Sayt test holatida ishlamoqda!
09 Aprel, 2025   |   11 Shavvol, 1446

Toshkent shahri
Tong
04:31
Quyosh
05:53
Peshin
12:30
Asr
17:02
Shom
19:00
Xufton
20:16
Bismillah
09 Aprel, 2025, 11 Shavvol, 1446

Ramazonda taom tayyorlash odobi

22.06.2017   113057   3 min.
Ramazonda taom tayyorlash odobi

Ro‘zaning ko‘p hislatlaridan biri insonning yeyish-ichish talablarini izga solishlikka katta xizmat qiladi. Inson nafs balosidan qutilib imon va e’tiqod bilan ro‘za tutsa, Alloh taolo uni taqvodarlardan qiladi.

Ramazon oyida saxarlik va iftorlikka taom tayyorlashda har birimizdan o‘zgacha e’tiborni talab qilinadi. Har bir amalning odobi bo‘lagani kabi taom tayyorlashnining ham o‘z odob va meyorlari mavjud. Xo‘sh, taom tayyorlashni qaysi odobdan boshlash kerak? Albatta, taom tayyorlash uchun oziq-ovqatlarni xalol, peshana teri bilan ishlab topilgan sarmoyadan xarid qilishdan boshlash kerak. Undan keyin masaliqqlarning xalol va pok bo‘lishi muhimdir. Zero mana shu odoblar ro‘zadorlarning ro‘zalarini, duolarini qabul bo‘lish-bo‘lmasligini hal qiladi. Abdulloh ibn Abbos raziyallohu anhudan rivoyat qilinadiki, Sa’d ibn Abu Vaqqos raziyallohu anhu Payg‘ambarimiz alayhissalomga: “Ey Allohning Rasuli, duo qiling, Alloh meni duosi qabul bo‘ladiganlardan qilsin”, dedilar. Shunda Payg‘ambar alayhissalom: “Ey Sa’d, taomingni halol qil, duosi qabul bo‘ladigan bo‘lasan. Muhammadning joni qo‘lida bo‘lgan zot bilan qasamki, bir odam harom luqmani qorniga tashlasa, Alloh uning duosini qirq kungacha qabul qilmaydi. Qaysi bandaning go‘shti haromdan va ribodan o‘ssa, unga do‘zax munosibdir”, dedilar.

Ro‘za kunlarida tayyorlanadigan taomlar odatiy, kunlik  taomlar bo‘lishi maqsadga muvofiqdir. Ro‘zadorlarni xushnud qilish uchun tayyorlanadigan laziz, tansiq taomlarni tanavvul qilishning xech qanday karohiyati yo‘q. Ba’zi buzuq tabiatli odamlar yaxshi taom iste’mol qilmaslikni taqvodorlikning cho‘qqisi sifatida ko‘rsatishga urinadilar. Alloh taolo faqat yemish g‘amida, doimo uning lazzatlisini axtaruvchi qorin bandasi bo‘lishni qoralaganidek, laziz taomlardan o‘zini tiyib, sifatsizinigina ixtiyor qilishni ham qattiq qoralaydi. Yeb-ichish gunoh emas, isrof qilish gunohdir. Imom Buxoriy keltirgan rivoyatda hazrati Abdulloh ibn Abbos raziyallohu anhu: “Seni ikki xislat – faxrlanish va isrofgarchilik xatoga boshlamasa, xohlaganingni yeb, xohlaganingni ichaver”, deganlar. Bu aslida, to‘g‘ri. Ammo keragidan ortiq yemoq ham isrofdir. Yeb-ichish kerak ekan, deb qorin bandasi bo‘lish ham Islomga, musulmonga munosib emas.

Imom Ahmad ibn Hanbal va Imom Termiziylar Miqdom ibn Ma’diykarab al-Kindiy raziyallohu anhudan rivoyat qilgan hadisda Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam: “Odam bolasi to‘ldiradigan idishlarning eng yomoni qorindir. Odam bolasiga qaddini turgizadigan yemaklar yetadi. Agar juda lozim bo‘lsa, taomi uchun uchdan bir, sharobi uchun uchdan bir va havosi uchun uchdan bir”, deganlar. Islom har bir sohada mo‘tadillik yo‘lini tutganidek, oziq-ovqat masalasida ham musulmonlardan mo‘tadil bo‘lishni talab qiladi.

