O'zbekiston Madaniyat vazirligi tomonidan "Regeneratsiya aspektida O'zbekistonning tarixiy shaharlari: Shahrisabz shahri misolida"mavzusida onlayn davra suhbati tashkil etildi. Sputnik ma'lumotlariga ko'ra, bu haqda davlat boshqaruvi organi xabar bergan.
Tadbirda IKOMOS xalqaro ekspertlari, Frantsiya shaharsozlik instituti vakillari, shuningdek, mahalliy me'morlar, arxeologlar va madaniy merosni asrash bo'yicha mutaxassislar ishtirok etdi.
Uchrashuv davomida davra suhbati ishtirokchilari tomonidan "Shahrisabz tarixiy markazi" – jahon merosi ob'ektini barpo etish rejasi muhokama qilindi. Ma'lumki, u shahar tuzilishini batafsil o'rganishga asoslangan bo'ladi.
Frantsiyaning shaharsozlik instituti eksperti Erik Hoybrexts Temuriylar sulolasidan qolgan yodgorliklarga e'tibor qaratib, shahar rejasining barcha jihatlarini tahlil qilishni taklif etdi.
Tarix fanlari doktori, arxeolog Rustam Sulaymonov o'z navbatida Shahrisabz buyuk sarkarda Amir Temurning vatani sifatida butun dunyoda tanilganini qayd etdi. Uning rahbarligida shahar ilm-fan va san'atning haqiqiy markaziga aylandi, shu jumladan me'moriy inshootlarning o'ziga xosligi bilan mashhur.
Arxitektura doktori, professor Dodo Nozilov masjidlar atrofidagi bog'larni qayta tiklashni taklif qildi. Uning aytishicha, ilgari musulmon qadamjolari yaqinida suv havzalari, daraxtlar va bog'lar bo'lgan, bu erda namozdan keyin salqinda dam olish mumkin bo'lgan. Bundan tashqari, u loyihada nafaqat me'morlar, bog'bonlar, balki tarixchilar va san'atshunoslar ham ishtirok etishini tavsiya qildi.
Shahrisabz shahridagi muzey-qo'riqxona direktori Nabijon Hushvaqovning aytishicha, Amir Temur davrida butun shahar sakkiz mahalladan iborat bo'lgan. Biroq so'nggi yillarda Zargarlik mahallasi buzilib, shahar infratuzilmasi va xalq hayotiga salbiy ta'sir ko'rsatdi. Muassasa rahbari xatoni to'g'rilab, avvalgiday xom g'ishtlardan uylar qurishni taklif qilgan. Shunday qilib, shaharning tarixiy qiyofasi qayta tiklanadi.
Eslatib o'tamiz, 2016 yilda Shahrisabzning tarixiy markazi u erda olib borilgan demontaj va qurilish ishlari tufayli YuNYeSKO huzuridagi Umumjahon merosi qo'mitasining 40-sessiyasi qarori bilan Umumjahon merosining xavf ostidagi ob'ektlar ro'yxatiga kiritilgan edi. 2019 yilning iyul' oyida BMT ixtisoslashtirilgan agentligi Komiteti Bokudagi 43-sessiyada uni ro'yxatda saqlashga qaror qildi. O'z navbatida, O'zbekiston tomoni ikki yil ichida shaharni qayta tiklash rejasi loyihasini tuzish majburiyatini oldi.
O'zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati
Imom Abul Mu’in Nasafiy rahmatullohi alayh "Tabsiratul adilla" asarlarida Xuroson va Mavoraunnahr aholisi hanafiylikni Imomi A’zam rahmatullohi alayhning yetakchi shogirdi Imom Muhammad ibn Hasan Shayboniy, uning shogirdi Abu Suraymon Juzjoniy, uning do‘sti Shayx Abu Bakr Ahmad, Shayx Is'hoq Sobih Juzjoniy, Imom Abu Bakr Juzjoniy, Imom Abu Nasr Ahmad ibn Abbos Iyodiy Ansoriy va Imom Moturidiy silsilasi orqali o‘rgangan deb keltiradi. Imom Nasafiyning ta’kidlashlaricha bu olimlar ilk davrdan boshlab Movarounnahrning barcha hududlarida hamda Xurosonning Marv va Balx shaharlarida hanafiylik mazhabini yoyishda jonbozlik ko‘rsatishgan.
Imom Moturidiy rahimahulloh Imom Abu Hanifa rahmatullohi alayhning e’tiqodiy qarashlarini yaxshi o‘zlashtirishdan tashqari mintaqamizda hanafiylik tarqalishida muhim hissa qo‘shganlar.
Kosonsoy tuman "Buzrukho‘ja" jome masjidi imom-xatibi
Sodiqjon Abdurahmanov
Manba: @Softalimotlar