Sayt test holatida ishlamoqda!
11 Iyul, 2025   |   16 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:18
Quyosh
05:00
Peshin
12:34
Asr
17:41
Shom
20:01
Xufton
21:35
Bismillah
11 Iyul, 2025, 16 Muharram, 1447

Zakotga doir masalalar

08.06.2016   1041   12 min.
Zakotga doir masalalar

كتاب الزكوة

الزكاة واجبة على الحرّ العاقل البالغ المسلم إذا ملك نصاباً ملكاً تاماً وحال عليه الحول

 “Zakot ozod, aqlli, balog'atga etgan musulmonga,nisobga to'la ega bo'lsa va nisobga ega bo'lganiga bir yil to'lsa, vojib bo'ladi. Zakotning vojib bo'lishi Alloh taoloning:

 وآتوا الزكاة

 Zakotni beringlar", oyati karimasiga va Rasulullohning (sollallohu alayhi va sallam):

 أدوا زكاة أموالكم

 Mollaringizning zakotini ado etinglar, deganlariga binoandir. Butun Islom ulamolari zakotning vojibligiga ittifoq qilishgan.

 Bu o'rinda vojibdan murodfarz”dir.Chunki unning farzligiga hech qanday shubha yo'kdir.

 Zakot vojib bo'lishi uchun nisob miqdoridagi mulk bo'lishi lozim. Chunki, Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) zakot vojib bo'lishining sababini nisob bilan belgilaganlar. (Zakot vojib bo'lishi uchun nisobga) bir yil to'lishi lozim, chunki mol o'sadigan muddat bo'lishi kerak. Shariat uni bir yil bilan belgilagan. Chunki Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): “Molda, unga bir yil o'tmaguncha zakot yo'q”, deganlar. Zero, yil, har fasllarni o'z ichiga olgani uchun, unga molni o'stirish imkonni beradi. Va ko'pincha fasllarda narxlar o'zgaradi, shu boisdan hukm ko'piga bog'langan. So'ng, zakotni darhol (berish) vojib deyilgan, chunki mutlaq (biror narsaga bog'lanmagan) buyruq taqozosi ana shunday. Ba'zi rivoyatda darhol berish vojib emas, chunki butun umr ado qilish vaqtidir, deyilgan. Shuning uchun beparvolik natijasida nisob nobud bo'lishi sababli zomin bo'lmaydi (zakot bermaydi).

 وليس على الصبي والمجنون زكاة

 “Balog'atga etmaganlarga va majnunlarga zakot vojib bo'lmaydi”.

 ومن كان عليه دين يحيط بماله فلا زكاة عليه

 "Kimning zimmasida molini qamragan (nisob miqdoridagi moliga teng yo oshiq) qarzi bo'lsa, unga zakot vojib bo'lmaydi".

 وإن كان ماله أكثر من دينه زكى الفاضل إذا بلغ نصاباً

 Agar moli qarzidanoshiq bo'lsa oshganiagar nisobga etsa, shundan zakot beradi.

Molini qamragan qarzdan murod bandalar tomonidan talab qiluvchisibo'lgan qarzlardir.Nazr va kafforat qarzlari bunga kirmaydi.

ومن له على آخر دين فجحده سنين ثم قامت له به بينة لم يزكه لما مضى

"Kimning birov zimmasida qarzi bo'lib, qarzdor yillar mobaynida qarzini inkor qilgan bo'lsa, so'ng qarzga hujjat topilsa, o'tgan yillari uchun zakot bermaydi".

 Hazrati Ali (roziyallohu anhu): "Berkitilgan va topilishiga umid bo'lmagan molda zakot yo'qdir", deganlar. Chunki, zakot vojib bo'lishining sababi o'suvchi moldir. Ya'ni, molning egasi uning tasarrufiga qodir bo'lsagina molda o'sish bo'ladi.

 Yo'qolgan  mol, tortib olingan mol, dengizga tushib ketgan mol, cho'lga ko'milgan mol, agar joyi esdan chiqarilgan bo'lsa, berkitilgan va topilishiga umid bo'lmagan mol kabidir.

 Uyda ko'mib qo'yilgan mol, uni topish osonligidan nisob bo'ladi (yo'qolgan hisoblanmaydi).

 

Muhammad ShARIF JUMAN 

tayyorladi. 

 

Boshqa maqolalar

Indoneziya OAV O‘zbekiston olimlarining Jakartaga ilmiy safarini yoritdi

09.07.2025   4075   4 min.
Indoneziya OAV O‘zbekiston olimlarining Jakartaga ilmiy safarini yoritdi

O‘zbekiston Din ishlari qo‘mitasi, Musulmonlar idorasi, Imom Buxoriy, Imom Moturudiy, Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari hamda O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi mas’ul xodimlaridan iborat ilmiy guruhning Indoneziyaga tashrifi ushbu mamlakatning yetakchi bosma va elektron nashrlari tomonidan keng yoritildi, deb xabar qilmoqda "Dunyo" AA muxbiri.

