— Уйимизда Қуръони каримнинг қорақалпоқ тилидаги таржимаси бор. Шу китобни ўқиб хатм қилса бўладими?

— Албатта, Қуръон Аллоҳнинг Каломи. Уни ўқиганга ҳар бир ҳарфи учун савоб берилади. Сиз айтган ҳолатда тиловатни эмас таржимасини ўқиганнинг савобини олади.

Қуръонни ўзи нозил бўлган тилда – араб тилида ўқиб чиқилгандагина, хатми Қуръон қилган ҳисобланади, таржима ё тафсирини ўқиб чиқиш, гарчи буюк ажру савобларга эга амал бўлса‑да, хатми Қуръон саналмайди. Чунки Қуръоннинг маъноси ҳам, лафзи ҳам Аллоҳ таолодан. Уни бошқа тилга ўгирилганда маъноси ифода топса ҳам, лафзи ўзгаради, бузилади ва Қуръонлиги йўқолади.

Хатми Қуръон қилиш суннат амалдир. Қуръони Каримни умуман ўқимаслик, уни беэътибор ташлаб қўйиш энг катта гуноҳлардандир.

Муҳаммад Айюбхон домла Ҳомидов

Ўзбекистоннинг Сеулдаги элчихонаси вакиллари Корея Мусулмонлар федерацияси президенти Ким Донг Ёк ва Кореядаги мусулмонлар жамоати бош имоми Ли Джу Хва билан учрашув ўтказишди, деб хабар қилмоқда “Дунё” АА мухбири.
Унда зиёрат туризми ва бошқа соҳалардаги ўзаро ҳамкорликни ривожлантириш билан боғлиқ масалалар мулоқотнинг асосий мавзуси бўлди. Шунингдек, Корея Мусулмонлар федерацияси раҳбариятининг жорий йил 1-5 ноябрь кунлари Ўзбекистонга амалга оширган сафари ва унинг доирасида юртимизда ўтказилган “Халқаро зиёрат туризм ҳафталиги”даги иштироки якунлари ҳам атрофлича муҳокама қилинди.
Федерация президенти Ким Донг Ёк ўзининг мамлакатимизга сафаридан орттирган таассуротларини ўртоқлашар экан, бундай нуфузли халқаро тадбирда қатнашиш, қолаверса фахрли меҳмонлар сафида очилиш маросимида сўзга чиқиш имконияти тақдим этилганлиги учун миннатдорлик изҳор этди.

Унинг сўзларига кўра, “Халқаро зиёрат туризм ҳафталиги” жуда юқори савияда ташкил этилди ва самарали якунланди.
– Айниқса, ўзбекистонлик алломаларнинг ислом илми ва маданияти ривожига қўшган ҳиссаси, хаттотлик санътидаги маҳорати таҳсинга лойиқдир, – деди у. – Зиёрат ҳафталиги хорижлик иштирокчиларга Ўзбекистоннинг Ислом цивилизациясидаги алоҳида ўрни тўғрисида атрофлича маълумотларни тақдим этди.

Кореядаги мусулмонлар жамоати бош имоми Ли Джу Хва Бухоро шаҳрига зиёрати ва Мир Араб мадрасасининг 600 йиллигига бағишланган маросимда иштироки жуда мазмунли ва эсда қоларли бўлганини маълум қилди.
– Мир Араб мадрасаси мисолида Ўзбекистонда асрлар давомида шаклланган юксак даражадаги ислом дини таълимоти ва исломий маърифатни ҳис қилишга муваффақ бўлдик, – деди кореялик имом.
Шунингдек, Корея Мусулмонлар федерацияси делегацияси мамлакатимизга сафари давомида Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Нуриддин Холиқназаров ҳамда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Ислом цивилизацияси маркази раҳбарияти билан бўлиб ўтган самарали учрашувлар самарали бўлгани ҳам қайд этилди.

Мазкур учрашувларда эришилган келишувларни амалга ошириш доирасида Ўзбекистоннинг зиёрат туризм йўналишидаги улкан салоҳиятини Жанубий Корея оммасига кенг тарғиб қилиш ва келгусида ушбу мамлакатдан сайёҳларни жалб этишга доир режалар белгилаб олинди.

Ўзбекистон мусулмонлари маъмурияти матбуот хизмати

16-ноябрь – Халқаро бағрикенглик куни

1995-йил 16-ноябрда ЮНЕСКО Бош конференциясининг 28-сессиясида “Бағрикенглик тамойиллари тўғрисида”ги Декларация қабул қилиниб, ушбу сана “Халқаро бағрикенглик куни” сифатида дунё халқлари томонидан кенг нишонлаб келинади. Боиси, бағрикенглик — тинчлик ва тотувлик, тараққиёт асоси.

