Abulqosim Zahroviy dorini bemorning qoniga aralashtirib (tomirdan) yuborilsa, uning ta'siri tez bo'lishini tajribalar orqali kashf qildi. Shuning uchun u kishi hozirgi kunimizgacha ishlatib kelinayotgan tibbiy shprits- ukolning ixtirochisi sanaladi.
Bu zot o'sha davrda Andalusiyada eng buyuk jarroh deya tanilgan. Shu sababdan uni «zamonaviy xirurgiyaning otasi» deb ham sifatlashadi. Uning qalamiga mansub ulkan qomusiy qo'llanma «At-Tasrif liman 'ajaza 'anit ta'lif» kitobi bo'lib, o'ttiz jilddan iboratdir.
Musulmon tibbiyot olimi Abulqosim Zahroviy tarixdagi birinchi stomatolog - tish jarrohi ham ekanini bilasizmi?
Ushbu olim tish jarohati uchun maxsus uskunalarni ixtiro qilgan. Undan tashqari tishni tekislovchi uskunani ham yasagan. U tish tekislashda tilla va kumush iplardan foydalangan.
O'zi ta'lif etgan kitobida tishni sug'urish, milk ostidagi singan ildizni sug'urish haqida to'xtalgan. U og'iz, milk va tishga etadigan kasalliklar muolajasi haqida ham bir fasl yozgan.
Undan tashqari, Abulqosim Zahroviy tarixda birinchi bo'lib, ko'krak bezi saratonini jarrohlik yo'li bilan davolagan. U 200 dan ortiq jarrohlik asboblarni ixtiro qilgan olim hisoblanadi. U saratonni boshlang'ich davrida to'lig'icha olib tashlash imkoni bo'lsa, davolash mumkin deydi.
Olim Ispaniyaning Madinatuz Zahro shahrida 936-melodiy sana tug'ilib, 1013-melodiy sanada Qurtuba shahrida vafot etgan. X – XI asrlarda yashab ijod qilgan. Yevropada uni «Abul'kasis - Al-Zahrawi Albucasis» deb nomlashgan.
Bobur Ahmad tayyorladi
Imom Abul Mu’in Nasafiy rahmatullohi alayh "Tabsiratul adilla" asarlarida Xuroson va Mavoraunnahr aholisi hanafiylikni Imomi A’zam rahmatullohi alayhning yetakchi shogirdi Imom Muhammad ibn Hasan Shayboniy, uning shogirdi Abu Suraymon Juzjoniy, uning do‘sti Shayx Abu Bakr Ahmad, Shayx Is'hoq Sobih Juzjoniy, Imom Abu Bakr Juzjoniy, Imom Abu Nasr Ahmad ibn Abbos Iyodiy Ansoriy va Imom Moturidiy silsilasi orqali o‘rgangan deb keltiradi. Imom Nasafiyning ta’kidlashlaricha bu olimlar ilk davrdan boshlab Movarounnahrning barcha hududlarida hamda Xurosonning Marv va Balx shaharlarida hanafiylik mazhabini yoyishda jonbozlik ko‘rsatishgan.
Imom Moturidiy rahimahulloh Imom Abu Hanifa rahmatullohi alayhning e’tiqodiy qarashlarini yaxshi o‘zlashtirishdan tashqari mintaqamizda hanafiylik tarqalishida muhim hissa qo‘shganlar.
Kosonsoy tuman "Buzrukho‘ja" jome masjidi imom-xatibi
Sodiqjon Abdurahmanov
Manba: @Softalimotlar