Sayt test holatida ishlamoqda!
05 Yanvar, 2025   |   5 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:49
Peshin
12:33
Asr
15:27
Shom
17:11
Xufton
18:30
Bismillah
05 Yanvar, 2025, 5 Rajab, 1446
Maqolalar

Bir illat ortidagi fojialar

30.10.2024   10401   4 min.
Bir illat ortidagi fojialar

Bugun ommaviy axborot vositalari va ijtimoiy tarmoqlarda (“tegajog‘lik qildi, zo‘rladi” mazmunidagi) axloqiy buzuqlik bilan bog‘liq noxush xabarlar ko‘payib ketdi. Ularni o‘qiganing sari fig‘oning oshadi. Nahot inson tubanlikka borsa. Bu illat voyaga yetmaganlar orasida ham, aqli raso va hatto yoshi bir joyga borib qolgan insonlar orasida ham urchiyotgani tashvishli holdir.
 

Bugun fahshni targ‘ib qilayotgan vositalar shunchalar ko‘pki, bundan qochishning iloji yo‘qdek. Oldinlari kishi aytishga or qiladigan behayo gaplar endilikda ochiqchasiga seriallaru kinolarda, ijtimoiy tarmoqlarda tashviq qilinmoqda. Oqibatda insonlarda hayo pardasi ko‘tari­lib ketayotgandek...


Buning ta’sirida zo‘rlash bilan bog‘liq jinoyatlar ortib, o‘lim bilan yakunlanganlari bor. Umri xazon bo‘lgan yosh qiz-juvonlar, o‘smirlar qancha. Voyaga yetmay oila qurayotganlar, maktab partasida o‘tirib ona bo‘layotganlar-chi? Xiyonat sabab oilasi buzilayotgan, bolalarini yetim qilayotganlar, yaqin qondoshlik aloqalarini uzayotganlar ham yetarlicha. Buning ortidan yuqumli va bedavo kasalliklarga chalinayotganlar ham bor. Bularning barchasi birgina axloqsizlik ortidagi fojialardir.


– Zinoning yomonligi shundaki, jamiyatning asosi bo‘lgan oilaga jiddiy putur yetkazadi, insonning nasl-nasabi buziladi. Jamiyatda ko‘plab illatlarning urchishiga, kasalliklarning ortishiga sabab bo‘ladi, – deydi O‘MI Fatvo markazi bosh mutaxassisi Hikmatulloh domla Toshtemirov. – Shu bois dinimizda u gunohi kabira sanaladi. Qur’oni karimda: “Zinoga yaqinlashmangiz! Chunki u fahsh va yomon yo‘ldir” (Isro surasi, 32-oyat), deya marhamat qilingan. Demak, mo‘min kishi uning har qanday ko‘rinishidan yiroq yurishi lozim. Afsuski, bugun ijtimoiy tarmoqlar orqali o‘zga jins vakillari bilan munosabatlarda mana shu jihatlarga e’tibor qaratilmayapti. Nomahramlik masalalariga beparvo bo‘lish va o‘zaro nojo‘ya suhbatlar ortidan oilalar buzilib ketyapti. Hali oila qurmagan yoshlar hayosizlik, zinoning virtual ko‘rinishlariga, ya’ni “onlayn muhabbat”ga ruju qo‘ymoqda. Bu narsalar shariatimizda qat’iyan man qilingan.


Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam zinodan qaytarib aytadilar: “Ey insonlar! Zinodan qo‘rqinglar, unda oltita zarar bor. Shundan uchtasi bu dunyoda, uchtasi oxiratda bo‘ladi. Bu dunyodagilari: zino ruhiy go‘zallikni ketkazadi, kambag‘allik keltiradi, ­umrni qisqartiradi. Oxiratdagilari esa – Allohning g‘azabi, hisobdan yomon o‘tish va jahannam azobidir” (Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyati).


Kundalik hayotimizda ham fahshga ruju qo‘yganlarning boshi balodan chiqmasligiga ko‘p bor guvoh bo‘lamiz. Bu ham hadisning naqadar haq ekanidan dalolatdir.


Qur’oni karimda: (Ey Muhammad!) Mo‘minlarga ayting, ko‘zlarini (no­mahram ayollardan) quyi tutsinlar va avratlarini (zinodan) saqlasinlar! Mana shu ular uchun eng toza (yo‘l)dir. Albatta, Alloh ular qilayotgan (sir) sinoatlaridan xabardordir”, deya marhamat qilingan (Nur surasi, 30-oyat).