Bundan tashqari, ko‘pgina opa-singillarimiz homiladorlik, farzand emizish hamda hayz va nifos ko‘rish sabablaridan ro‘za tutmay turishadi. Ana shunday kunlarda ro‘zador bo‘lgan oila a’zolariga shirin-shirin taomlar tayyorlab bersalar, ro‘zg‘orga keltirilgan masalliqlarni isrof qilmagan holda chiroyli tadbir qilsalar katta savobga ega bo‘ladilar. Negaki, ba’zi ayollar o‘zlari ro‘za tutmaganlari bois, saharlik va iftorlik dasturxoniga, ro‘zadorlar haqlariga beparvo bo‘ladilar. Erta turib xizmat qilish, kechki payt ovqatlanish vaqtiga rioya qilmaslik ila dangasalik qiladilar. Aksincha, ro‘za tuta olmaslarda, xizmatlarini ayamasalar - turmush o‘rtoqlari, qaynona va qaynotalari duolarini olib, katta ajrlarga ega bo‘ladilar. Ro‘za tutib berish bo‘yinlaridan soqit bo‘lmasada, ro‘zadorlarga va’da qilingan savoblarga erishadilar, inshaalloh! 

Xadichai Kubro ayol-qizlar 

o‘rta maxsus islom bilim yurti mudarrisasi

Gulobod Qurbonova

Ramazon
Boshqa maqolalar
Maqolalar

100 ta sirli ibora

08.04.2025   4344   5 min.
100 ta sirli ibora

100 ta SIR-ASRORLI IBORA

yoxud

ODAMLAR BILAN

MULOQOT (oila, uy, ishxona, jamoat joylari) DAGI

100 ta “SЕHRLI SO‘Z”ni

ULUG‘  USTOZ  ULAMOLARIMIZ  bayon  qilib  berganlar:

 

         (1-qism)

KALOMULLOHNING OYATI KARIMALARIDA

XUDOIM TAOLO MARHAMAT QILADI:

 

  1. “...Odamlarga shirinso‘z bo‘ling!” (Baqara surasi 2/83 oyat).

 

  1. “Allohning rahmati sababli Siz, ey, Muhammad, sahobalarga muloyimlik qildingiz. Agar dag‘al va toshbag‘ir bo‘lganingizda, albatta, ular atrofingizdan tarqalib ketgan bo‘lur edilar. Bas, ularni afv eting, gunohlari uchun kechirim so‘rang va ular bilan kengashib ish qiling!” (Oli Imron surasi 3/159 oyat).

 

  1. “Ey, Muso! Siz o‘zingiz va birodaringiz Horun Mening oyatlarimni odamlarga olib boringiz va Meni zikr qilishda sustlik qilmangiz! Ikkingiz Fir’avnning oldiga boringiz, chunki u «Men – xudoman», deb haddidan oshdi. Bas, unga yumshoq so‘z aytingiz! Shoyad, u eslatma olsa yoki halok qilishimdan qo‘rqsa (Toho surasi 20/42-44 oyatlar).

 

 

JANOBI PAYG‘AMBARIMIZ

RASULULLOH SALLALLOHU ALAYHI VASALLAM

MЕHR-MURUVVAT TARIQASIDA MARHAMAT QILADILAR:

 

