muslim.uz
Тошкент ислом институтида сийрат мусобақаси ўтказилди
Тошкент ислом институтида “Октябр – Сийрат ва ислом тарихи фани ойлиги” деб эълон қилинган. Шу муносабат билан “Ҳадис ва ислом тарихи фанлари” кафедраси томонидан 2-курс талабалари ўртасида “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга муносиб уммат бўлайлик!” номли Сийрат мусобақаси ўтказилди. Танловда сийратга бағишланган мақола, шеър ёзиш ва ифодали ўқиб бериш ёки видео ролик тайёрлаш, сийратга оид қисқа савол-жавоблар, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сийратларидан ибрат олиш ва шарҳлаш, бадиий қисм – саҳна кўриниши каби шарт асосида беллашди. Қизиқарли ва бадиий кўринишларга бой ўтган баҳсда ғолибларни танлаш қийин кечди ва бироқ якунда муносиб ғолиблар аниқланиб, уларга қимматбаҳо ва эсдалик совғалар тақдим этилди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Ўзбекистон халқига байрам табриги
Муҳтарам ватандошлар!
Аввало, Сиз, азизларни бугунги қутлуғ айём – Ўзбек тили байрами билан чин қалбимдан самимий муборакбод этаман.
Инсон учун киндик қони томган Ватани, дунёга келтириб вояга етказган ота-онаси қанчалик азиз ва мукаррам бўлса, унинг ўзлиги ва маънавий оламини белгилайдиган она тили ҳам шунчалик қадрли ва мўътабардир.
Қадим туркий тилимизни илк бор илмий асосда тадқиқ этган буюк аллома Маҳмуд Кошғарийнинг: “Эрдам боши тилдур”, яъни “Барча эзгуликлар тилдан бошланур”, деган сўзларида теран ҳақиқат мужассам. Дарҳақиқат, одамзот қалбидаги жамики олижаноб фазилатлар она тилининг бетакрор мўъжизаси, сеҳри ва жозибаси билан камолга етади.
Халқимиз тафаккурининг тиниқ кўзгуси бўлган бу бебаҳо хазинани асраб-авайлаш ва ривожлантириш бугунги кундаги энг шарафли вазифаларимиздан биридир.
Улуғ мутафаккир Мир Алишер Навоий бобомизнинг: “Тилга эътибор – элга эътибор”, деган доно ўгитларига амал қилган ҳолда, юртимизда тил масаласида олиб борилаётган давлат сиёсати инсон қадрини улуғлашга қаратилган туб ислоҳотларимизга ҳар томонлама уйғун ва ҳамоҳангдир.
Сўнгги йилларда мамлакатимизда ўзбек тилини ривожлантириш, унинг ҳаётимиздаги ўрни ва таъсирини ошириш борасида янги босқич бошланди, десак, айни ҳақиқат бўлади.
Хусусан, 21 октябрь – Ўзбек тили байрами куни деб белгилангани унутилмас, тарихий воқеага айланди. Давлат тилининг нуфузи ва мақомини юксалтиришга қаратилган фармон ва қарорлар, меъёрий ҳужжатлар қабул қилинди. Ушбу йўналишда 2020-2030 йилларга мўлжалланган концепция ва алоҳида дастур ҳаётга жорий этилмоқда.
Бу ҳақда гапирганда, яқинда қабул қилинган тегишли қонунларга асосан реклама ва тарғибот материалларини давлат тилида эълон қилиш тартиблари ҳамда давлат фуқаролик хизматига қабул қилишда ўзбек тилини билиш даражаси бўйича аниқ талаблар белгиланганини таъкидлаш лозим.
Вазирлар Маҳкамаси таркибида Маънавият ва давлат тилини ривожлантириш масалалари департаментининг фаолияти йўлга қўйилди. Марказда ва жойларда давлат тилини ўргатиш курслари иш олиб бормоқда.
Қисқа вақт ичида беш жилдлик “Ўзбек тилининг изоҳли луғати”, ўндан ортиқ соҳага оид атамалар луғатлари, ўттиз жилдлик “Истиқлол даври ўзбек навоийшунослиги” тадқиқотлар мажмуаси яратилди.
