Фарғона вилояти вакиллигида 2023-2024 ўқув йилида диний таълим муассасаларини тамомлаб, соҳада фаолият бошлаган ёш ходимлар иштирокида ўқув-семинар бўлиб ўтди. Унда вилоят бош имом-хатиби Убайдуллоҳ домла Абдуллаев, бош имом-хатиб ўринбосари Алишер домла Наимов, Бувайда тумани бош имом-хатиби Аҳмадхон домла Низомов ва бошқа мутасаддилар қатнашди.
Семинарда ёш имомлар билан самимий мулоқот қилиниб, уларнинг фаолияти, амалга ошираётган ишлари ўрганилди ҳамда келгусидаги мақсадлари билан танишилди. Маърузачи устозлар имомлик шарафи ва масъулияти, диний-маърифий соҳада олиб борилаётган ислоҳотлар мазмун-моҳияти, ёшларга берилаётган имконият ва имтиёзлар ҳақида сўзлаш билан бир қаторда ҳаётий тажриба ва малакалари билан ҳам ўртоқлашдилар.
Аждодларимиз азалдан Аҳли сунна вал-жамоа ақидаси, Ҳанафий мазҳабининг фиқҳий таълимотларига амал қилиб келганликлари, давримизда эса миллатни ушбу йўлдан оғдиришга бўлаётган уринишларнинг ортиши ва уларнинг салбий оқибатлари хусусида "Динимизда мазҳабларнинг ўрни ва аҳамияти" мавзусидаги маърузада тўхталинди. Уламоларнинг йўллари, илмий ва ҳаётий мисоллар билан семинар янада манфаатли ўтди.
Семинар давомида Марғилон шаҳридаги "Бурҳониддин Марғилоний" ёдгорлик мажмуасига сафар ташкилланиб, давлат раҳбари ташаббуслари билан мазкур мажмуа устида катта ислоҳот бошлангани эътироф этилди.
Фарғона вилояти вакиллиги Матбуот хизмати
1. Олимнинг тўлиқ исми шарифи Муҳаммад ибн Муҳаммад ибн Маҳмуд Абу Мансур Мотуридий Самарқандий Ансорий.
2. Камолиддин Баёзийнинг таҳқиқига кўра бу зотнинг насаби улуғ саҳобий Абу Айюб Ансорийга бориб тақалади.
3. Абу Мансур Мотуридийнинг қайси йилда туғилгани аниқ маълум эмас. Аммо устози Муҳаммад ибн Муқотил Розий ҳижрий 248 (милодий 862) йилда вафот этгани айтилган. Шунга кўра, Абу Мансур Мотуридий ҳижрий 240 (милодий 854) йилдан олдин туғилгани тахмин қилинади.
4. Имом Мотуридий кўплаб устозлардан таълим олган. Қуйидагилар уларнинг энг машҳурлари:
5. Ушбу олимлар Имом Мотуридийни Имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳгача бўлган санадини боғловчи устозлар ҳисобланади.
6. Имом Мотуридийнинг шогирдлари унинг илимй меросини давом эттириб, бу таълимотни ривожлантирганлар. Масалан:
7. Абу Мансур Мотуридий тафсир, усулул фиқҳ ва ақоид каби шаръий илмларнинг турли йўналишлари бўйича асарлар таълиф этган.
8. Тафсир йўналиши бўйича “Таъвилоту аҳли сунна” номли тафсир ёзган.
9. Усулул фиқҳ йўналишида “Маъхозуш шароиъ” (Шаръий ҳукмлар манбаси) ва “Жадал” (Илмий баҳслар) номли иккита китоб ёзган.
10. Уламолар Абу Мансур Мотуридий ақоид илми бўйича ёзган асарларини ўрганиб чиқиб, уларни уч турга ажратганлар:
11. Абдулҳай Лакнавий “ал-Фавоидул-баҳия” асарида Имом Абу Мансур Мотуридийни мутакаллимлар имоми ва мусулмонларнинг тўғри ақидасини асослаб берган буюк аллома сифатида тавсифлайди. Унинг таъкидлашича, Имом Мотуридий беназир асарлар яратиб, ботил ақида вакилларининг бузғунчи ғояларига раддиялар берган.
12. Уламолар айтадиларки, Ҳужжатул Ислом (Ислом дини ҳужжати) дейилганда фақат Имом Ғазолий тушунилганидек, Имомул ҳудо (тўғри йўлга бошловчи) дейилганда ҳам фақат Имом Мотуридий тушунилади.
13. Бутун ҳаётини илм маърифат ўрганиш ва уни ёйиш билан ўтказган Абу Мансур Мотуридий раҳматуллоҳи алайҳ ҳижрий 333 (милодий 945) йилда тахминан тўқсон беш ёшида Самарқандда вафот этган ва Чокардиза қабристонига дафн этилган.
14. 2020 йил Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан Ўзбекистон халқаро ислом академияси ҳузурида “Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот маркази” ташкил этилган.
15. Шунингдек, 2025 йил март ойида Давлатимиз раҳбари томонидан буюк олимга юксак ҳурмат ифодаси ўлароқ “Имом Мотуридий таваллудининг 1155 йиллигини кенг нишонлаш тўғрисида”ги қарор қабул қилинди.