Динимизда инсонларга яхшилик қилиш, уларнинг кўнглини кўтариш улкан савобли амаллардан саналади.
Ҳадиси шарифлардан бирида “Фарз амаллардан кейин Аллоҳ таолога энг маҳбуб амал мусулмон кишининг қалбига шодлик киритишдир” дейилган.
Шу ўринда қуйидаги ривоятни эслаш ўринли. Бир куни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Оиша розияллоҳу анҳодан хурсанд бўлиб: “Эй Оиша, мендан хоҳлаган нарсангни сўра”, – дедилар. Оиша розияллоҳу анҳо жуда ҳам зийрак аёл эдилар, бу фурсатни қўлдан бой бермаслик учун энг яхши нарсани сўрашни қасд қилдилар ва: – “Бу борада отам билан маслаҳатлашсам”, – дедилар.
Шундай қилиб, Абу Бакр розияллоҳу анҳунинг ҳузурларига бориб воқеани баён қилдилар. Абу Бакр розияллоҳу анҳу: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам меърожга чиққанларида Аллоҳ таоло у зотга сирларни айтган. Ўшалардан бирини айтиб беришларини сўра”, – дедилар. Оиша онамиз розияллоҳу анҳо ўша нарсани сўрадилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
– “Роббим менга меърож кечасида: “Менинг наздимда мўминнинг даражаси шу даражада юқорики, қайси бир мўмин бошқа бир мўминнинг қалбига хурсандчилик солса, албатта жаннатий бўлади, деди”, – дедилар.
Оиша розияллоҳу анҳо хурсанд бўлиб Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳуга бу гапни етказган вақтларида У зотнинг кўзларидан ёш қалқиди. Бунга гувоҳ бўлиб турган Оиша розияллоҳу анҳо: – “Нега йиғлайсиз отажон, ахир бу хурсандчилик хабар эмасми?”, дедилар. Абу Бакр: – “Бу, мўминнинг қалби Аллоҳ таолонинг наздида шу даражада қадрлики, ким унга озор етказса – дўзахийдир дегани бўлади» – деб жавоб қилдилар.
Мазкур ривоятдан бир инсонни кўнглини кўтариш, унинг қалбига хурсандчилик киритиш нақадар савобли, шу билан бирга эътиборли иш экани намоён бўлмоқда.
Юртбошимиз ташаббуслари билан ташкил этилган “Вақф” хайрия жамоат фонди ҳам динимизнинг юқоридаги кўрсатмаларига содиқ қолиб, жойларда инсонлар ҳолидан хабар олиб, уларнинг қалбига хурсандчилик олиб киришга ҳаракат қилмоқдалар.
Жумладан, “Вақф” хайрия жамоат фонди томонидан Тошкент шаҳар 7-сонли клиник шифохонасига 2 та ногиронлар аравачаси етказиб берилди.
Куз фасли ҳам ўтиб бориб, кунлар совий бошлади. Ҳа, қиш эшик қоқмоқда. Совуқ об-ҳавода катталарку бир иложини қилар, аммо болалар шамоллаб қолиши, қийналиши мумкин. Шунинг учун уларни қишки иссиқ кийимлар билан таъминлаш масаласи муҳимдир.
“Вақф” хайрия жамоат фонди томонидан бу муаммони бироз енгиллатиш борасида бир қатор амалий ишлар қилиб келинмоқда.
Жумладан, Тошкент вилояти Ғазалкент туманидаги 125-сонли ихтисослаштирилган имконияти чекланган болалар мактаб-интернатига қишки иссиқ спорт костюмлари ва анжомлари етказиб берилди.
Болалар кўзидаги қувонч, ўксик диллардаги сурур, қалб тўридан отилиб чиққан дуолар, Аллоҳ насиб этса, ижобат бўлажак ва Фонднинг бу каби мурувват, олийжанобликка йўғрилган ишлари янада кенг қулоч ёяжак.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
1. Олимнинг тўлиқ исми шарифи Муҳаммад ибн Муҳаммад ибн Маҳмуд Абу Мансур Мотуридий Самарқандий Ансорий.
2. Камолиддин Баёзийнинг таҳқиқига кўра бу зотнинг насаби улуғ саҳобий Абу Айюб Ансорийга бориб тақалади.
3. Абу Мансур Мотуридийнинг қайси йилда туғилгани аниқ маълум эмас. Аммо устози Муҳаммад ибн Муқотил Розий ҳижрий 248 (милодий 862) йилда вафот этгани айтилган. Шунга кўра, Абу Мансур Мотуридий ҳижрий 240 (милодий 854) йилдан олдин туғилгани тахмин қилинади.
4. Имом Мотуридий кўплаб устозлардан таълим олган. Қуйидагилар уларнинг энг машҳурлари:
5. Ушбу олимлар Имом Мотуридийни Имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳгача бўлган санадини боғловчи устозлар ҳисобланади.
6. Имом Мотуридийнинг шогирдлари унинг илимй меросини давом эттириб, бу таълимотни ривожлантирганлар. Масалан:
7. Абу Мансур Мотуридий тафсир, усулул фиқҳ ва ақоид каби шаръий илмларнинг турли йўналишлари бўйича асарлар таълиф этган.
8. Тафсир йўналиши бўйича “Таъвилоту аҳли сунна” номли тафсир ёзган.
9. Усулул фиқҳ йўналишида “Маъхозуш шароиъ” (Шаръий ҳукмлар манбаси) ва “Жадал” (Илмий баҳслар) номли иккита китоб ёзган.
10. Уламолар Абу Мансур Мотуридий ақоид илми бўйича ёзган асарларини ўрганиб чиқиб, уларни уч турга ажратганлар:
11. Абдулҳай Лакнавий “ал-Фавоидул-баҳия” асарида Имом Абу Мансур Мотуридийни мутакаллимлар имоми ва мусулмонларнинг тўғри ақидасини асослаб берган буюк аллома сифатида тавсифлайди. Унинг таъкидлашича, Имом Мотуридий беназир асарлар яратиб, ботил ақида вакилларининг бузғунчи ғояларига раддиялар берган.
12. Уламолар айтадиларки, Ҳужжатул Ислом (Ислом дини ҳужжати) дейилганда фақат Имом Ғазолий тушунилганидек, Имомул ҳудо (тўғри йўлга бошловчи) дейилганда ҳам фақат Имом Мотуридий тушунилади.
13. Бутун ҳаётини илм маърифат ўрганиш ва уни ёйиш билан ўтказган Абу Мансур Мотуридий раҳматуллоҳи алайҳ ҳижрий 333 (милодий 945) йилда тахминан тўқсон беш ёшида Самарқандда вафот этган ва Чокардиза қабристонига дафн этилган.
14. 2020 йил Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан Ўзбекистон халқаро ислом академияси ҳузурида “Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот маркази” ташкил этилган.
15. Шунингдек, 2025 йил март ойида Давлатимиз раҳбари томонидан буюк олимга юксак ҳурмат ифодаси ўлароқ “Имом Мотуридий таваллудининг 1155 йиллигини кенг нишонлаш тўғрисида”ги қарор қабул қилинди.