Шу кунларда она тилимизда “Туркий адабиёт дурдоналари” номли юз жилдлик муҳташам тўплам нашрдан чиқаётгани, фаол ва истеъдодли ёшларимизнинг саъй-ҳаракатлари билан Интернет тармоғидаги ўзбекча маълумотлар электрон базаси бойитиб борилаётгани қувонарли ҳол, албатта.
Ўзбек мумтоз ва замонавий адабиётининг сара намуналари хорижий тилларга таржима қилиниб, чет эллик китобхонларнинг ҳам эътиборини қозонмоқда. Истеъдодли олим ва ижодкорларимиз қаламига мансуб илмий ва бадиий асарлар нуфузли халқаро мукофотларга сазовор бўлмоқда.
Хорижий давлатлар ўқувчилари ўртасида Ўзбек тили ва адабиёти халқаро олимпиадасини ўтказиш йўлга қўйилгани ҳам она тилимизни кенг тарғиб қилишга хизмат қилмоқда.
Бугунги кунда жаҳон миқёсида 50 миллионга яқин киши ўзбек тилида сўзлашмоқда. Кўплаб мамлакатларда бу гўзал ва жозибали тил катта иштиёқ билан ўрганилмоқда.
Айни пайтда, мамлакатимизда истиқомат қилаётган турли миллат ва элатларнинг тили, маданияти ва қадриятларини асраб-авайлаш ҳамда ривожлантиришга муҳим аҳамият қаратилмоқда. Биз бу йўналишда олиб бораётган ишларимизни келгусида ҳам изчил давом эттирамиз.
Ҳурматли дўстлар!
Ҳаммамизга аёнки, кўп миллатли халқимизни юксак маърифатли жамият барпо этишдек эзгу мақсад йўлида жипслаштириш, юртдошларимиз қалбига ягона Ватан, умумий фаровон келажак туйғусини сингдиришда ўзбек тили бирлаштирувчи аҳамиятга эгадир.
Шу боис, Янги Ўзбекистонни ҳар томонлама тараққий эттириш, Учинчи юксалиш даври пойдеворини яратишга қаратилган тарихий ислоҳотлар жараёнида ўзбек тилини ривожлантириш бўйича белгилаб олган вазифаларимизни изчил давом эттиришимиз лозим.
Бугунги кунда ёшларимизнинг дунёқараши, одоб-ахлоқи ва нутқ маданиятига салбий таъсир кўрсатаётган иллатлар, айниқса, турли электрон воситалар орқали тобора кучайиб бораётган маънавий таҳдидларга қарши маърифат ва илм билан самарали кураш олиб бориш ҳаётий заруратга айланган.
Бу борада ахборот-коммуникация технологияларининг тилини ўзбекчалаштириш, бутунжаҳон Интернет тармоғидаги миллий сегментни янада бойитиш, ўзбек ва хорижий тиллар бўйича луғат ва сўзлашгичларнинг янги авлодини яратиш кечиктириб бўлмас вазифаларимиз сирасига киради.
Жаҳон тараққиёти ютуқлари ва қимматли манбаларни ўзбек тилига таржима қилиш орқали она тилимизни илм-фан ва инновациялар тили сифатида ривожлантириш учун мустаҳкам замин яратишимиз зарур.
Шу маънода, XX аср бошида яшаб ижод қилган, ўзбек, араб, форс, ҳинд, турк ва рус тилларидаги сўзларни ўз ичига олган бебаҳо луғат китобини яратган маърифатпарвар бобомиз Исҳоқхон Ибратнинг: “Бизнинг ёшлар албатта бошқа тилни билиш учун саъй-ҳаракат қилсинлар, лекин аввал ўз она тилини кўзларига тўтиё қилиб, эҳтиром кўрсатсинлар. Зеро, ўз тилига садоқат – бу Ватаний ишдир”, деган ҳикматли сўзлари биз учун муҳим дастуриламал, ҳаёт йўлимизни ёритадиган маёқ бўлиб хизмат қилиши керак.
