Sayt test holatida ishlamoqda!
18 Sentabr, 2025   |   26 Rabi`ul avval, 1447

Toshkent shahri
Tong
04:47
Quyosh
06:06
Peshin
12:22
Asr
16:38
Shom
18:31
Xufton
19:44
Bismillah
18 Sentabr, 2025, 26 Rabi`ul avval, 1447
Maqolalar

Erishish imkonsiz narsani orzu qilsa bo‘ladimi?

29.10.2024   8012   2 min.
Erishish imkonsiz narsani orzu qilsa bo‘ladimi?

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Ilk vahiy kelgan vaqtda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam qo‘rqib ketganlari bois onamiz Xadicha raziyallohu anho amakisi Varaqa ibn Navfal oldiga borib, vaziyatni tushuntiradilar. Ancha yoshga kirib qolgan Varaqa: “Senga qavming dushmanlik qilib, yurtingdan chiqargan vaqtda, qaniydi men ham bo‘lsam edi, senga yordam bergan bo‘lardim!”, deydi – Imom Buxoriy rivoyati.

Ibn Hajar rahmatullohi alayh aytadi: “Agar unda yaxshilik bo‘lsa, imkonsiz narsani xohlash, orzu qilish mumkinligiga bu hadis dalildir. Varaqa yana yosh yigit bo‘lishni xohladi, lekin bu imkonsiz narsa, ya’ni inson umri davomida bir marta yoshlik davrida yashaydi” –  “Fathul Boriy”, 1/26.

Ma’lumki, insonda istaklar mavjud. Ba’zan vaqt, umr kabi ortga qaytmaydigan jihatlarni orzu qiladi. Bolalikka qaytgisi yoki boshqa hududlarga ketgisi keladi. Mana shunday vaziyatlarda niyat qilayotgan narsasi yaxshilik, xayrli bo‘lsa, uni orzu va niyat qilsa bo‘ladi. Ko‘pgina odamlar payg‘ambarlar, sahobalar davrida bo‘lib qolsam, falon-falon xayrli ishlarni qilar edim, deb o‘y suradi. Voqelikda ularning davriga qaytishning iloji yo‘q, lekin shunday bo‘lsa-da, Varaqa ibn Navfal kabi xayrli niyat qilsa, buning yomon tomoni yo‘q.

Varaqa ibn Navfal Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga sahoba hisoblanmaydi. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Varaqani yomonlamanglar! Zero, tushimda uning uchun tayyorlab qo‘yilgan bir yoki ikki jannatni ko‘rdim”, deganlar – Imom Bazzor va Hokim rivoyatlari. Hokim bu hadisni imom Buxoriy va Muslimlar shartiga ko‘ra sahih, degan. Manbalardan ma’lumki, payg‘ambarlarning tushlari ham vahiy o‘rnidadir.

Yuqoridagi fikrlarga shuni qo‘shimcha qilish mumkinki, inson yaxshi niyati evaziga Allohdan savob, mukofot oladi.

Abu Kabsha roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi, Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bunday deganlar: “… Bir bandaga Alloh boylik va ilm beradi. U Rabbiga taqvo qiladi, silai rahm qiladi va unda Allohning haqqini biladi. Bu eng afzal darajadir. Yana bir bandaga Alloh ilm beradi, ammo boylik bermaydi. Shunga qaramay uning niyati to‘g‘ri, agar Alloh menga ham boylik berganida falonchining amalini qilgan bo‘lardim, deydi. U niyatiga yarasha ajr oladi va u ikkisining savobi bir xil” – Imom Termiziy, Imom Ibn Moja va Imom Ahmad rivoyati.

Hadisdan ko‘rinib turibdiki, banda moddiy-jismoniy imkoni bo‘lmay turib, biror xayrli ishni qilishni istab niyat qilsa, evaziga o‘sha ishni qilgandek savob oladi.

Po‘latxon Kattayev,
TII Hadis va islom tarixi fanlari kafedrasi katta o‘qituvchisi.

MAQOLA
Boshqa maqolalar

Bomdod namozidagi sunnat amallar

17.09.2025   2640   3 min.
Bomdod namozidagi sunnat amallar

1. Bomdod namozining sunnatini yengil o‘qish.

Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam Bomdod namozida azon va iqomat orasida yengil ikki rakat o‘qir edilar” (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).

 

2. Birinchi rakatda Kafirun, ikkinchi rakatda Ixlos surasini o‘qish.

Abu Hurayra roziyallohu anhu aytadi. «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Bomdodning ikki rakatida “Qul yaa ayyuhal kaafirun” va “Qul huvallohu ahad”ni o‘qirdilar» (Imom Muslim rivoyati).

 

3. Sunnatdan so‘ng ozgina yonboshlash.

“Nabiy sollallohu alayhi vasallam Bomdod namozining sunnatidan keyin o‘ng taraflari bilan ozgina yonboshlab yotar edilar” (Imom Buxoriy rivoyati).

 

4. Yosin surasini va Hashr surasining oxirgi uch oyatini tilovat qilish.

Ma’qil ibn Yasor roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «“Yosin” Qur’onning qalbidir. Kim uni Allohni va oxirat kunini umid qilib o‘qisa, albatta, mag‘firat qilinadi. Uni o‘liklaringizga o‘qinglar», dedilar (Imom Ahmad, Imom Bayhaqiy rivoyati).

Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Har bir narsaning qalbi bor. Qur’onning qalbi “Yosin”dir. Kim “Yosin”ni qiroat qilsa, Alloh unga bu qiroati uchun Qur’onni o‘n marta qiroat qilgan(savobi)ni yozadi» dedilar (Imom Termiziy, Imom Bayhaqiy rivoyati).

Ma’qil ibn Yasor roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Kim subh chog‘ida uch marta “A’uzu bismillahis samiy’il aliym, minash shaytonir rojiym” deb, Hashr surasi oxiridan uch oyatni tilovat qilsa, Alloh unga yetmish ming farishtani vakil qilib qo‘yadi. Ular unga kech kirguncha salavot aytadilar. Agar u o‘sha kuni o‘lsa, shahid holida o‘ladi. Kim o‘shalarni kech kirganda aytsa, xuddi o‘shandoq bo‘ladi», dedilar (Imom Termiziy rivoyati).

 

5. Bomdod namozidan keyin o‘sha joyda o‘tirish.

Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim Bomdod namozini o‘qib bo‘lganidan keyin namoz o‘qigan joyida to choshgoh namozini o‘qiguncha o‘tirsa, faqat yaxshilikdan boshqani gapirmagan bo‘lsa, uning xatolari, agar dengiz ko‘pigidan ko‘p bo‘lsa ham, mag‘firat qilinadi”, dedilar (Imom Abu Dovud, Imom Termiziy rivoyati).

“Nabiy sollallohu alayhi vasallam Bomdod namozidan so‘ng namoz o‘qigan joylarida to quyosh yaxshi chiqib olgunicha o‘tirar edilar” (Imom Muslim rivoyati).

 

6. Quyosh chiqqanidan so‘ng ikki rakat ishroq (quyosh chiqishi) namozini o‘qish.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim Bomdodni jamoat bilan o‘qisa, so‘ngra quyosh chiqqunicha Allohni zikr qilib o‘tirsa, keyin ikki rakat namoz o‘qisa, uning uchun haj va umraning ajridek bo‘lur. To‘liq, to‘liq, to‘liq”, deganlar (Imom Termiziy rivoyati).

 

7.So‘ngra zuho (choshgoh) namozini o‘qish.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim choshgoh namozini muhofaza (bardavom) qilsa, uning gunohlari agar dengiz ko‘pigicha bo‘lsa ham mag‘firat qilinadi”, dedilar (Imom Termiziy rivoyati).
 

Davron NURMUHAMMAD