Мамлакатимизда ҳам ўзаро ҳамжиҳатлик, дўстлик ва иноқлик ҳамиша қадрланиб келинади. Зеро, нафақат оилалар балки, кенгроқ миқёсда давлат ва мамлакатлар орасидаги яқин ҳамкорлик ва дўстона муносабатлар ҳар қандай нифоққа чек қўяди. Муштарак мақсадлар эса, элни, юртни тараққиётга, фаровонликка бошлайди. Шу маънода, 16-ноябрь — “Халқаро бағрикенглик куни” кўпмиллатли юртимизда анъанавий равишда кенг нишонланиб келинади.

Бугун Ўзбекистон халқаро ислом академиясида “Миллатлараро тотувлик ва диний бағрикенглик – жамият барқарорлиги гарови” мавзусида халқаро илмий-амалий конференция бўлиб ўтди. Нуфузли анжуман Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Миллатлараро муносабатлар ва хорижий мамлакатлар билан дўстлик алоқалари қўмитаси, Дин ишлари бўйича қўмита ҳамда Ўзбекистон халқаро ислом академияси ҳамкорлигида ташкил этилди, дея хабар бермоқда Академия матбуот хизмати.

Анжуманда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита, Миллатлараро муносабатлар ва хорижий мамлакатлар билан дўстлик алоқалари қўмитаси, Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакиллари, диншунос экспертлар, исломшунослар иштирок этди. Шунингдек, этник-маданий бирлашмалар, исломий ва ноисломий конфессиялар вакиллари, жамоат ташкилотлари, фуқаролик жамият, миллий маданият марказлари, Ўзбекистон халқаро ислом академияси илмий ходимлар ва талабалари, Туркия, Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон каби давлатлардан келган олимлар иштирок этди.

Халқаро бағрикенглик куни муносабати билан анъанавий тарзда ўтказилиб келинаётган ушбу конференцияни ўтказишдан кўзланган асосий мақсад – миллатлараро тотувлик ва диний бағрикенгликни таъминлаш борасида амалга оширилган ишларни ўрганиш, истиқболдаги белгиланган вазифаларни таҳлил қилиш, мавжуд муаммоларни аниқлаш ва шу йўналишда ўз ечимини кутаётган масалаларни ҳал этиш бўйича таклифлар ишлаб чиқишдир. Зеро, мамлакатнинг тараққий этиши авваламбор ундаги барқарорлик, миллатлараро тотувлик ва динлараро бағрикенглик муҳитининг сақланишига боғлиқ.

Анжуманда иштирокчилар томонидан “Янги Ўзбекистоннинг виждон ва эътиқод эркинлиги соҳасида тажрибаси”, “Жамиятда миллатлараро тотувликни таъминлашда Янги Ўзбекистонда амалга оширилаётган ислоҳотлар”, “Ислом динининг миллатлараро ва динлараро тотувликни таъминлашдаги ўрни”, “Марказий Осиё халқлари маънавий меросида миллатлараро бағрикенглик масалалари”, “Ўзбекистонда Рус православ черковининг диний бағрикенгликни таъминлашдаги ўрни”, “Миллий маданий марказлар – Ўзбекистонда миллатлараро тотувликни таъминлашнинг муҳим воситаси”, “Динлараро ва миллатлараро бағрикенгликни мустаҳкамлашда католик черкови ҳиссаси”, “Марказий Осиёда миллатлараро тотувликни мустаҳкамлашда Ўзбекистоннинг самарали ҳамкорлиги натижалари”, “Барқарор тараққиётни таъминлашда бағрикенгликнинг ўрни”, “Фаробий қарашларида диний бағрикенглик масалалари”, “Модернизация жараёнида бағрикенглик маданияти феномени”, “Динлараро бағрикенгликни таъминлашда Диншунослик фанини ўқитишнинг аҳамияти” каби мавзулардаги маърузалари тингланди.

Қизғин мунозара остида ўтган конференция қатнашчилар учун мазмунли ва фойдали ўтди. Айниқса, соҳа вакиллари томонидан қилинган маърузалар анжуман иштирокчиларида катта таассурот қолдирди.

Йиғилганлар юртимизда яшаётган барча миллат ва элатлар вакиллари яхлит ҳолда Ўзбекистон халқини ташкил этиши, улар бир-бирлари билан ҳамжиҳат бўлиб, юртимиз равнақи йўлида сидқидилдан меҳнат қилаётгани таъкидланди.