Фурсатдан фойдаланиб, миллий ўзлигимиз ва ғуруримиз тимсоли бўлган она тилимизни асраб-авайлаш ва ривожлантиришдек шарафли ишга муносиб ҳисса қўшиб келаётган барча фидойи ватандошларимизга чин қалбдан миннатдорлик билдираман.
Азиз юртдошлар!
Сизларни яна бир бор Ўзбек тили байрами билан самимий қутлаб, барчангизга мустаҳкам саломатлик, оилангизга қут-барака, тинчлик ва омонлик тилайман.
Она тилимизнинг сўнмас зиёси онгу тафаккуримиз, қалбларимизни ҳамиша ёритиб турсин!
Шавкат МИРЗИЁЕВ,
Ўзбекистон Республикаси Президенти
Муфтий ҳазратнинг Туркий давлатлар муфтийларининг III-йиғинидаги иштироклари
(2022 йил 19 октябрь, Боку шаҳри)
Раббингиз Сиздан воз кечгани йўқ
“Қасамёд этурман чошгоҳ вақти билан ва (ўз зулмати билан атрофни) қоплаб турган тун биланки, (эй, Муҳаммад!) Раббингиз Сиздан воз кечгани ҳам йўқ, ёмон кўриб қолгани ҳам йўқ! Албатта, Сиз учун охират (саодати) дунё (фароғати)дан яхшироқдир. Яқинда Раббингиз Сизга (шундай неъматларни) ато этурки, Сиз, албатта, (ундан) рози бўлурсиз. (Эй, Муҳаммад! Раббингиз) Сизни етим ҳолда топиб, бошпана бермадими?! Яна Сизни гумроҳ (ғофил) ҳолда топиб, (тўғри йўлга) ҳидоят қилиб қўймадими?! Сизни камбағал ҳолда топиб, (Хадичага уйланишинингиз туфайли) бой қилиб қўймадими?! Бас, энди Сиз (ҳам) етимга қаҳр қилманг! Соил (гадо)ни эса (малол олиб) жеркиманг! Раббингизнинг (Сизга ато этган барча) неъмати ҳақида эса (одамларга) сўзланг!”.
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га бир муддат ваҳий келмай қолди. Бундан Пайғамбаримиз (алайҳиссалом) ташвишга тушиб маҳзун бўлдилар. Мушриклар: “Муҳаммаднинг Раббиси унга ғазаб қилди, уни тарк этди”, дедилар. Шунда Аллоҳ таоло Зуҳо сурасини нозил қилди.
“Қасамёд этурман чошгоҳ вақти билан ва (ўз зулмати билан атрофни) қоплаб турган тун биланки, (эй, Муҳаммад!) Раббингиз Сиздан воз кечгани ҳам йўқ, ёмон кўриб қолгани ҳам йўқ!”
Чошгоҳ вақти қуёш кўтарилаётган пайт, кундузнинг бошланишидир. “... (ўз зулмати билан атрофни) қоплаб турган тун”дан мурод одамлар ва турли овозлардан холи бўлган, сукунат қамраб олган кечадир.
Шайх Муҳаммад Али Собуний айтади: “Бу оят мушрикларнинг: “Раббиси уни ташлаб қўйди”, деган сўзларига раддиядир”.
“Албатта, Сиз учун охират (саодати) дунё (фароғати)дан яхшироқдир. Яқинда Раббингиз Сизга (шундай неъматларни) ато этурки, Сиз, албатта, (ундан) рози бўлурсиз”
Ўткинчи дунёдан охират диёри, жаннат ва ундаги боқий неъматлар яхшироқдир. Чунки Аллоҳ таоло охиратда сизга жаннат ва ундаги ҳавзи Кавсарни, қиёматда умматингизни шафоат қилиш мақомини тайёрлаб қўйган. Бу ҳақда Аллоҳ таоло бошқа оятда бундай марҳамат қилади: “Шоядки, Раббингиз Сизни (Қиёмат кунида) мақтовли (шафоат қиладиган) мақомда тирилтирса” (Исро сураси, 79-оят).
Расулулоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ҳар бир пайғамбарнинг қабул бўладиган дуоси бор. Мен дуоимни умматимга шафоат қилиш учун охиратга олиб қўйдим”, деганлар (Имом Бухорий ривояти).
“(Эй, Муҳаммад! Раббингиз) Сизни етим ҳолда топиб, бошпана бермадими?!”
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) она қорнидаликларидаёқ оталаридан, олти ёшларида оналаридан айрилдилар. Аллоҳ таоло у зотнинг боболари қалбига чексиз меҳр-шафқат ҳиссини солди. Боболари Абдулмутталиб вафотидан сўнг Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) амакилари Абу Толибнинг қарамоғида қолдилар. Узоқ йиллар Абу Толиб у зотни ҳимоя қилди. Буларнинг барчаси Аллоҳ таолонинг ҳикмати ва инояти билан бўлди.
“Яна Сизни гумроҳ (ғофил) ҳолда топиб, (тўғри йўлга) ҳидоят қилиб қўймадими?!”
Аллоҳ таоло Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га ваҳий юбориб, у зотга шариатни билдирди ва Қуръондан таълим берди.
Аллоҳ таоло бошқа оятда бундай марҳамат қилади: “(Эй Муҳаммад! Қуръонни) тезроқ (ёдлаб) олиш учун тилингизни у билан (кўп) ҳаракатлантираверманг. Зеро, уни (Сизнинг дилингизда) жамлаш ҳам, (тилингиздаги) қироати ҳам Бизнинг зиммамиздадир” (Қиёмат сураси, 16-17 – оятлар).
Набий (алайҳиссалом) Қуръон оятларини Жаброил (алайҳиссалом)дан қабул қилиб олганларидан кейин ёддан чиқармаслик учун кўп такрорлар эдилар. Аллоҳ таоло у зотни бу машаққатдан озод этиб, Қуръон оятларини эшитишлари биланоқ ёд олиш қобилиятини ато этди.
“Сизни камбағал ҳолда топиб, (Хадичага уйланишинингиз туфайли) бой қилиб қўймадими?!”
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Хадича бинти Хувайлид (розияллоҳу анҳо)ни никоҳларига олганларидан кейин бой-бадавлат кишилардан бирига айландилар.
Энг муҳими Аллоҳ таоло у зотнинг қалбларини қаноатли қилди. Дунёнинг ўткинчи матоҳларига берилмадилар. У зот (алайҳиссалом): “Менинг дунё билан нима ишим бор. Мен билан дунё худди дарахт соясида дам олган, сўнгра уни тарк қилиб кетган кишига ўхшайди”, дер эдилар (Имом Термизий ривояти).
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) чин бойликни нафс хотиржамлигида деб билдилар. Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Бойлик мол-дунёнинг кўплигида эмас. Балки нафс тўқлигидир”, дедилар (Имом Муслим, Имом Термизий ривояти).
“Бас, энди Сиз (ҳам) етимга қаҳр қилманг!”
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг етимликда вояга етишларининг катта ҳикмати бор эди. У зот етимликни ҳис этганлари учун ҳам уларга ҳамиша меҳрибон, ғамхўр бўлдилар ва бошқаларни ҳам шунга тарғиб этдилар. Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Мен ва етимни ўз қарамоғига олган киши жаннатда мана шундай ёнма-ён турамиз!” деб кўрсаткич ва ўрта бармоқлари орасини очиб кўрсатдилар” (Имом Бухорий ривояти).
“Соил (гадо)ни эса (малол олиб) жеркиманг!”
Бирор нарса сўраб келган тиланчини ҳайдаманг, унга мулойим бўлинг. Эҳсон, ҳадя беринг ёки чиройли муомала билан ортига қайтаринг.
Абул Баракот Насафий: “Илм ўрганиш мақсадида бирор савол сўраб келган инсонни ҳайдамаслик, унга ўртагиш ҳам ушбу оят ҳукмига киради”, деган.
