Fransiya, Britaniya va AQSH olimlari hamkorlikda o‘tkazgan tajribalari natijasida mutaxassislar yuzning ifodasi orqali insonning hayoti haqida ma’lumot olish mumkin degan xulosaga keldilar.

Rostgo‘y odamning yuziga, yuz ifodalariga qarab uning rostgo‘yligini bilish mumkin. Shuningdek, o‘g‘ri, jinoyatchi va hokazolarni ham yuz orqali aniqlash imkoni bor.

Fohishalar, poraxo‘rar, sudxo‘rlar, mast qiluvchi ichimlik ichuvchilar, kashandalar va giyohvandlarga nigohi tushgan odam ularning yuzlarida qilib yurgan gunohlarining asari borligini darhol ilg‘aydi.

Bugungi kunda ayblanuvchilarni tergov qilish jarayonida ularning yuzlari, ko‘z qarashlari, o‘zlarini tutishlari orqali jinoyatlar aniqlanmoqda.

Insonning hayotida sodir bo‘ladigan hodisalar uning yuzida iz qoldiradi. Bu iz nimalarni anglatishini ko‘p izlanish va tadqiqot orqali bilsa bo‘ladi. Misol uchun Allohga iymon keltirgan mo‘min bilan iymon keltirmagan kimsaning orasidagi ko‘p farqlarni ularning yuzlari orqali ham aniqlash mumkin.

Qur’oni Karim yuz ifodasining inson shaxsiyatiga aloqasi borligiga ishora qilgan.

Alloh taolo Qur’oni Karimda bundan o‘n to‘rt asr oldin insonning ish faoliyatiga qarab yuz ifodalari o‘zgarishi haqida xabar bergan.

Oliyjanoblik, tortinish, uyatchanlik, iffat va qanoatga odatlangan insonning yuzida ushbu fazilatlar zohir bo‘lib turadi. Alloh taolo bu haqida shunday marhamat qilgan:

لِلْفُقَرَاء الَّذِينَ أُحصِرُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ لاَ يَسْتَطِيعُونَ ضَرْباً فِي الأَرْضِ يَحْسَبُهُمُ الْجَاهِلُ أَغْنِيَاء مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُم بِسِيمَاهُمْ لاَ يَسْأَلُونَ النَّاسَ إِلْحَافاً وَمَا تُنفِقُواْ مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللّهَ بِهِ عَلِيمٌ

“(Sadaqa va xayru-ehsonlar) Allohning yo‘lida tutilgan, yer yuzida kasb qilishga qodir bo‘lmagan, iffatlari tufayli bilmagan kishi ularni boy deb o‘ylaydigan faqirlargadir. Ularni siymolaridan taniysan, odamlardan xiralik qilib so‘ramaslar. Nafaqa qilgan yaxshiliklaringizni, albatta, Alloh bilguvchidir”. (Baqara surasi, 273-oyat).

Buning muqobilida esa odamlardan turli narsalarni xiralik bilan so‘rab, o‘z hollaridan shikoyat qilib yuradigan kishilarning bu noqulay qilmishlari ham ularning yuzlarida namoyon bo‘ladi.

Ko‘p sajda qiladigan, ko‘p namoz o‘qiydigan kishining ushbu amalining ta’siri ham uning yuzida aks etadi. Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday marhamat qilgan:

سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِم مِّنْ أَثَرِ السُّجُودِ

“Ularning siymosi sajda asaridan yuzlarida (balqiydir)” (Fath surasi, 29-oyat).

Buning muqobilida Alloh taologa sajda qilmaydigan kimsalarning qilmishlari ta’siri ularning yuzida ko‘rinadi.  

Qiyomat kunida ham insonlarning yuzlarida bu dunyoda qilgan amallariga mos ifodalar yaqqol ko‘rinib turadi. Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday marhamat qilgan:

   يُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِيمَاهُمْ فَيُؤْخَذُ بِالنَّوَاصِي وَالْأَقْدَامِ

“Jinoyatchilar siymolaridan bilinib turur. Va ularning peshona sochlari va oyoqlaridan tutilur” (Rahmon surasi, 41-oyat).

Ha, azizlar! Qur’on – Allohning Kitobidir! U o‘zida qiyomatga qadar yuzaga chiqadigan barcha ilmiy haqiqatlarni jamlagandir. Qur’onda yuz ifodalari bilan bog‘liq oyatlarning borligi, bu oyatlarda kishining qilgan ishlarini yuzi orqali bilib olish mumkinligiga 1400 yil oldin ishora qilinishi Qur’on Alloh taoloning Kalomi ekaniga dalolat qiladi!

Abduddoim Kahelning maqolasi asosida

Nozimjon Iminjonov tayyorladi