  • «Yarimta xurmo bilan bo‘lsa ham o‘zingizni do‘zaxdan saqlang! Agar kimki buni topolmasa – shirin so‘z bilan!»;
  • «Haq bo‘la turib, janjalni tark etgan kishiga Jannat yonidagi bir uyga kafilman! Hazildan bo‘lsa ham, yolg‘onni tark etgan kishiga Jannat o‘rtasidagi bir uyga kafilman! Go‘zal xulqli kishiga Jannatning eng yuqorisidagi bir uyga kafilman!» (Imom Abu Dovud rivoyatlari);
  • «Mo‘minlarning imoni eng mukammali – xulqi go‘zal bo‘lganlaridir» (Imom Termiziy rivoyatlari);
  • «Yer yuzidagilarga rahm qiling, osmondagi Zot sizga rahm qilgusidir»;
  • «Albatta, odamlarga go‘zal xulqdan afzalroq narsa berilmagan» (Imom Tabaroniy rivoyatlari);
  • «Bir kishiga tabassum bilan yaxshi so‘z aytish – sadaqadir» (Imom Buxoriy rivoyatlari);
  • «Qo‘shnilaringiz sizni “yaxshi odam” deyishayotgan bo‘lsa, demak, siz – yaxshisiz. Agar ular sizni “yomon odam” deyishayotgan bo‘lsa, demak, siz – yomon odamsiz»;
  • «Sadaqaning afzali – kelisholmay qolganlarning o‘rtasini isloh qilishdir» (Imom Abu Dovud rivoyatlari);   
  • «Biror kishi bor aybingizni aytib, sizni haqoratlasa, siz uni unda bor aybi bilan ham haqoratlamang. Shunda buning savobi sizga, gunohi unga bo‘lur»;
  • «Kim Allohga va Oxirat kuniga imon keltirgan bo‘lsa, yaxshi gap aytsin yoki jim tursin!» (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyatlari);
  • «Kim agar birovning aybini aytib, odamlarga oshkor qilsa, to o‘zi ham shu aybni qilmasdan dunyodan ketmaydi»;
  • «Kimiki biror mo‘min kishining aybi yoki gunohini bilib turib, uni fosh etmay yashirsa, go‘yo tirigicha ko‘milgan go‘dakni tiriltirganchalik savobga ega bo‘lur» (Imom Bayhaqiy rivoyatlari);
  • «Kimki bir musulmonning aybini yashirsa, Alloh dunyo-yu oxiratda uning aybini yashiradi»;
  • «Har bir qilinadigan yaxshilikka sadaqa savobi berilur»;
  • «Qaysi kishi o‘zganing aybini ko‘rib, uni yashirsa, xuddi tiriklay ko‘milgan qizni qabridan qutqargan kabi bo‘ladi» (Imom Abu Dovud rivoyatlari);
  • «Kimki bir chumchuqni bekordan-bekor o‘ldirsa, Qiyomat kunida u chumchuq Arsh oldiga kelib, baland ovoz bilan: “Parvardigorim, bu bandadan so‘ragin, nima uchun meni behuda o‘ldirdi ekan?” – deydi»;
  • «Zolim bilan birga yurgan odam jinoyat sodir qilibdi»;
  • «Birodaringiz zolim bo‘lsa ham, mazlum bo‘lsa ham unga yordam bering!» (zulm ildiziga bolta urish – ham zolimga, ham mazlumga yordamdir);
  • «Maslahatni aql egalaridan so‘ranglar – to‘g‘ri yo‘l topasizlar. Ularning aytganidan chiqmang – pushaymon bo‘lasizlar»;
  • «Kim bir musulmonning gunohini yashirsa, Alloh uning gunohini dunyoda ham, oxiratda ham yashiradi»;
  • «Kimniki Alloh Taolo do‘st tutsa, unga odamlarning hojatlari tushadigan qilib qo‘yadi»;
  • «Siz yaxshilikni unga munosib bo‘lganga ham, bo‘lmaganga ham qilavering. Agar siz ezgulikka loyiq odamni topsangiz, demak, u ezgulik ahlidir, agar unday odamni topmasangiz, demak, siz o‘zingiz ezgulik ahlidansiz»;
  • «Kimki biror gunoh ish qilishni niyat qilsa-yu, so‘ngra niyatidan qaytsa, unga bir yaxshilik savobi yozilajak»;
  • «Butun umr ezgulikni tilanglar!»;
  • «Odamlarning yaxshisi – kishilarga manfaati ko‘p tekkanidir»;
  • «Biror banda dunyoda bir bandaning aybini yashirsa, Alloh taolo Qiyomat kuni uning ayblarini yashiradi» (Imom Muslim rivoyatlari);
  • «Allohning ne’matlari bilan yaxshi qo‘shnichilik qilinglar, zero u biror oiladan ketib qolsa, qaytib kelmasligi mumkin»
  • «Kimki yaxshilik ko‘chatini qadasa, orzu qilgan hosilini yig‘ib oladi va kimki yomonlik urug‘ini sepsa, afsus-nadomat mevasini terib oladi»;
  • «Kim musulmon birodarining aybini yashirsa, Alloh uning aybini Qiyomat kuni yashiradi. Kim musulmon birodarining aybini oshkor qilsa, Alloh uning aybini oshkor qiladi, hatto uni o‘z uyida ham sharmanda qiladi» (Imom Ibn Moja rivoyatlari);
  • «Ummatimning rahmdillaridan va shafqatlilaridan fazilat istanglar! Chunki sizlar ularning qanotlari ostida yashaysizlar»;
  • «Sizlardan birortangiz o‘zi uchun yaxshi ko‘rgan narsani birodari uchun ham ravo ko‘rmaguncha, mo‘min bo‘la olmaydi» (Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyatlari).

                    

(1 – qism tugadi. Davomi bor...).

Ibrohimjon domla Inomov

 

Ibratli hikoyalar