Hajjatul vado' yilida Sa'd ibn Abi Vaqqos roziyollohu anhu qattiq betob bo'ldi. Hatto shu kasallik bilan o'lsam kerak, deb o'yladi. Nabiy sallollohu alayhi va sallam uni ko'rgani keldilar. Sa'd dedi:
-Ey Allohning Rasuli! Ko'rib turibsiz, menga kasallik etdi. Mening molim bor. Menda faqatgina bittagina merosxo'r qizim bor. Molimning uchdan ikkisini sadaqa qilsam bo'ladimi?
Rasululloh sallollohu alayhi va sallam:
-Yo'q, dedilar.
-Yarmini sadaqa qilsam bo'ladimi?
-Yo'q.
-Uchdan birini sadaqa qilsam bo'ladimi?
-Uchdan biri ham ko'p ey Sa'd! Sen farzandlaringni birovlardan tilanib yuradigan faqir qilib qoldirganingdan, ularni boy qilib qoldirganing afzaldir. Allohning rizosi uchun qilgan har-bir nafaqangga savob olasan. Hattoki, xotining og'ziga solgan luqmangga ham!
Kishining o'z merosxo'rlari haqida ham qayg'urishi Nabiy sallollohu alayhi va sallamnning ko'rsatmalaridir. Ularga qiyinchilik paytida foydalanadigan mol qoldirishi mashru'dir.
Dunyo o'zgarib turadi. Uning kulfatlaridan hech kim qochib qutula olmaydi. Bu degani, inson faqat mol yig'sin, degani emas. U o'zini ham unutmasligi lozim. Yaxshilik qilish, munosib joylarga sadaqa ehsonlar qilish lozim. Joni halqumga kelganda merosxo'rlariga “buni mening nomimdan falon joyga sadaqa qilinglar, mana buni mening nomimdan sadaqayi joriya qilinglar” deyishi yaxshi emas. Bu ishlarni ko'zi ochiqligida, sog'-salomat yurganida o'z qo'llari bilan qilishi matlubdir.
Sahifangni o'zing to'ldir. O'zing sadaqa qil. Alloh tomon U senga bergan narsalar bilan musobaqa qil. Mol jamlab, uni bolalarga qoldirib, so'ngra uning hisobini yolg'iz o'zing berma.
Niyat odatlarni ibodatga aylantiradi. Niyatlaringni doimo Alloh uchun qilgin. Oilang uchun sotib oladigan oziq-ovqatingni kundalik zarurat deb emas, bunda ajr bor deb qilgin. Har bir ho'l jigarda ajr bordir. Ota-onangga sarflaydigan molingni kishilarning gapidan qo'rqib burch tushunchasi bilan bog'lama. Unda yaxshilik his qil. U bilan Allohga yaqinlash. “Ota-onanggizga yaxshilik qiling!”, degan oyatni xotirjam bo'lib tilovat qil.
Yangi farzand ko'rgan singling ziyoratini urf-odatga, ijtimoiy munosabatlarga bog'lama. Bundagi silai-rahmni his qil. Silai-rahm Arshga bog'langanini, uni kim bog'lasa Alloh uni bog'lashini, uni kim uzsa Alloh uni ham uzishini esla.
Qo'shni bilan almashadigan bir tovoq ovqatingni qadimgi odatlarimizga bog'lama. Bu ishda Jabroil alayhis salomning Rasululloh sallollohu alayhi va sallamga qo'shni haqida ko'p gapirganlarini, Rasululloh salollollohu alayhi va sallam bundan hatto qo'shni meros ham olsa kerak, deb o'ylab qolganlarini esla.
Insonlarning amallari bir-biriga o'xshaydi. Ammo ularning niyatlari farqlidir. Niyatingda doimo Alloh bo'lsin!
