ мутахассиси
Россия мусулмонлари Марказий диний идорасининг таклифига асосан Уфа шаҳрида ўтказилган «Ислом идеаллари ва қадриятлари: Бир Уммат – умумий тақдир» номли XVI Халқаро илмий-амалий конференцияда Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакили Иброҳимжон домла Иномов иштирок этди.
Россия мусулмонлари Марказий диний идораси, Москва шаҳридаги Ислом маданияти, фан ва таълимни қўллаб-қувватлаш жамғармаси ва Бошқирдистон Республикаси Раҳбари ҳузуридаги давлат-дин муносабатлари кенгаши томонларидан ташкил этилган анжуманда 600 дан зиёд меҳмонлар қатнашдилар.
Баҳрайн, Миср, Иордания, Тунис, Туркия, Ироқ, Эрон, Ҳиндистон, Германия, Америка Қўшма Штатлари, Канада, Саудия Арабистони Қироллиги, Марокаш, Фаластин, Мўғулистон, Қирғизистон, Қозоғистон, Тожикистон, Озарбайжон, Беларусь, Ўзбекистон Республикаси ва бир қатор халқаро ташкилотлар вакиллари ташриф буюрдилар.
Шунингдек давлат ҳокимияти органлари вакиллари, илмий ва эксперт жамоатчилиги, таълим муассасалари, олийгоҳ ўқитувчилари ва талабалари, Россия Федерацияси субъектларидан диний ва жамоат арбоблари, анъанавий конфессиялар диний пешволари ҳамда Ислом олами университетлари федерацияси ва Ислом таълим, фан ва маданият ташкилоти (ICESCO) вакиллари иштирок этдилар.
Бошқирдистон Республикаси Давлат Ассамблеяси – Қурултой да ўтказилган Конференциядан кўзланган мақсад – маънавий-ахлоқий қадриятларни мустаҳкамлаш, динлараро ва миллатлараро тинчлик ва тотувликни ривожлантириш, Россия ва Евроосиё маконидаги мусулмон уммати бунёдкорлик салоҳиятини оширишга қаратилган таклиф ва ташаббусларни ишлаб чиқишдан иборат.
Халқаро конференция доирасида Россия мусулмонлари Марказий диний идораси раиси, Муфтий Талгат Сафа Таджуддин ҳазратлари Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакили Иброҳимжон домла Иномов билан учрашув ўтказди.
Муфтий ҳазрат суҳбатни ўзи бошлаб, ташриф учун миннатдорлик изҳор этиб, ўзининг энг катта ва илиқ самимий саломларини, энг яхши тилак ва хайрли дуоларини Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларига албатта етказишни бир неча бор таъкидлаб ўтди.
Россия мусулмонлари Марказий диний идораси раиси, Муфтий Талгат Сафа Таджуддин ҳазратларининг Ўзбекистонга, Бухорога, Ўзбекистон халқига меҳри ўзгача баланд эканлиги намоён бўлиб туради.
Учрашув давомида Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларининг ҳам саломлари Диний идорамиз вакили томонидан ҳурмат билан етказилди.
XVI Халқаро илмий-амалий конференция сўнгида “Россия мусулмонлари Марказий диний идораси раиси, Муфтий Талгат Сафа Таджуддин ҳазратларининг дин ва Ватан йўлидаги 45 йиллик маънавий хизматига бағишланган тантанали тадбирлар”да Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакили Иброҳимжон домла Иномов сўзга чиқиб, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларининг Табрикномаларини ҳурмат билан етказди.
Ҳамда Муфтий Талгат Сафа Таджуддин ҳазратларига Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларининг номларидан миллий қадриятларимиз бўйича миллий зар чопон тақдим этилди.
Ўзбекистон делегацияси томонидан кўрсатилган бундай юқори эҳтиром ва ҳурматдан жуда қаттиқ мамнунлигини Муфтий Талгат Сафа Таджуддин ҳазратлари кўз ёшлари ила дилдан меҳр билан изҳор этди.
Хизмат сафари давомида Халқаро конференцияга ташриф буюрган бир қатор меҳмонлар билан бўлган суҳбатларда делегациямиз вакили томонидан бугунги кундаги мамлакатимиздаги қилинаётган ишлар тўғрисида тўхталиб, давлатимиз ва ҳукуматимиз томонларидан юрт тинчлиги, халқ фаровонлиги ва саломатлиги, динимиз ободлиги учун беҳисоб даражада ишлар олиб борилаётганлигини ёритиб, бугунги кундаги мамлакатимиздаги ҳамма соҳаларда, айниқса диний соҳада жуда ҳам катта ислоҳотлар, мисли кўрилмаган янгиликлар тўғрисида хабар бериб ўтилди.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 