 

 

Jumladan, Indoneziyaning "CNN Indonesia" axborot agentligi "O‘zbekiston delegatsiyasi Indoneziyaga tashrif buyurdi" sarlavhali maqolani e’lon qildi. Unda Sharif Hidoyatulla nomidagi Jakarta davlat islom universitetida "Movarounnahrdan Janubi-Sharqiy Osiyoga: hadis ilmlari va intellektual aloqalar" mavzusida ilmiy-amaliy konferensiya bo‘lib o‘tgani va mazkur anjumanda O‘zbekistondan yetakchi olimlar ishtirok etgani ma’lum qilingan.

 

"Tadbir ilmiy muloqot shaklida tashkil etilgan bo‘lib, uning doirasida Imom Buxoriy merosini o‘rganish, Mavarounnahr ulamolarining Indoneziya orollarida islom dinini tarqatishda tutgan o‘rni, hadisshunoslik yo‘nalishida hamkorlikni rivojlantirish kabi masalalar muhokama qilindi", – deb yozgan axborot agentligi.

 

O‘zbekiston delegatsiyasining tashrifi doirasida bo‘lib o‘tgan qator tadbirlar ikki mamlakat o‘rtasida islomiy ma’rifat, ta’lim, diniy bag‘rikenglik va tarixiy merosni asrab-avaylash sohalarida aloqalarni yanada mustahkamlashi ta’kidlangan.

 

Maqolada xabar qilinishicha O‘zbekiston ilmiy-ma’rifiy doiralari vakillari Indoneziya xalq manfaatlari va huquqlarini himoya qilish vaziri Muxaymin Iskandar, ekologiya vaziri o‘rinbosari Dias Xendrapriono, Ulamolar Kengashi va "Nahdatul ulamo" tashkiloti rahbariyati bilan uchrashuvlar o‘tkazdi.

"Businessreview" veb-sayti "Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi va Sharif Hidoyatulla nomidagi Jakarta davlat islom universiteti hamkorligi diniy mo‘tadillik va islom ta’limi tizimini mustahkamlaydi" sarlavhali maqolani e’lon qildi.

 

 Nashrda Imom Buxoriy xalqaro ilmiy tadqiqot markazi va Sharif Hidoyatulla nomidagi Jakarta davlat islom universiteti hamkorligida Indoneziya poytaxtida ilmiy-amaliy konferensiya tashkil etilgani qayd etilgan.

 

 Materialda yozilishicha, anjumanda Mavorounnahr tarixi, Imom Buxoriy merosi, Markaziy Osiyo ulamolarining Indoneziyada islom ta’limotini tarqatishda tutgan o‘rni kabi mavzular muhokama qilindi.

 

Ushbu mamlakatdagi "Aspirasi Nusantara" elektron nashri Imom Moturidiy xalqaro ilmiy tadqiqot markazi direktori o‘rinbosari "Nahdlatul ulamo" tashkiloti faoliyati bilan tanishgani haqida yozdi. Ma’lum qilinishicha, shu yil 2 iyul kuni O‘zbekiston Din ishlari qo‘mitasi raisining birinchi o‘rinbosari Davron Maxsudov hamda Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi direktori o‘rinbosari Shahzod Islomov Indoneziyadagi eng yirik tashkilot "Nahdlatul ulamo" rahbariyati bilan uchrashdi.

 

"Nahdlatul ulamo" tashkiloti qoshidagi Ilmiy markaz rahbari Abshor Abdullo Imom Moturidiy ta’limoti sunniy kalom ilmida mo‘tadil, aql va mantiqqa tayanadigan yo‘nalish ekanini qayd etdi" – deb yozgan elektron nashr.

 

Tomonlar ta’lim sohasida aloqalarni kengaytirish, talabalar almashuvini amalga oshirish va ziyorat turizmi yo‘nalishida dasturlar ishlab chiqish kabi mavzularda fikr almashdilar.

 

Indoneziyaning "Jakarta Merdeka" onlayn portali esa "Bogor Botanika bog‘ida do‘stlik daraxti ekildi" sarlavhali maqolani e’lon qilindi. Unda O‘zbekiston delegatsiyasi a’zolari Bogor shahridagi Indoneziya Milliy Botanika bog‘ida daraxt ekish marosimida ishtirok etgani va Indoneziya ekologiya vaziri o‘rinbosari bilan uchrashuv o‘tkazgani ma’lum qilingan.

 

 "Vazir o‘rinbosari Dias Xendrapriono Imom Buxoriy to‘plagan hadislar orasida tabiatni asrashga oid nasihat va tavsiyalar ko‘p ekanini ta’kidladi. Bu esa islom ta’limotida ekologik bilim va ong asosiy o‘rin tutishining yaqqol dalilidir", – deb yozilgan "Jakarta Merdeka" maqolasida. 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi

Matbuot xizmati