Дин ишлари бўйича қўмита Ахборот хизмати

Жўрабек домла Муродов
Вобкент тумани «Сариосиё»
жомеъ масжиди имом-хатиби

Тошкент ислом институтида “16 ноябрь – Халқаро бағрикенглик куни” муносабати билан “Конфессиялараро мулоқот ва диний бағрикенглик — жамият барқарорлиги гарови” мавзусида давра суҳбати ташкил этилди.
Тадбирда Ўзбекистон Миллий университети Тарих факультети “Ўзбекистоннинг энг янги тарихи” кафедраси доценти, тарих фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), Миллатлараро муносабатлар ва хорижий мамлакатлар билан дўстлик алоқалари қўмитаси бош мутахассиси Отабек Алимардонов маъруза билан иштирок этди.
Давра суҳбатини ТИИ проректори Умиджон Ходжаев кириш сўзи билан очиб берди.
ЮНЕСКОнинг 1995 йил 16 ноябрда бўлиб ўтган конференциясида ушбу сана “Халқаро бағрикенглик куни” деб эълон қилинди ва бағрикенглик тамойиллари тўғрисида Декларация қабул қилинди.
Ўзбекистонда ҳар йили “16 ноябрь — Халқаро бағрикенглик куни” муносабати билан турли диний конфессия вакиллари, хорижий давлат ва халқаро ташкилотлар масъуллари иштирокида халқаро конференция ўтказилади.
2022 йил 28 январда Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев “2022–2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси тўғрисида”ги Фармонни ҳамда 2022 йил – “Инсон қадрини улуғлаш ва фаол маҳалла йили”да амалга оширишга оид Давлат дастурини имзолади.
Фармоннинг “V. Маънавий тараққиётни таъминлаш ва соҳани янги босқичга олиб чиқиш” бобида қуйидаги мақсадлар баён қилинган.
73-мақсад: Буюк аждодларимизнинг бой илмий меросини чуқур ўрганиш ва кенг тарғиб этиш.
“ИҲТ, ИРСИКА, АЙСЕСКО, ЮНЕСКО каби дунёнинг нуфузли халқаро ташкилотлари, илмий-тадқиқот марказлари ва университетлари билан ҳамкорликда «Янги Ўзбекистон — Учинчи Ренессанс» шиори остида халқаро конференция, симпозиум ва анжуманлар ташкил этиш.
Буюк аждодларимизнинг бой илмий-маънавий меросини кенг тарғиб қилиш мақсадида юртимиздан етишиб чиққан алломалар қаламига мансуб 100 та асарнинг халқчил таржимасини амалга ошириш, улар асосида илмий ва оммабоп рисолалар яратиш.
Буюк аждодларимизнинг бой илмий меросини чуқур ўрганиш ва кенг тарғиб этиш мақсадида Ўзбекистон халқаро ислом академияси, Ислом цивилизацияси маркази, Имом Бухорий, Имом Термизий, Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот марказлари фаолиятини қўллаб-қувватлаш”.
74-мақсад: Жамиятда миллатлараро тотувлик ва динлараро бағрикенглик муҳитини мустаҳкамлаш.
“Миллий маданий марказларни давлат томонидан қўллаб-қувватлаш” тизимини янада такомиллаштириш.
Миллатлараро муносабатлар соҳасида Ўзбекистон Республикаси давлат сиёсати концепциясининг изчил амалга оширилишини таъминлаш.
Турли миллат ёшлари учун қўшимча қулай шарт-шароитлар яратиш, уларда фуқаролик бурчини англаш, ватанпарварлик, бағрикенгликка асосланган миллатлараро муомала маданиятини юксалтириш.
Хорижий тилларда фаолият юритаётган ҳамда миллатлараро муносабатлар соҳасида давлат сиёсатини ёритаётган оммавий ахборот воситаларини давлат томонидан қўшимча қўллаб-қувватлаш чораларини кўриш.
Хорижий мамлакатлар билан дўстлик алоқаларини ривожлантириш мақсадида дўстлик жамиятлари фаолиятини такомиллаштириш”.
Ўзбекистонда 16 диний конфессияга мансуб 2335 та диний ташкилот фаолият юритади. Шундан 2142 таси исломий, 176 та христиан диний ташкилоти, 8 та яҳудий, 6 та баҳоий жамоалари, 1 та кришнани англаш жамияти, 1 та буддавийлар ибодатхонаси ва 1 та Ўзбекистон Библия жамиятидир.
2021 йилнинг 5 июль куни Ўзбекистон Республикасининг “Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисида”ги қонуни қабул қилинди. Ушбу қонун конфессиялараро тотувликни таъминлаш, жамиятда турли дин ва эътиқод вакиллари ўртасида ўзаро бағрикенглик, ҳамжиҳатликни янада мустаҳкамлашда ҳуқуқий асос бўлиб хизмат қилишини алоҳида таъкидлаб ўтиш лозим.
Республикада ислом ва замонавий илмларни пухта эгаллаган етук мутахассисларни тайёрлашга ихтисослашган Тошкент ислом институти, “Мир Араб” олий мадрасаси, Ҳадис илми мактаби, 10 та ўрта махсус ислом билим юрти фаолият олиб боряпти.
Бугун юртимизда 130 дан ортиқ миллат ва элат вакиллари бир оила фарзандларидек, тенг ҳуқуқлилик ҳамда ўзаро ҳамжиҳатлик шароитида яшаб, Ватанимизни янада равнақ топтириш йўлида меҳнат қилиб келишмоқда.
Aллоҳ таоло марҳамат қилади: “Aллоҳ сизларни дин йўлида сизлар билан урушмаган ва сизни ўз юртингиздан чиқариб юбормаганларга яхшилик ва адолат қилишдан қайтармайди” (Мумтаҳана, 8).

ТИИ Ижтимоий фанлар кафедраси
катта ўқитувчиси Т.Азимов