muslim.uz
“Бўлиши мумкин эмас” дейишингиз мумкин, лекин бўлди.
Эрталаб, бомдод маҳал ухлаб қолибман... Ишга отландим. Мaшинамни юргизаман десам, орқа ғилдирак тормози ушлаб қолди юрмайди. Нега бундай бўлганлигини тушундим... АСТАҒФИРУЛЛОҲни 300 марта такрорладим. Сал қўйиб юборди. 5-6 чақиримдан сўнг айнан авто устахона ёнига келиб мaшинам тўхтади. Ғилдирак батамом қимирламай қолди. Устахонадан бир йигит чиқди. Ғилдиракни очиб - ака қандай юриб келдингиз, тормоз системаси синиб сочилиб кетибди-ю, деди. Жилмайиб қўйдим ва Аллоҳ олиб келди дўстим, сизнинг ёнингизга дедим. У ҳам жилмайди. Ғилдиракка янги тормоз “запчаст“ларини қўйди. Tахминан 150 минг сўм атрофидаги ускуналар. Бўлди, энди яхши юради, кетаверинг, деди уста йигит. Қанча бўлди биздан десам - Агар шу аҳволдаги машинани Аллоҳ олдимга олиб келган экан ҳаққини ҳам Аллоҳдан оламан. Сизга оқ йўл деб жилмайиб қўйди. Қўлига пул тутсам олмади... “АСТАҒФИРУЛЛОҲ”НИ 1000 мартага етказиб қўйдим!
Саидаброр Умаров
ЎМИ Матбуот хизмати
Тилга осон, тарозуда оғир
Узоқ йиллардан бири комил устозлар шогирдларга ҳаёт ҳикматларини улашиб келадилар. Вақти вақти билан ўша маъно дурларини ўзаро ёдга олиб турсак, фойдадан холи бўлмайди. Бизга устозлардан қолган насиҳатлардан бири, балки энг муҳими, умрни ғанимат билиш, вақтдан унумли фойдаланишдир.
Аллоҳ таоло Қуръони каримда инсонга бериладиган умр ҳақида шундай дейди:
أَوَلَمْ نُعَمِّرْكُمْ مَا يَتَذَكَّرُ فِيهِ مَنْ تَذَكَّرَ
(سورة الفاطر الاية-37)
яъни: “Ахир, Биз сизларга эслатма оладиган киши эслатма олгудек узун умр бермаганмидик?!” (Фотир сураси, 37-оят. Оятлар таржимаси Шайх Абдулазиз Мансурники).
Демак, Аллоҳ таоло бандаларига тўғри йўлни топиши, абадий саодатга эришиши учун етарли бўладиган умр беради, лекин банда уни бекорчи ишларга сарфлаб қўяди.
Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳадиси шарифларида:
أعْذَرَ الله إِلَى امْرِئٍ أَخَّرَ أجَلَهُ حَتَّى بَلَغَ سِتِّينَ سَنَةً
(رواه الامام البخاري)
яъни: “Аллоҳ, ажалини олтмиш ёшигача кечиктирган кишига, узр қолдирмади” (Имом Бухорий Абу Ҳурайрадан ривоят қилган).
Ҳадиси шарифнинг маъноси, Аллоҳ таоло бандаларига, эй Раббим, агар умримни узайтирсанг сен айтган буйруқларни қилардим, деб узр айтишига имкон қолдирмади. Олтмиш йил умр кўрган киши, энди тавба тазарру ва таотга юзланиши лозим. Ҳадиси шарифда олтмиш ёш айтилгани, бу ёшда қувват кетиб, қариликка юз тутади, эллик, қирқ ёшга кирган кишилар ҳам умрларини шунча муддат тавба қилишга имкон деб билишлари керак.
Кунларнинг бирида Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам таҳорат қилаётган Саъд ибн Абу Ваққоснинг ёнидан ўтиб қолдилар ва: “Бу нима исроф?!” – дедилар. У киши: “Таҳоратда ҳам исроф бўладими?” – деб сўраганида Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ҳа, оқар дарёнинг ёнида бўлсанг ҳам”, – деб жавоб қилдилар (Имом Ибн Можа Абдуллоҳ ибн Амр ибн Ос р.а.дан ривоят қилган). Ҳақли савол туғилади, сувни исроф қилиш макруҳ экан, умрни исроф қилишнинг ҳукми нима бўлади?! Унинг ҳукми абадий бахт саодатдан ажралишдир. Халқимизда: “Охирги пушаймон ўзингга душман”, деган мақол бор. Умрнинг исрофи қаттиқ пушаймонлик билан тугайди.
