Islom moliyasi sohasida jahonning eng obro'li nashrlaridan biri bo'lgan www.islamicfinancenews.com O'zbekistonda islom moliyasi sohasida bo'layotgan ijobiy o'zgarishlar, savodxonlikni oshirish bo'yicha qilinayotgan ishlar bo'yicha maqola e'lon qildi. Islommoliyasi.uz sayti va telegram sahifasi asoschilaridan biri Hondamir Nusratxo'jayev bu borada qilinayotgan sa'y-harakatlar yuzasidan Jahongir Imamnazarov va Muzaffar Nizomiddinovlar bilan suhbatlashdi.
Hususiy tarmoqni rivojlantirish Islom korporatsiyasi (ICD) tashkilotga a'zo mamlakatlarda islom moliyasini rivojlantirish maqsadida xususiy tarmoq va hukumatlarga moliyalashtirish va maslahat berish orqali ko'maklashadi.
Bugungi kunda ICD tomonidan O'zbekistonning sakkizta tijorat bankida islom darchalari ochish bo'yicha maslahat guruhi ish olib bormoqda. Ushbu loyiha doirasida 2020 yil sentyabr' oyida ICD Islom tadqiqot va trening instituti (IRTI) bilan hamkorlikda islom moliyasi mahsulotlari va tamoyillari bo'yicha bir oylik trening o'tkazish bo'yicha shartnoma imzolandi. Rejaga ko'ra 2021 yilda O'zbekistonning beshta tijorat bankida islom darchalari faoliyat boshlashi ko'zda tutilgan.
ICD tashkilotining vakili Muzaffar Nizomiddinov so'zlariga ko'ra, islom darchalarini ochishga tayyorgarlik ko'rish jarayonida ayniqsa banklarning mijozlar bilan ishlaydigan xodimlari zarur bilimlarga ega bo'lishlariga katta ahamiyat berilmoqda.
Kelishuvga ko'ra beshta tijorat banki uchun treninglar tashkil qilinadi va ular IRTI mutaxassislari tomonidan olib boriladi. Ushbu treninglarda tijorat banklarining taxminan 125 nafar xodimi malaka oshirish, islom bankchiligining turli mavzularida zarur bilimlarni olish imkoniyatiga ega bo'ladilar. Treninglar har bir bank uchun besh kun davom etishi va xalqaro parvozlar uchun taqiqlar olinganda tashkillashtirilishi ko'zda tutilgan.
Birlashgan Millatlar Taraqqiyot Dasturi (BMTD) 2020 yilning birinchi yarmida “O'zbekistonda barqaror taraqqiyotni moliyalashtirish” mavzusidagi tadqiqot doirasida mamlakatda islom moliyasi imkoniyatlarini o'rgandi va keng ko'lamli so'rovnoma o'tkazdi. Ushbu so'rovnomada 7200 ta ishtirokchi, jumladan, 2235 ta korxona va tadbirkorlar, 4938 ta aholi vakillari va mamlakatda faoliyat olib borayotgan 30 ta tijorat bankining 27 tasi qatnashdi.
Loyiha etakchisi Jahongir Imamnazarov tadqiqot yuzasidan quyidagi ma'lumotlarni taqdim etdi:
- So'rovnomada ishtirok etgan korxona va tadbirkorlarning 60% va aholining 68% bankdan kredit olmasligining asosiy sababi diniy qarashlari ekanligini aytganlar.
- Agar O'zbekistonda islom moliyasi muassasalari faoliyat yuritishni boshlasa so'rovnomada qatnashgan 61% korxona va tadbirkorlar, 75% aholi vakillari ularga mijoz bo'lish istagini bildirganlar.
- Islom moliyasi mahsulotlari qimmatroq bo'lsa ham ulardan foydalanasizmi degan savolga 47% korxona va tadbirkorlar, 55% aholi vakillari ijobiy javob berganlar.
- Korxona va tadbirkorlarning 44%, aholi vakillarining 42% islom banklariga muzoraba bitimi orqali mablag'larini yo'naltirishga tayyor ekanliklarini aytganlar.
- So'rovnomada qatnashgan 27 ta tijorat banklarining barchasi islom moliyasi va bankchiligi joriy qilinishini qo'llab quvvatlashini bildirganlar.
Tadqiqot ushbu sohadagi muammolar, imkoniyatlar, savodxonlik va boshqa masalalarni ham o'z ichiga olgan. Odamlarning so'z va istaklari ularning qabul qiladigan amaliy qarorlaridan farq qilsada, so'rovnoma natijalari eng asosiy savol – O'zbekistonda islom moliyasiga talab etarli darajada bo'ladimi-yo'qmi degan masalaga ochiq-oydin ijobiy javob berdi.
