Sayt test holatida ishlamoqda!
19 Yanvar, 2025   |   19 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:22
Quyosh
07:45
Peshin
12:39
Asr
15:42
Shom
17:26
Xufton
18:44
Bismillah
19 Yanvar, 2025, 19 Rajab, 1446

Ramazonning oxirgi o‘n kunligining fazilati

15.05.2020   3538   3 min.
Ramazonning oxirgi o‘n kunligining fazilati

 

Alloh taoloning hayotimizda yana bir muborak Ramazonni ato qilgani cheksiz karamidir. Alloh taoloning fazli va karami ila ushbu Ramazonning yigirma kuni o‘tdi. Muborak Ramazonning oxirgi o‘n kunligi boshlandi. Bu o‘n kunlik butun Ramazonning xushbo‘yligi va shirasidir. Alloh taolo bu oxirgi o‘n kunlikni shunday xususiyatlar va fazilatlar ila musharraf qilganki, butun yil bo‘yi bunday kunlar qayta kelmaydi.

Aslida, butun muborak Ramazon oyining o‘zi muqaddas va barakotlidir. Uning har bir soati va har bir lahzasi qadrlashga loyiqdir. Lekin mana bu oxirgi o‘n kunlik Nabiy solallohu alayhi vasallamning ko‘rsatmalariga ko‘ra, Alloh taologa ibodat uchun xos holatlarni o‘zida jamlagan. Oxirgi o‘n kunlik kirganida, Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Bellarini mahkam bog‘lar edilar, (ya’ni, tun bo‘yi ibodat qilish uchun tayyor bo‘lar edilar), tunlarini (ibodatda) bedor o‘tkazar edilar va ahllarini ham uyg‘otar edilar” (Imom Buxoriy rivoti).

Boshqa kunlarda ham Nabiy sollallohu alayhi vasallam tahajjud namozini o‘qir edilar. Uning rakatlari juda uzun bo‘lardi. Ba’zan Nabiy sollallohu alayhi vasallam tahajjudga yarim kechada, gohida esa kechaning oxirgi uchdan birida turar edilar. Lekin muborak Ramazon oyining oxirgi o‘n kuni haqida Oisha onamiz roziyallohu anho aytadilarki, bu kechalarda Nabiy sollallohu alayhi vasallam ibodat uchun bellarini mahkam bog‘lar edilar.

Ramazon oyidan boshqa kunlarda tahajjud uchun turishda Nabiy sollallohu alayhi vasallamning odatlari bunday edi: “Ohista oyoq kiyimlarini kiyib, ridolarini olar edilar. So‘ng, asta eshikni ochardilar” (Imom Nasoiy rivoyati).

Bunday qilishlariga sabab, onamiz Oisha roziyallohu anho uyg‘onib ketmasin der edilar. Chunki tahajjud o‘qishning odoblaridan biri – agar biror bandaga Alloh taolo tahajjud o‘qish tavfiqini ato qilgan bo‘lsa, u holda unga butun mahalladagilarni va oila a’zolarini uyg‘otib yuborishi durust emasdir. Balki, uning bu amalidan uxlab yotgan biror kimsa uyg‘onib ketmasligi kerak. Toki, uxlab yotganga biror mashaqqat yetmasin. Chunki tahajjud o‘qish farz yoki vojib emasdir. Shunga ko‘ra o‘zining tahajjudi sababli aziyat yetkazishligi va birovning uyqusiga xalal berishi joiz emasdir. Shuning uchun Nabiy sollallohu alayhi vasallam tahajjud uchun turganlarida, Oisha roziyallohu anho uyg‘onib ketmasin deb ohista turar edilar.

Ammo muborak Ramazon oyining oxirgi o‘n kunligi borasida Nabiy sollallohu alayhi vasallam: "Ahli-ayollarini ham uyg‘otar edilar va ularga bunday der edilar: “Turing, bu oxirgi o‘n kunlikdir. Alloh taoloning rahmatlari mavsumidir. Alloh taoloning rahmatlari yog‘ilyapti. Bunday vaqtda uxlash mahrumlikdir. Shuning uchun uyg‘onib Alloh taoloning rahmatiga etagingizni to‘ldirib oling.

 

Shayxul Islom, Muftiy Muhammad Taqiy Usmoniy hafizahullohning Islahiy xutbaat” kitobidan

Abdulqayyum KOMIL

tarjimasi.

Ramazon-2020
Boshqa maqolalar

Qur’onni yodlay olmayapman

17.01.2025   6675   2 min.
Qur’onni yodlay olmayapman

Al-Kisoiy al-Kufiy 119/737 yil Kufada dunyoga kelgan.

To‘liq ismi: Ali ibn Hamza ibn Abdulloh ibn Bahman ibn Fayruzm al-Kisoiy al-Kufiy. Imom al-Kisoiy yoshligida ilm o‘rganishga juda intilardi, lekin boshlang‘ich davrda muvaffaqiyat qozona olmasdi. Bir safar Qur’onni yod olishda qiynalgach, ustoziga: “Men hech narsani yodlay olmayapman, charchadim”, dedi.
Ustoz unga sabr qilishni va Qur’onning barakasiga ishonishni tavsiya qildi. Shundan so‘ng, Imom al-Kisoiy sabr bilan harakat qilib, Qur’onni mukammal yod oldi va keyinchalik mashhur qiroat imomlaridan biri bo‘ldi. Bu voqea sabr va mehnatning samarasini eslatadi.

Hayoti: Al-Kisoiy Kufada tug‘ilgan va tilshunoslikda ham, qiroatda ham yuqori maqomga ega bo‘lgan. Undan nega «Kisoiy» deb nom olganligi haqida so‘rashganida u, – "chunki men hajda kisoda (kiyimda) ehrom bog‘laganman", deb javob bergan ekan. U asli fors bo‘lib, Bani Asad qabilasining qullaridan edi.  

Ilmiy faoliyati: Uning asosiy ustozlari Hamza al-Kufiy va boshqa yirik qiroatchilar bo‘lgan. Bundan tashqari Kufa maktabini asoschisi hisoblanadi.
Muoz al-Harro va Abu Ja’far Ruasiylarda nahvdan tahsil oldi. Ular-dagi ilmlarni olib bo‘lib, ulardan qoniqmay qolgach, Basraga kelib Iso ibn Umar, Abu Amr ibn al-Alo va Al-Xalil ibn Ahmaddan ilm o‘rgangan. Qiroatni esa Sho‘ba ibn Hajjojdan ta’lim olgan. 

U zot juda ko‘p asarlar ham yozgan: "Kitab muxtasar fi an-nahv" (Nahvga oid qisqa bo‘lgan kitob), "Kitab al-hudud fi an-nahv"  (Nahvdagi hadlar oid kitob), "Kitob al-qiroat (Qiroatga doir kitob)", "Kitab al-adad (Sonlarga doir kitob)", "Kitab ixtilaf al-adad (Sonlarning ixtilofiga oid kitob)", "Kitab al-huruf (Harflarga oid kitob)", "Kitab maoniy al-Qur’an (Qur’on ma’nolari haqidagi kitob)" kabi ko‘plab kitoblar yozgan. 
Nahvdan Farro uning xos shogirdlaridan hisoblanadi. 

Kisoiy 189/805 yil Roy shahrida vafot etgan.

Matkarimov Nurmuhammad,
Hadis ilmi maktabi o‘qituvchisi.