Уламоларимиз инсон умрини учга бўладилар: бир қисми ибодатга, бир қисми тирикчиликка, яна бир қисми дам олиш, еб-ичиш ва ҳаказолар. Мана шу энг мўътадил тақсим ҳисобланади. Бу нисбатни ҳар ким ўз имкониятига қараб ўзгартириши мумкин. Энди ўзимизга савол бериб кўрамиз: “Биз кунимизнинг учдан бири, аниқроғи саккиз соатини ибодатга, илм-маърифатга ва савобли ишларга сарфладикми, ёки кунимизни соатлаб қўл телефонимиздаги ёхуд телевизордаги баъзи беҳуда нарсаларни кўриб ўтказдикми, ёки на дунёга, на охиратга фойдаси бўлмаган ишлар билан кунни кеч қилдикми?”
Умрнинг охирига келганда пушаймон бўлмаслик учун бизга қисқа пайтда кўп фойда, натижа берадиган амаллар керак бўлади. Булар нималар? 1. Авваломбор, фарз ибодатларни ихлос билан ўз вақтида бажариш. Фарзлардан кўра савобли амаллар бўлмайди, чунки фарзлар айнан Аллоҳ таолонинг буйруқларидир. Албатта, тўлдирувчи сифатида суннат амалларга ҳам риоя қилиб борилади.
- Барча ишларда ниятни тўғрилаш. Яхши ният билан дунё амали бўлиб кўринган ишлар ҳам савобли ишларга айланади. Масалан, савоб умидида, оила-аҳли учун ҳаракат қилиш, йўлдаги одамларга халақит бераётган нарсани олиб ташлаш ҳам ибодатдир.
- Инсон вафотидан кейин ҳам савоб бориб турадиган садақаи жориялар қилиши (кўпчилик узоқ йиллар фойдаланадиган йўл, кўприк, мактаб-мадраса бино қилиш ва шунга ўхшаш ишлар), фойдали (хоҳ дунёвий, хоҳ диний) илм қолдириш, китоб ёзиш ва солиҳ фарзандлар тарбиялаш.
- Шу ўринда урғу бериш керак бўлган муҳим нуқта мусулмон киши доимий равишда тасбеҳ, таҳлил, истиғфор ва салавотлар айтиб юришга одатланиши керак. Зеро, Аллоҳ таоло Қуръони каримда:
ألا بذكر الله تطمئن القلوب
(سورة الرعد الاية-28 )
яъни: “Огоҳ бўлингизки, Аллоҳни зикр этиш билан қалблар ором олур (ва таскин топур)”, – деб марҳамат қилади. (Раъд сураси, 28-оят).
Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам:
إني لأستغفر الله وأتوب إليه في اليوم مائة مرة
(رواه الامام إبن ماجه)
яъни: “Мен бир кунда Аллоҳ таолога юз марта истиғфор айтаман ва тавба қиламан”, – дедилар (Имом Ибн Можа Абу Ҳурайрадан ривоят қилган).
Зикру тасбеҳлар тилга осон, ҳар қандай ҳолатларда (юрганда ҳам, ўтирганда ҳам, ҳатто куни бўйи ҳам айтиб юриб) амал қилинадиган савоб ишдир. Бунга Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳам ишора қиладилар:
كَلِمَتَانِ خَفِيفَتَانِ عَلَى اللِّسَانِ ثَقِيلَتَانِ فِي الْمِيزَانِ حَبِيبَتَانِ إِلَى الرَّحْمَنِ سُبْحَانَ اللَّهِ الْعَظِيمِ سُبْحَانَ اللَّهِ وَبِحَمْدِهِ
(رواه الامام البخاري )
яъни: “Икки калима борки улар тилга осон, тарозуда оғир ва Раҳмонга севимлидир: “Субҳаналлоҳил аъзим” ҳамда “Субҳаналлоҳи ва биҳамдиҳ”” (Имом Бухорий Абу Ҳурайрадан ривоят қилган).
Демак, ҳар куни ўзимизни тергаб, бекор ўтказаётган вақтларимизни камайтириб, дунё ва охиратимиз учун фойдали бўлган соатларимизни кўпайтириш пайида бўлишимиз керак. Ҳар куни камида бир соат китоб (хоҳ мутахассислигимиз бўйича, хоҳ динимизни ўрганишга) ўқишга ажратсак ҳам йиллар давомида яхши натижага эришамиз. Зеро, дона халқимиз: “Тома-тома кўл бўлур”, – дейди.