“Раббингизнинг (Сизга ато этган барча) неъмати ҳақида эса (одамларга) сўзланг!”
Аллоҳ таоло берган неъматлар ҳақида гапириш шукрнинг бир кўринишидир. Чунки банда ўзига етган инъом ёлғиз Аллоҳ таолонинг фазли билан эканига ишонади ва эътироф этади.
Анас ибн Башир (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) минбарда туриб: “Ким озига шукр қилмаса, кўпига ҳам шукр қилмайди. Ким одамларга шукр қилмаса, Аллоҳга ҳам шукр қилмайди. Аллоҳнинг неъматлари ҳақида гапириш шукрдир. Уни тарк қилиш куфрдир”, дедилар» (Имом Байҳақий ривояти).
Аллоҳ таоло барчамизни Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га чин уммат бўлиб, у зотнинг гўзал ахлоқларидан ўрнак олиб яшашимизни насиб қилсин!
Шайх Муҳаммад Али Собунийнинг “Софватут тафасийр”,
Абул Баракот Насафийнинг “Мадорику ат-танзил ва ҳақоиқу ат-таъвил”,
Имом Абу Мансур Мотуридийнинг “Таъвилату аҳлис-сунна” асари асосида
Даврон НУРМУҲАММАД
тайёрлади.
Малайзия билан ҳамкорликда Бухоро вилоятида Ҳалол сертификатлаштириш бўйича мутахассислар маркази очилади
Мамлакатимизнинг Куала-Лумпурдаги элчихонаси кўмагида Малайзия Ислом тараққиёти департаменти (JAKIM) бош директори Ҳакима Моҳд Юсуф ва ушбу мамлакатда бўлиб турган Бухоро вилояти делегацияси вакиллари ўртасида учрашув ташкил этилди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА мухбири.
Унда Ўзбекистон Техник жиҳатдан тартибга солиш агентлигини ҳалол сертификати бериш бўйича расмий орган сифатида аккредитациядан ўтказиш ва бу борада Малайзиянинг илғор тажрибасини жорий этиш юзасидан ҳамкорликни йўлга қўйиш масалалари муҳокама қилинди.
Малайзия Ислом тараққиёти департаменти (JAKIM) синов лабораторияларини аккредитация қилувчи («HALAL» сертификатини берувчи) ва уларнинг фаолиятини сертификатловчи давлат органи ҳисобланади. JAKIM таркибида “Latihan Islam” институти ташкил этилган. Институт синов лабораториялари ходимлари учун ISO стандартлари ва «Halal» сертификатлаш тизимини жорий этиш бўйича малака ошириш курсларини ташкил қилади.
Бугунги кунга қадар JAKIM сертификатлари Малайзияда тан олинган дунёнинг 46 давлатининг миллий сертификатлаштириш органлари билан ҳамкорликни йўлга қўйган.
Музокаралар давомида Малайзия томонига Ўзбекистонда техник жиҳатдан тартибга солиш, стандартлаштириш, сертификатлаштириш ва метрология соҳаларида амалга оширилаётган таркибий ўзгаришлар, уларни халқаро стандартларга мослаштириш, стандартлардан кенг фойдаланиш учун муҳит яратиш, шунингдек, мувофиқликни баҳолаш жараёнларига замонавий усулларни жорий этиш бўйича кўрилаётган чора-табирлар ҳақида батафсил маълумот берилди.
Малайзия томони Ўзбекистонлик шериклар билан ҳамкорликни йўлга қўйиш ва ривожлантиришдан, шунингдек, Бухоро вилоятида Ҳалол сертификатлаштиришни амалга ошириш бўйича мутахассислар марказини («Centre of Excellence») очиш таклифини кўриб чиқишдан манфаатдор эканлигини билдирди.
Учрашув якунлари бўйича JAKIM Ислом тараққиёти департаментига Ўзбекистоннинг расмий аризасини топшириш ва Малайзия томони билан биргаликда Ҳалол сертификатлаштиришни амалга ошириш бўйича мутахассислар маркази («Centre of Excellence») ташкил этиш бўйича келишувларга эришилди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Мақолалар