Abdulqodir Polvonov
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
عَنْ أَبِي مُوسَى t قَالَ: صَلَّيْنَا الْمَغْرِبَ مَعَ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، ثُمَّ قُلْنَا نَجْلِسُ حَتَّى نُصَلِّيَ الْعِشَاءَ، فَخَرَجَ عَلَيْنَا رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ: مَا زِلْتُمْ هَاهُنَا، قُلْنَا: نَعَمْ يَا رَسُولَ اللهِ، قُلْنَا نَجْلِسُ حَتَّى نُصَلِّيَ الْعِشَاءَ، قَالَ: أَحْسَنْتُمْ أَوْ أَصَبْتُمْ، ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ إِلَى السَّمَاءِ وَكَانَ كَثِيرًا مَا يَفْعَلُهُ فَقَالَ: النُّجُومُ أَمَنَةٌ لِلسَّمَاءِ فَإِذَا ذَهَبَتِ النُّجُومُ أُتِيَ السَّمَاءَ مَا تُوعَدُ، وَأَنَا أَمَنَةٌ لِأَصْحَابِي فَإِذَا ذَهَبْتُ أُتِيَ أَصْحَابِي مَا يُوعَدُونَ، وَأَصْحَابِي أَمَنَةٌ لِأُمَّتِي فَإِذَا ذَهَبَتْ أَصْحَابِي أُتِيَ أُمَّتِي مَا يُوعَدُونَ. رَوَاهُ مُسْلِمٌ.
Abu Muso roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan Shom namozini o‘qidik. So‘ngra «Xuftonni o‘qigunimizcha o‘tirib turaylik», dedik. Bas, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam oldimizga chiqdilar va:
«Hali ham shu yerdamisizlar?» dedilar.
«Ha, yo Allohning Rasuli. Xuftonni o‘qigunimizcha o‘tirib turaylik, dedik», deb javob berdik.
«Yaxshi qilibsizlar» yoki «To‘g‘ri qilibsizlar», dedilar u zot. So‘ngra boshlarini osmonga ko‘tardilar. Ko‘pincha shunday qilar edilar. Keyin u zot:
«Yulduzlar osmon uchun omonlikdir. Qachon yulduzlar ketsa, osmonga unga tahdid qilingan narsa keladi. Men sahobalarim uchun omonlikdirman. Qachon men ketsam, sahobalarimga ularga tahdid qilingan narsa keladi. Sahobalarim ummatim uchun omonlikdirlar. Qachon sahobalarim ketsalar, ummatimga ularga tahdid qilingan narsa keladir», dedilar».
Muslim rivoyat qilgan.
Ushbu hadisi sharifda Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning masjidlarida bo‘ladigan suhbatlardan birining mazmuni haqida so‘z ketmoqda. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning masjidlari o‘sha paytdagi Islom jamiyatining qalbi – yuragi ekanligi hammaga ma’lum. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning shaxslari musulmonlarga o‘rnak bo‘lganidek, u zotning masjidlari ham o‘zga masjidlarga o‘rnakdir. Islom jamiyatida har bir masjid o‘z qavmidan tashkil topgan kichik jamiyatning tinimsiz urib turgan yuragi bo‘lishi kerak.
Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam mazkur suhbatda sahobai kiromlarga ajoyib o‘xshatish ila o‘zlarining fazllarini bayon qilib bermoqdalar:
«Yulduzlar osmon uchun omonlikdir».
Yulduzlar osmonda tursalar, osmon omon bo‘ladi. Ular osmonning omonlik ishonchlaridir.
«Qachon yulduzlar ketsa, osmonga unga tahdid qilingan narsa keladi».
Osmonga tahdid qilingan narsa uning nizomining buzilishi va qiyomat qoim bo‘lishidir.
«Men sahobalarim uchun omonlikdirman».
Osmon yulduzlar bilan omon turganidek, sahobai kiromlar ham Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam bilan tinch-omon yashar ekanlar.
«Qachon men ketsam, sahobalarimga ularga tahdid qilingan narsa keladi».
Sahobai kiromlarga tahdid qilingan narsa ularning oralarida xilof va kelishmovchiliklar kelib chiqishidir.
«Sahobalarim ummatim uchun omonlikdirlar».
Osmon yuduzlar bilan, sahobai kiromlar Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam bilan tinch-omon yashaganlaridek, Islom ummati ham sahobai kiromlar bilan tinch yashar ekanlar.
«Qachon sahobalarim ketsalar, ummatimga ularga tahdid qilingan narsa keladir».
Islom ummatiga tahdid qilingan narsa havoi nafsga ergashish va molu dunyoga o‘ch bo‘lish kabi nuqsonlarga mubtalo bo‘lishdir.
Ushbu hadisi sharifdan sahobai kiromlarning fazllari qanchalik ulug‘ ekanligini bilib olishimiz kerak. Ana shunday ulug‘ fazl egalari bo‘lgan zotlarni hurmatlash va ulardan o‘rnak olish musulmon ummatining burchidir.
«Hadis va hayot» kitobining 21-juzidan olindi