Тоштемиров Ҳикматуллоҳ,
ЎМИ Фатво бўлими ходими
Ота оила устуни
Отанинг фарзандга меҳри муҳаббати чексиздир. Дунёга келганимизда энг кўп хурсанд бўлган зот. Қалби бизга бўлган муҳаббат билан тўлиб тошган азизимиз, бахтимизни ўз бахтидан устун деб билган инсон – отадир. Фарзанд отанинг бир қисми, бўлиб суратда ва хулқ атворда унга ўхшайди. Шунинг учун ота фарзанди тарбиясига диққат қилади. Ўзи истаган фазлу камолни фарзандига беришга, уни ўзидан ҳам кўра мукаммал қилиб етиштиришга ғайрат қилади. Бу мақсади йўлида ҳар қандай машаққатга бардош беради. “Тарбия қилган отасига раҳмат!”, деган олқишни эшитишни, фарзанди орқали наслининг давом этишини орзу қилади.
Манашундай улуғ зот Оталаримизга ҳурмат кўрсатиш, уларнинг розилигини олишҳар бир фарзанднинг зиммасидаги масъулият ҳисобланади.
Аллоҳ таоло қуръони каримнинг “Аҳқоф” сураси 15-оятида шундай марҳамат қилади:
وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا…
Биз инсонни ота-онасига яхшилик қилишга буюрдик…
Аллоҳга осий бўлмайдиган ҳар бир ишда отага итоат қилинади. Пайғамбаримиз саллоллоҳу алайҳи васаллам бизни оталаримиз хақларида огоҳлантириб шундай дедилар.
عن عبد الله بن عمروأن النبي قال:
رِضَى الرَّبِّ فِي رِضَى الْوَالِدِ وَسَخَطُ الرَّبِّ فِي سَخَطِ الْوَالِد
[رواه الترمذي وصححه ابن حبان]
Абдуллоҳ бин Амр розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади. Набий алайҳи салом дедилар: “Аллоҳнинг розилиги отанинг розилигида, Аллоҳнинг ғазаби отанинг ғазабидадир”.
Мазкур ҳадис бизга огоҳланишимиз учун чиройли насиҳатдир. Оталаримиз биздан рози бўлар эканлар бу розилик албатта бизни Роббимизнинг розилигига олиб боради. Отасини розлигини топиб Аллоҳнинг розилигини топган инсонга дунёда ўзлари лойиқ бўлган мукаммал саодатли ҳаёт, охиратада эса абадий жаннатбўлади.
Кимки отасининг дилини оғритиб, уларни ранжитса, гарчи улар норозиман, сендан ғазабландим деб айтмасалар ҳам бундай дил оғритишАллоҳнинг ғазабига сабабчи бўлади. Ҳамда бундай дилозор фарзандга дунёда ўз фарзандлари тимсолида жазо берилиб, ҳаёти қийноқ ва азобда ўтади. Отасининг ғазаби сабабидан Роббиси ғазабига йўлиқган фарзандга дунё ҳаётида ҳеч қандай яхшилик йўқ. Бундай фарзанд қилмишининг жазосини тезда топади, охиратда ҳам аламли азобга дучор бўлади.
Отамизга қиладиган яхшилигимизни, уларга бўладиган икромимизнинг натижасини Аллоҳ бизга наслимиздан чиқадиган фарзандларимиз воситасида кўрсатади.
Ота фарзандини дунё оловидан қанчалик ҳимоя қилса, охират оловидан ундан-да кўпроқ ҳимоя қилмоғи керак. Одоб тарбия воситасида яхши хулқларни ўргатиш, ёмонликлардан қайтариш, тўкин сочинликларга одатлантирмаслик, зийнатга муҳаббат уйғотмаслик билан ота фарзандини охират оловидан асрайди. Аксинча бола дунё талабида улғайса, нафсига қарши кураша олмаса, ҳалокатга юз тутади.
Қуръони каримда кўрсатилган қиссалардан айримларига мурожаат қиладиган бўлсак, Иброҳим алайҳиссалом ва оталари Озар ўртасидаги воқеани айнан ибрат сифатида олишимиз мумкин бўлади.
“Марям” сурасининг 41-45 оятларида Иброҳим алайҳиссалом:“Эй отажон, нима учун эшитмайдиган, кўрмайдиган ва сизга бирон фойда бераолмайдиган нарсага ибодат қиласиз? Эй отажон, албатта, сизга келмаган илм менга келди. Бас, менга эргашинг, сизни тўғри йўлга бошлайман. Эй отажон, шайтонга ибодат қилманг. Албатта, шайтон Раҳмонга осий бўлгандур. Эй отажон, албатта, мен сизни Роҳман томонидан азоб тутишидан ва шайтонга дўст бўлиб қолишингиздан қўрқаман” деган эди.
