— Ba'zi bir qorilarga xatmi Qur'on buyurgani borsak, “menda tayyori bor”, deyishadi. Ya'ni Qur'onni o'qishni boshlab qo'ygan bo'lishadi. Shunda “mayli” desangiz, tugatib berishadi. Shariatimizda bu joizmi? Yoki xatmi qachon boshlab qo'yilgan bo'lsa ham, savobi kimga bag'ishlangani muhimmi?
— Avvalo, Qur'oni karimni Alloh taolo bandalarining ikki dunyo saodatiga erishishi uchun nozil qilganini unutmaslik kerak. “Hatmi Qur'on” deganda Qur'oni karimni boshdan-oxir to'liq o'qib chiqish tushuniladi. Birorta sura yoki oyat tashlab ketilsa, tom ma'noda xatm hisoblanmaydi. “Hatm” so'zi tugatish, yakunlash degan ma'noni bildiradi.
Hozirgi paytda odamlar orasida keng tarqalgan savoldagiga o'xshagan holatlar taaassufki, asl Islom maqsadlariga to'g'ri emas. Yana alohida ta'kidlash lozim, Qur'onni xolis Alloh roziligi uchun tilovat qilinsa, xatm qilinsagina unga savob beriladi. Keyin o'sha berilgan savobni bag'ishlash mumkin. Bizning ahli-sunna e'tiqodimizda Qur'on tilovat qilib, savobini bag'ishlasa, etib boradi, deyilgani aynan shudir. Har bir ibodatda aniq maqsad bo'lishi, uni boshlashda niyat bo'lishi kerakligi hadislarda ta'kidlangan. Savobini bag'ishlash maqsad qilingan tilovatni ham boshidan boshlab, Allohning roziligi, undan keyin kimgadir savobini bag'ishlashni niyat qilinadi. Shunda savobi etadi, deb umid qilinadi.
Muhammad Ayyub HOMIDOV
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Men padari buzrukvorim rahmatullohi alayhdan eshitganman: «Shayx Abdulqodir Jiyloniy rahmatullohi alayhning bir o‘g‘illari bor edi. Uni hazrat qayergadir ilm tahsil qilish uchun yubordilar. U olim bo‘lib qaytdi. Shayx Abdulqodir Jiyloniy rahmatullohi alayhning bir majlislari bo‘lar edi. Majlisga hazratga yaqin kishilar kelardi. Hazrat ularga nasihat qilib turardilar. O‘g‘illari kelganida, hazrat unga: «Birodar, sen butkul yangi ilm hosil qilib kelgansan, bugun ularga sen va’z qil», dedilar. U judayam tetik edi.
Hazratning taklifini bajonudil qabul qildi. Majlis hali jam edi. U va’z aytdi. Odamlar tinglayverdilar, tinglayverdilar. Lekin ta’sirlanmadilar. Oddiy bir olimning gapini eshitdilar. Shundan keyin hazrat tashrif buyurdilar va o‘tirib, bor-yo‘g‘i shunday bir jumla aytdilar: «Birodar, biz bugun ro‘za tutishni iroda qilgan edik. Kechasi saharlikda ichamiz deb sut saqlab qo‘ygan edik. Lekin taqdirni qarangki, mushuk sutni ichib ketdi va biz ro‘za tuta olmadik».
Bor-yo‘g‘i shu gapni aytdilar. Gaplari qattiq ta’sir qildi. Keyin hazrat o‘g‘illariga bunday dedilar: «Qara, sen soatlab va’z qilding. Ularga hech narsa qilmadi. Men bor-yo‘g‘i bir og‘iz gapirdim, odamlarning qalblariga ta’sir etdi. Sen ilm o‘rganib kelding. Lekin endi qalb dardini paydo qil, qalbingni Allohga qaytarishga, ya’ni bog‘lashga harakat qil. Keyin sening bir so‘zing, u fasohatli-balog‘atli bo‘lsa-bo‘lmasin farqi yo‘q, odamlarning qalblariga, ruhiyatlariga ta’sir qiladi».
«Nasihatlar guldastasi» kitobidan