Ishning qolgan amaliy qismi esa aholisining 95% musulmon bo'lgan ushbu mamlakatda ham islom moliyasini joriy qilish va shu bilan ushbu soha rivojlanayotgan 40 dan ortiq davlat qatoriga qo'shilishga imkoniyat berishdir.
Islom moliyasi saytidan olindi.
Prezident Shavkat Mirziyoyev 20 oktyabr kuni Islom sivilizatsiyasi markaziga tashrif buyurib, bu yerdagi ekspozitsiyalar orqali xalqimizning boy tarixiy va ma’naviy merosini keng namoyish etishga qaratilgan ishlar bilan tanishdi.
Mazkur ulkan va noyob loyiha davlat rahbarining 2017 yil 23 iyundagi qaroriga asosan boshlangan. Ko‘p o‘tmay, 2018 yilgi Ramazon hayiti kuni uning poydevoriga tamal toshi qo‘yilgan edi. O‘tgan davrda bu yerda katta hajmdagi qurilish va obodonlashtirish ishlari amalga oshirildi.
Markaz qadimiy me’moriy an’analarimiz va milliy bezaklar uyg‘unligida barpo etildi. Inshootning to‘rt tomonida balandligi 34 metrli peshtoqlar, o‘rtada esa 65 metrli milliy uslubdagi gumbaz qad rostlagan.
Inshootning markaziy qismida Qur’oni karim zali joylashgan. Bu yerda musulmon olamining noyob ma’naviy durdonasi sanalgan qadimiy Usmon Mus'hafi namoyish etiladi. Shuningdek, somoniylar, qoraxoniylar, xorazmshohlar, temuriylar va boshqa sulolalar davriga oid muqaddas kitob nusxalari, ularning eski o‘zbek tilidagi tarjimalari, shu bilan birga, jahondagi eng nodir qo‘lyozma Qur’onlardan namunalar ham joy oladi.
Bundan tashqari, davlatimiz rahbarining tashabbusi bilan chet ellarda saqlanayotgan tariximiz va ulug‘ allomalarimiz merosi bilan bog‘liq qimmatli manbalar va ashyolar Vatanimizga qaytarildi.
Markaz tarkibida 460 o‘rinli anjumanlar zali ham qurib bitkazilgan bo‘lib, xalqaro miqyosdagi uchrashuv va ilmiy anjumanlarni o‘tkazish uchun barcha zamonaviy shart-sharoitlar yaratilgan.
Majmuada “Islomdan avvalgi sivilizatsiyalar”, “Birinchi Renessans”, “Ikkinchi Renessans”, “O‘zbekiston XX asrda” hamda “Yangi O‘zbekiston – yangi Renessans” bo‘limlari tashkil etilgan. Bu yerda buyuk allomalarimiz faoliyati haqida ma’lumotlar, shuningdek, Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Abu Mansur Moturidiy, Bahouddin Naqshband va boshqa ulamolar merosi ham keng yoritilgan.
Shuningdek, tariximizda ilmu ma’rifat va ma’naviyat homiysi bo‘lgan Bibixonim, Nodirabegim, Uvaysiy, Anbar Otin kabi mo‘tabar zotlar faoliyati ham alohida ekspozitsiya sifatida namoyish etilgan.
Davlatimiz rahbari doimo markazning ilmiy-ma’rifiy yo‘nalishini samarali tashkil etish, uning mazmun-mohiyatini boyitib borish zarurligini alohida ta’kidlaydi. Bu borada O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi, Imom Buxoriy, Imom Termiziy va Imom Moturidiy nomidagi ilmiy markazlar bilan hamkorlikni kuchaytirish bo‘yicha olib borilayotgan ishlar to‘g‘risida axborot berildi.
Tashrif chog‘ida Prezidentimiz zallarda amalga oshirilayotgan pardozlash va jihozlash ishlarini ko‘zdan kechirdi, bo‘limlar va ko‘rgazmalarning mazmun-mohiyati, qo‘llanilayotgan interfaol texnologiyalar bilan yaqindan tanishdi.
Davlatimiz rahbari eksponatlarni mahalliy va xorijiy tashrif buyuruvchilarga har tomonlama qiziqarli hamda tushunarli qilib taqdim etish muhimligini ta’kidladi. Shu maqsadda markazda faoliyat yuritadigan mutaxassis va gidlarning sonini ko‘paytirish, ularni maxsus dasturlar asosida tayyorlash zarurligiga e’tibor qaratildi.
Markaz faoliyatini mazmunan yanada boyitish, ekspozitsiyalar orqali xalqimiz ma’naviy va ilmiy merosini to‘liq namoyon etish bo‘yicha qator tavsiyalar berildi.