Иброҳим алайҳиссаломнинг бутларни ясовчи оталари билан қилган суҳбатларидан бир қисса. Ота ким бўлса ҳам фарзанд учун ўрни йўқолмайди. Улар ҳамма вақт Аллоҳ ўлчаб берган хақларига, бизнинг чиройли муомаламизга ҳақлидир.
Халилуллоҳнинг оталарига бўлганмурожатларини қаранг: ЭЙ, ОТАЖОН! Ваҳоланки оталари Озар Аллоҳга ширк келтирган инсон эди. Иброҳим алаҳиссалом оталарига ибодатда эргашмадилар лекин бу нарса у зотни оталарига бўлган икромларини ва илтифотларини камайтирмади. Аллоҳ бу қиссада баён қилинган суҳбатни қиёматгача келадиган уммат учун ибрат ўлароқ Ўз Каломида келтирди.
Иброҳим алайҳиссаломнинг оталарига қилган муомалаларининг мукофотини Аллоҳ таоло Соффат сурасининг 102-оятида шундай баён қилади:
فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ قَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَى فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ فَانْظُرْ مَاذَا تَرَى قَالَ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ (102)الصافات
Бас, қачонки (бола) унинг ўзи билан бирга юрадиган бўлганида: “Эй ўғилчам, мен тушимда сени сўяётганимни кўрмоқдаман, боқиб кўр, нима дейсан?” деди. У: “Эй отажон, сенга амр этилганни бажар, инша Аллоҳ, мени сабр қилувчилардан топурсан”, деди.
Иброҳим алайҳиссаломнинг оталарига қилган гўзал муомалалари учун Аллоҳ таоло томонидан Исмоил алайҳиссалом орқали берилган туҳфа эди. Энди ким фарзандларидан яхши муомалани кутса аввал отаси билан бўладиган суҳбатни чиройли қилиб, бу даъвога лойиқ бўлсин.
Илҳомжон Элмуродов
ЎМИ Тошкент шаҳар вакиллиги мутахассиси
Манба: http://vakillik.uz
Ислом аёлга раҳм қилди...
Албатта, Ислом аёлга раҳм қилди: ҳайз ва нифоз пайтида унга раҳм қилиб, ундан намоз ва рўзани соқит қилди. Чунки, ҳайз ва нифос пайтида аёл киши бошидан қийинчиликларни ўтказади. Ваҳоланки, намоз эркаклардан ҳеч қачон соқит бўлмайди. Фақат сафар чоғида эркакларга рўза тутмасликка рухсат берилган.
Ислом аёлга раҳм қилди, шунинг учун ундан нафақани соқит қилди. Аёл боласига ҳам, ота-онасига ҳам, эрига ҳам нафақа қилмайди. Ҳатто ўзига ҳам нафақа қилмайди. Унинг нафақаси эрига лозимдир.
Ислом аёлга раҳм қилди, аёл эрининг хизмати ва уй ишлари билан машғул бўлганлиги учун ундан жумъа намозига ва жамоат намозларига боришни соқит қилди.
Ислом аёлга раҳм қилди, шунинг учун хилвати саҳиҳанинг ўзи биланоқ эрининг унга маҳр беришини вожиб қилди. Агар хилвати саҳиҳа бўлмаган бўлса, эрига аёлга маҳрнинг ярминини беришни вожиб қилди.
Ислом аёлга раҳм қилди, шунинг учун аёлнинг никоҳи боғланиши биланоқ эри вафот этса, унга эридан мерос олиш ҳуқуқини берди.
Ислом аёлга раҳм қилди, шунинг учун унинг ҳаққини эътироф этиб, “Онангга, онангга, онангга, сўнгра отангга” деди.
Ислом аёлга раҳм қилди, шунинг учун унинг заифлигини эътиборга олиб, бу ҳодисаларни кўрганда бўладиган туйғуларининг риоясини қилиб, ундан қон тўкилиши, жиноятлар масаласида гувоҳлик беришни соқит қилди.
Ислом аёлга раҳм қилди, шунинг учун аёлнинг чиройини муҳофаза қилиш мақсадида унга ҳаж амалларини бажариб бўлгандан кейин сочини (олдирмасдан) қисқартиришга рухсат берди ва бу ишини соч олдиришнинг ажрига тенг қилиб қўйди.
Ислом аёлга раҳм қилди, шунинг учун унинг ҳолининг риояси ва идда муддати узайиб кетмаслиги учун у ҳайз кўриб турган пайтида уни талоқ қилишни эрига ҳаром қилди.