Oyatda Alloh taolo erkaklarni nomahram ayollarga shahvat nazari bilan qarashdan man etmoqda. Chunki bunday nazar zinoga yetak­laydi va bunday qarash ko‘z zinosi hisoblanadi. Afsuski, bugun ko‘cha-ko‘yda, jamoat joylarida, ayniqsa, televizor va qo‘l telefonimiz qarshisida o‘zimizni nomahramlardan, behayo tasvirlardan tiya olmayapmiz. Yoshimiz ulg‘ayib nafsimizni jilovlab olgandirmiz. Lekin farzandlarimizning bu illat iskanjasidan asray olyapmizmi?


Tahrim surasi 6-oyatda: “Ey iymon keltirganlar! O‘zla­ringizni va oila a’zolaringizni yoqilg‘isi odamlar va toshlar bo‘lmish do‘zaxdan saqlangiz...” deya marhamat qi­lingan. Oyat tafsirlarida ulamolarimiz o‘tdan saqlanish gu­nohlarni tark qilish va toat-ibodat bilan bo‘ladi. Bunda oila boshlig‘i ayolini ham farzandlarini do‘zax azobidan saqlashga mas’ul ekanini ta’kidlashgan.


Xulosa qilib aytganda, mo‘min kishi axloqiy buzuqlikka yetak­laydigan har qanday narsadan uzoq yurishi, ahli oilasini ham bu botqoqdan asrashi shart. Bu­ning uchun esa dinimizni mukammal o‘rganib, Qur’onu sunnatda kelgan amallarni hayotimizga tatbiq qilishimiz, farzandlarimizga buzuqlik gunohi kabira ekanini anglatishimiz, eng asosiysi, ularga Allohni tanitishimiz zarur. Shundagina ular yolg‘iz qolsa ham, Allohning kuzatuvida ekanini his etadi, shayton vasvasalariga, nafsining xohishlariga uchmaydi, inshoalloh.


Bobur MUHAMMAD

MAQOLA
Boshqa maqolalar

Rajab oyining ro‘zasini tutishni unutmang!

4.01.2025   8769   2 min.
Rajab oyining ro‘zasini tutishni unutmang!

HAROM OYLARDA RO‘ZA TUT!

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: “Harom (oy)larida ro‘za tut, so‘ngra tark qil, harom (oy)larida ro‘za tut, so‘ngra tark qil, harom (oy)larida ro‘za tut, so‘ngra tark qil, deb uch barmoqlarini bukib ochib ko‘rsatdilar” (Imom Abu Dovud rivoyati).

 

HADIS SHARHI

Ulamolar hadisni bunday sharhlaydilar: “Ushbu harom oy (ashhurul hurum)larda ro‘za tutishga da’vat etadi va uch kun ro‘za tutib, uch kun qoldirishga ishora qiladi. Rajab oyi ham harom oylardan biri hisoblanadi”.

 

HAROM OYLARI TO‘RTTADIR

Alloh taolo Qur’oni karimda bunday marhamat qiladi: “Albatta, Allohning kitobida oylarning soni Allohning huzurida osmonlaru yerni yaratgan kuni o‘n ikki oy qilib belgilangan. Ulardan to‘rttasi (urush qilish) harom (oylar)dir” (Tavba surasi, 36-oyat).

 

BU OYDA RASULULLOH QANDAY RO‘ZA TUTARDILAR?

Usmon ibn Hakim roziyallohu anhu aytadi: “Said ibn Zubayrdan rajab oyida turganimizda bu oy ro‘zasi haqida so‘radim. U: “Ibn Abbosning Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ro‘za tutar edilar, hatto og‘izlarini ochmasalar kerak, der edik. Og‘izlari ochiq bo‘lardi, hatto ro‘za tutmasalar kerak, der edik, deyayotganini eshitganman” dedi.

 

RAJAB OYIDA RO‘ZA TUTUVCHILARGA QASR QURILADI

Abu Qiloba roziyallohu anhu aytadilar: “Rajab oyida ro‘za tutuvchilar uchun jannatda bir qasr bor”.

 

BIR KUNLIK RO‘ZANING MUKOFOTI

Abu Sa’id Xudriy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Bir banda Alloh yo‘lida bir kun ro‘za tutsa, o‘sha kungi ro‘zasi sababli Alloh uning yuzini do‘zaxdan yetmish yillik masofaga uzoq qiladi”, dedilar (Imom Buxoriy, Imom Termiziy rivoyati).

 

SAHARLIK-IFTORLIK VAQTI

06 yanvar – dushanba

Saharlik vaqti (og‘iz yopish): 06:24
Iftorlik vaqti: (og‘iz ochish) 17:12

 

QANDAY NIYAT QILINADI?

Niyati: Xolis Alloh uchun rajab oyining ro‘zasini tutishni niyat qildim.

 

Davron NURMUHAMMAD