Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Жумодус соний - луғатда "кейинги-иккинчи совуқ" маъносида. Ҳижрий-қамарий тақвимга кўра йилнинг олтинчи ойи шу номни олган. Бу ой "жумодул-охир" ҳам дейилади.
Ҳижрий 2 йил, жумодус соний ойи (мил. 623 йил декабрь) |
– Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир 150-200 муҳожир билан Қурайшнинг Маккадан Шомга йўл олган карвонига қарши ғазотга отландилар. Зул Ушайра деган жойга етганларида карвон бир неча кун олдин ўтиб кетгани маълум бўлди. Бу Ислом тарихида «Зул ушайра» ғазоти деб аталади; – ушбу ғазотда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Бани Мудлиж қабиласи билан урушмаслик ҳақида битим туздилар. |
Ҳижрий 3 йил, жумодус соний ойи (мил. 624 йил ноябрь-декабрь) |
– Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳу сарияси бўлди. |
Ҳижрий 6 йил, жумодус соний ойи (мил. 627 йил октябрь-ноябрь) |
– Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳу сарияси бўлди. |
Ҳижрий 7 йил, жумодус соний ойи (мил. 628 йил октябрь) |
– Ҳисмо сарияси бўлди. |
Ҳижрий 8 йил, жумодус соний ойи (мил. 629 йил сентябрь-октябрь) |
– Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Амр ибн Ос розияллоҳу анҳу бошчилигида 300 кишилик сарияни Қуро водийи ортидаги Зотус Салосил диёрига юбориб, уларнинг кетидан Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳу бошчилигида 200 кишилик мадад кучларини жўнатдилар. |
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Аллоҳ таоло Қуръони каримда бундай марҳамат қилади:
«... Маълум кунларда Аллоҳнинг номини зикр қилинглар», (Ҳаж сураси, 28-оят).
Ибн Аббос розияллоҳу анҳу «Маълум кунлар»ни зулҳижжанинг аввалги ўн куни, деганлар.
Ибн Аббос розияллоҳу анҳу ривоят қиладилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мана бунда (яъни, зулҳижжа ойининг аввалги ўн кунида) қилинганидан-да афзалроқ амал йўқ», дедилар. Шунда саҳобалар: «Аллоҳ йўлидаги жиҳоддан ҳамми?» дейишди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ҳа, деб, «лекин бир киши моли ва нафсини хатарга қўйиб кўчага чиқсаю, ҳеч бир нарса билан қайтмаса, ана ўша афзалдир», дедилар (Имом Бухорий ривояти).
Имом Термизийнинг ривоятида: «Солиҳ амаллар қилинган кунлар ичида зулҳижжа ойини ўн кунидан кўра Аллоҳга маҳбуброқ кун йўқдир», дедилар, деб келади.
Абдуллоҳ ибн Абдураҳмон Дорамийнинг «Муснад»ларида ривоят қилинади: Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам «Зулҳижжа ойининг ўн кунидаги амалдан кўра афзалроқ амал йўқдир», деганларида, «Жиҳоддан ҳамми?» дейишди. (Ровий ҳадисни охиригача зикр қилган.)
Амр ибн Шуайб оталаридан, оталари боболаридан ривоят қиладилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Дуоларнинг яхшиси арафа кунидаги дуодир. Мен ва мендан олдинги пайғамбарлар айтган калималарнинг яхшиси
«Лаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаху лаа шарийка лаҳ, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ъала кулли шайин қодир», деб айтишдир», дедилар».
Термизий заиф иснод билан ривоят қилганлар.
Имом Моликнинг «Муватто»ларида эса: «Дуоларнинг афзали арафа кунидаги дуодир. Мен ва мендан олдинги пайғамбарларнинг айтган калималарининг афзали «Лаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарийка лаҳ» дир», деб келган.
Имом Молик бу ҳадисни мурсал ҳолатда лафзида ноқислик билан ривоят қилганлар.
Солим ибн Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳу арафа куни бир тиланчи одамлардан тиланиб юргани кўриб: «Эй ожиз, бу кунда Аллоҳдан бошқадан ҳам сўраладими?» дедилар.