Ислом аёлга раҳм қилди, шунинг учун унинг зиммасида нафақа мажбурияти бўлмаса ҳам, унга эридан, ака-укаларидан, фарзандларидан, ота-онасидан мерос олиш ҳуқуқини берди.
Ислом аёлга раҳм қилди, шунинг учун эрига унга маҳр беришни вожиб қилиб, ўша маҳрдан унинг розилигисиз олишни эрига ҳаром қилди.
Ислом аёлга раҳм қилди, шунинг учун унинг никоҳи валий ва гувоҳларсиз бўлишини таъқиқлади. Токи у ўзининг обрўси, фарзандларининг насаби борасида туҳматга қолмасин.
Ислом аёлга раҳм қилди, шунинг учун уни зинода айблаган, аммо гувоҳ келтиролмаган кимсага саксон дарра уриш, урилгандан кейин ўша кимсани жамият орасида ишончсиз киши деб эълон қилиш ва гувоҳлиги ҳеч қачон қабул қилинмаслик жазосини тайинлади.
Ислом аёлга раҳм қилди, шунинг учун унинг обрўсини, иффатини сақлайман, уни муҳофаза қиламан деб, шу йўлда ўлдирилган кишига шаҳид ҳукми берди.
Ислом аёлга раҳм қилди, шунинг учун унинг кафанини эркак кафанидан кўп қилди. Шундай қилиб аёл киши бешта нарса ила кафанланади. Эркак киши эса учта нарса ила кафанланади.
Ислом аёлга раҳм қилди, шунинг учун эри унга эрлик қилолмаса, зулм қилса, яна камига уни талоқ қилишдан бош тортса, аёлга ўзини ўзи хулуъ қилишга рухсат берди.
Ислом аёлга раҳм қилди, унинг ортида турганлардан жасади, авратлари сатрда бўлиши, ортидан эркаклар назар солмаслиги учун намоздаги сафда имомдан, эркаклардан узоқ турадиган қилиб қўйди.
Ҳоний Али Абдулазиз Абул Алонинг
“Исломда аёлнинг ўрни” мақоласидан таржима қилинди
Муҳиббуллоҳ Худойбердиев,
Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Тўрақўрғон туманидаги вакили, Тўрақўрғон тумани “Қўчқор ота” жомеъ масжиди имом хатиби
БААдаги фестивалда Ўзбекистон ҳам иштирок этмоқда
2009 йилдан буён Бирлашган Араб Амирликларида ўтказиб келинаётган, мамлакат асосчиси Шайх Зайид номидаги Абу Даби маданий мерослар фестивалида илк бор тақдим этиладиган Ўзбекистон павильони энг катта композиция бўлиши кутилмоқда. Бу ҳақда "Тuron24" маълум қилди.
Фестивал доирасидаги Ўзбекистон павильони улкан Регистон майдони шаклида қурилиб, ён атрофидаги ҳужраларда ҳунармандчилик, нақш ўймакорлиги, гиламдўзлик, сўзана тикиш санъати каби ўзбек миллий маданий мерослари экспозициялари ва амалий санъат яралишини намойиш қилувчи миниатюра асарлари ўрин эгаллайди. Ўзбек миллий маданий павильони марказида эса катта қозонда 10 минг кишилик ош пиширилиши кўзда тутилган. Фестивал меҳмонлари ўзбек миллий рақслари лазги,тановар ва муножот, мақом ва бахшилар куйлари, доирачи ва дуторчилар санъатидан баҳраманд бўлишлари мумкин. Миллий ҳунармандлар ва ошпазлар томонидан мастер класслар ташкил этилиб, ўзбек миллий либослари кўргазмаси бўлиб ўтади. Шунингдек, фестивал давомида ташриф буюрувчилар ва нуфузли меҳмонлар учун “Ўзбегим” ва “Мақом” китоб албомларининг расмий тақдимот маросими ўтказилиши ҳам кўзда тутилган.
Маълумот учун, жорий йилнинг 2 декабрида бошланган Абу Даби фестивали амирликларни бирлаштирган Шайх Зайид номи билан аталади. Ҳар йили БААнинг асос солинган куни арафасида бўлиб ўтадиган фестивалдан кўзланган мақсад – турли миллат маданий меросларини бир бирига ва дунёга танитиш учун кўприк сифатида хизмат қилишдир. Нуфузли миллий маданий ва замонавий санъат фестивалига ўтган йили қарийб ярим миллион одам ташриф буюрган.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати