muslim.uz
Нақадар гўзал ҳамроҳлар!
«Кимда-ким Аллоҳ ва Пайғамбарга итоат этса, айнан ўшалар Аллоҳнинг инъомига эришган зотлар, яъни пайғамбарлар, сиддиқлар, шаҳидлар ва солиҳ кишилар билан биргадирлар. Улар ҳамроҳ сифатида нақадар гўзалдир! Бу Аллоҳдан (бўлган) фазлдир. Аллоҳ етарли (даражада) билимдондир» (Нисо сураси, 69–70-оятлар).
Аллоҳ айтади: “Ким Аллоҳ таолонинг буйруқларига итоат этса ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга эргашса, Аллоҳнинг инъомига эришган анбиёлар, сиддиқлар, шаҳидлар ва солиҳ кишилар билан жаннатда бирга бўладилар. Улар жаннатда ҳамроҳ сифатида нақадар гўзалдирлар!
Бу Аллоҳ таолодан бўлган буюк мукофот бўлиб, бандаларнинг қилган солиҳ амаллари учун улуғ инъомлар берилажагини билиб олишларига кифоя қилади.
Ояти каримада итоатни ва солиҳ амалларнинг натижаларини баён этиб, мўминларга башорат берилмоқда.
Айнан ўшалар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам олиб келган муқаддас динни тасдиқлайдилар. Тасдиқлари ҳам дилда, ҳам сўзда, ҳам амалда давомли бўлади.
Улар жаннатда Аллоҳ таолонинг улуғ неъматларига эришган зотлар – анбиёлар, сиддиқлар, шаҳидлар ва солиҳ мўминлар билан қўшни бўладилар. Бу каби аҳли жаннатларнинг ҳамроҳлиги нақадар гўзалдир.
Набийлар, сиддиқлар, шаҳидлар ва солиҳлар мусулмон оламининг охиратда фазлу марҳамат учун танланган азизлари бўладилар.
Имом Қуртубий “Ал-Жомеъ ли-аҳкамил Қуръон” китобида қуйидаги ривоятни келтиради. Калбий раҳимаҳуллоҳ айтадилар: «Бу оят Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг озод қилган қуллари Савбон ҳақида нозил бўлган. У киши Набий алайҳиссаломни жуда яхши кўрарди. У зот кўринмай қолсалар, хавотирга тушиб, бунга тоқат қилолмасди. Бир куни у киши ранги ўзгариб, ҳолсизланиб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг олдиларига келдилар. Юзида маҳзунлик билиниб турарди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Эй Савбон! Нима сабабдан рангинг ўзгариб, хафа бўлдинг?” дедилар. У: “Ё Расулуллоҳ! Менга бирор зарар ҳам, касаллик ҳам, мусибат ҳам етгани йўқ. Лекин мен сизни кўрмасам, ўзимни жуда ёлғиз ҳис қиламан. То сизни топмагунимча, сизга интилавераман. Охиратни эслаб, қиёматда сизни кўрмай қолишдан қўрқяпман. Чунки биламан, сиз анбиёлар билан юқори мартабада бўласиз. Мен эса, агар жаннатга кира олсам ҳам, манзилим сизнинг манзилингиздан пастда бўлади. Агар жаннатга киролмасам, унда сизни ҳеч қачон кўролмаслигим аниқ”, деди. Шунда Аллоҳ мазкур оятни нозил қилди».
Воҳидийнинг “Асбобун нузул” китобида келтирилади. Ойша розийаллоҳу анҳо айтади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг олдиларига бир киши келиб: “Ё Расулуллоҳ! Сиз менга ўзимдан ҳам, аҳлимдан ҳам, болаларимдан ҳам севимлироқсиз. Мен уйда ўтириб сизни эслаб қоламан-да, олдингизга келиб, сизни кўрмагунимча, сабр қилолмай қоламан.
Охиратни эсласам, биламанки, сиз жаннатда анбиёлар билан бирга юқори мартабада бўласиз. Мен эса жаннатга кирсам ҳам, сизни кўролмай қолишдан қўрқаман”, деди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам жавоб қайтармасларидан бурун мазкур оят нозил бўлди».
Ойша розийаллоҳу анҳо айтадилар: «Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан эшитдим. У зот алайҳиссалом: “Бирор-бир набий касал бўлса, унга дунё ёки охират ихтиёри берилади”, дедилар». Ойша розийаллоҳу анҳо сўзларини давом эттириб: «У зот соллаллоҳу алайҳи ва саллам ўлим тўшагида ётган вақтларида нафас олишлари қийинлашди. Шу пайтда у зотнинг: “Кимда-ким Аллоҳ ва Пайғамбарга итоат этса, айнан ўшалар Аллоҳнинг инъомига эришган зотлар, яъни пайғамбарлар, сиддиқлар, шаҳидлар ва солиҳ кишилар билан биргадирлар” деяётганларини эшитдим. Ихтиёр берилганини билдим», дедилар (Имом Бухорий ривояти).
Аллоҳ таоло итоат қилувчи киши шундай улуғ зотлар билан бирга бўлишининг хабарини бериб, уларнинг улуғликларини тушунтириш билан бир қаторда, мақомларини зиёда қилиб: “Улар ҳамроҳ сифатида нақадар гўзалдир”, деди. Сўнг уни адо қиладиган нарсага қизиқтириб, уларга берган неъматларининг буюклигига ишора қилди: “Бу Аллоҳдан (бўлган) фазлдир. Аллоҳ етарли (даражада) билимдондир”. Бу оятда Аллоҳ таоло Ўзининг улуғ фазли – зоҳирий ва ботиний илми ҳақида хабар бермоқда.
Абдулҳай ТУРСУНОВ,
Наманган вилояти бош имом-хатиби
"Ҳидоят" журнали 2022 йил 1-сон
Истанбулда "Ўзбекистон – Ислом цивилизацияси маркази" суратлар кўргазмаси очилди
Ўзбекистон Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Ислом цивилизацияси маркази томонидан Ислом ҳамкорлик ташкилотининг Ислом тарихи, санъати ва маданияти тадқиқот маркази (IRCICA) билан ҳамкорликда «Ўзбекистон - Ислом цивилизацияси маркази» номли суратлар кўргазмаси ташкил этилди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА.
Мамлакатимиз Бош консулхонаси кўмагида уюштирилган ушбу маданий тарбирнинг тантанали очилиш маросимида Бош консул А.Агзамходжаев, IRCICA бош директори, профессор М.Килич, Истанбул ҳокими ўринбосари О.Бозкурт, «Демирорен» АА бош директори Ж.Коркут, «Ўзбекистон маданияти, бирдамлиги ва ҳамкорлиги жамияти» раҳбари Ч.Кочар, шунингдек, Истанбул шаҳри диний бошқармаси ходимлари, Нақшбандия” тариқати вакиллари, Туркия олий ўқув юртлари профессор-ўқитувчилари, талабалар ва бошқа меҳмонлар ҳозир бўлди.
Бош консул ўз нутқида Президент Шавкат Мирзиёев раҳнамолигида мамлакатимизда миллий-диний қадриятлар, тарих, буюк алломаларимизнинг жаҳон цивилизациясига қўшган ҳиссаларини халқаро миқёсда кенг тарғиб этиш вазифаларига алоҳида эътибор қаратилаётганини таъкидлади. Меҳмонларга Ўзбекистонда зиёрат туризми йўналишида ҳукумат томонидан олиб борилаётган кенг кўламли ислоҳотлар ҳақидаги маълумотлар ҳам тақдим этилди. Дипломат, шунингдек, мазкур фотокўргазма Ўзбекистондаги тарихий обидалар маҳобати ва санъат асарлари жозибасини ўзида акс эттирганини алоҳида қайд этди.
IRCICA бош директори М.Килич, ўз навбатида Ўзбекистоннинг Ислом маданияти ривожига қўшган ҳиссаси ва жаҳон илм-фани тамаддунидаги ўрнини эътироф этди.
-Ўзбекистон заминидан етишиб чиққан Имом ал-Бухорий, Имом ат-Термизий, Абу Муин Насафий, Абу Мансур Мотуридий, Баҳоуддин Нақшбанд каби кўплаб олимлар бизга жуда катта маънавий бойлик қолдириб кетган, -деди IRCICA бош директори. – Шунингдек, дунёвий илмларга асос солган Ибн Сино, Ал-Хоразмий, Абу Райҳон Беруний, Аҳмад ал-Фарғоний, Мирзо Улуғбек каби олимлар ўз илмий кашфиётлари билан Европада Ренессанс ҳодисасининг вужудга келишига замин яратдилар.
Ўзбекистоннинг Ислом цивилизацияси тамаддунига қўшган ҳиссасини ўзида яққол акс эттирган суратлар иштирокчиларда катта таассурот қолдирди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Ёшларни бузғунчи ақидалардан ҳимоялашда тарбиянинг аҳамияти
Ота-она учун энг муҳим вазифалардан бири – фарзанд тарбиясидир. Ушбу масъулиятни чуқур ҳис этган ота-оналар фарзандлари тарбиясига жиддий эътибор бериб, ҳар қандай шароитда ҳам жигарбанди билан шуғулланишга вақт топади.
Ҳадислардан бирида: “Ота – она фарзандига гўзал одобдан кўра яхшироқ нарса бера олмайди”,— деб айтганлар. Чунки, эътиқоди ва дунё қараши соғлом фарзанд ота — она хизматини қилиб, юртига садоқатли, комил инсон бўлиб вояга етади.
Бугунги кунда ақийдаси, дунё қараши ҳали шаклланиб улгурмаган ёшларимиз пуч, ялтироқ шиорларга алданиб, ўнлаб адашган оқим ва йўналишларнинг мафкуравий хуружлари таъсирига тушиб қолмоқдалар. Шунинг учун бугунги кундаги энг долзарб масалалардан бири соф исломий ақийдамизни ўрганиш ва ўргатиш, ёшларимиз онгига бузуқ ақийдалар суқилиб киришининг олдини олишдир.
Афсуски, бугунги кунда баъзилар исломий илмни халқаро ахборот тармоқларида, интeрнeтда тарқалган турли китоблар, овозли ва тасвирли манбалардан ўрганишнинг ўзи етарли деб ўйлаб юрибди. Азизлар, нафақат интернетдаги турли шубҳали манбаларнинг, ҳатто энг саҳиҳ китобнинг ҳам ўзи ҳақиқий илм олиш учун, чинакам исломий дунё қарашни шакллантириш учун етарли бўлмайди. Динга бир ёқлама ёндашиб, уни кўр-кўрона ўрганиб бўлмайди. Бунинг учун албатта муаллим керак.
Эътиқод борасида ёшлар онгини тўғри шакллантириш ва жамият маънавиятини бузғунчи ақидалардан ҳимоялаш доимо энг долзарб вазифалардан бўлиб келган. Албатта бунда ота-оналар асосий ўрин тутади. Афсуски, айрим ота-оналар бола тарбиясида бепарволик қиладилар. Улар шахсий юмушлари, кўча-куйдаги улфатлари, моддий маблағ тўплашни биринчи ўриндаги вазифаю, оила аъзоларининг ахлоқий ва маърифий тарбиялари билан шуғулланишни иккинчи даражали иш ўрнига қўйишади.
Қадимдан солиҳ инсонлар фарзанд тарбиясига катта эътибор қаратишган. Чунки, миллатнинг тараққиёти ёки заволи ёшларнинг тарбиясига боғлиқ. Агар ёш авлодга яхши тарбия берилса, келажакнинг пойдевори мустаҳкам бўлади, бордию бунинг акси бўлса миллат залолатга юз тутади. Ўтган асрдаги мутафаккир олимимиз Абдулла Авлоний таъбири билан айтганда, “Тарбия бизучун ё ҳаёт – ё мамот, ё нажот – ё ҳалокат, ё саодат – ё фалокат масаласидир”.
Хулоса қилиб айтадиган бўлсак, ўтган улуғ зотларга эргашган ҳолда биз ҳам келажагимиз бўлган фарзандларимиз таълим-тарбиясига эътиборли бўлишимиз лозим. Айниқса, уларнинг тарбиясида аждодларимизнинг буюк ҳаётлари ҳамда ёзиб қолдирган маънавий мерослари муҳим ўрин касб этади.
Келаж акавлод тарбияси барча замонларда халқимиз олдида турган асосий вазифалардан бири бўлиб келган ва шундай бўлиб қолади.
Нозиржон Қўчқаров,
Наманган тумани “Умарбой хожи” жоме
масжиди имом-хатиби
Динда саволим бор: Эшон, хўжа, тўраларга эҳсон бериб бўлмайдими?
— Маълумки, халқимизда инсонларни эшон, хўжа, тўра каби бошқа номлар билан ҳам аташади. Уларга закот, фитр, ушр ва шунга ўхшаш бошқа садақалар қилинмайди, ҳаром бўлади, деган гаплар бор. Шу тўғрими?
— Агар ўзларини олий насаб санайдиганлар, ким бўлишидан, уларни ким деб аталишидан (саййид, хўжа, эшон, миён, тўра, шоҳ) қатъий назар, агар улар Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг авлодлари ёки Бани Ҳошим уруғи, яъни Пайғамбаримизнинг боболари Абдулмутталибнинг ўғиллари Ҳорис ва Аббос ўғиллари ҳамда амакилари Абу Толибнинг ўғиллари Али, Жаъфар, Ақилнинг ўғиллари авлодидан бўладиган бўлсалар, демак, уларга вожиб садақаларни бериш мумкин эмас.
Башарти, улар ҳақиқатан ҳам ўшалар насабидан бўлса, шуни шажаралар ёки бошқа нарсалар билан исботлай олсалар, уларнинг вожиб садақаларни олиши ҳаром ҳисобланади. Бу ҳақда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: “Биз аҳли байтмиз! Бизга садақалар ҳалол бўлмайди” (Имом Бухорий ривояти).
Юқоридаги ҳукмдан нафл садақалар, ҳадия олишлари мустаснодир (“Муҳит”, “Шарҳи Ниқоя”).
Муҳаммад Айюб домла Ҳомидов
Ўзбекистон халқаро ислом академиясида “Ватанни севмоқ имондандир” мавзусида эсселар танлови ўтказилди
Бугунги кунда юртимизда ёшларни миллий қадриятлар, анъаналаримизга содиқ руҳда тарбиялаш, Ватанга садоқат туйғусини шакллантириш, “оммавий маданият” кўринишидаги салбий иллатларни ёшларга тушунтириш, уларни ватанпарварлик руҳида тарбиялашнинг замонавий шакл, усул ва воситаларини ҳаётга кенг татбиқ этиш борасида кенг кўламли ислоҳотлар амалга оширилмоқда.
Шу мақсадда Ўзбекистон халқаро ислом академиясида Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси топшириғига биноан Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси, Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита, Ўзбекистон мусулмонлари идораси ҳамда Ўзбекистон халқаро ислом академияси ҳамкорлигида Ўзбекистон халқаро ислом академияси ҳамда Мусулмонлар идораси тасарруфидаги ўрта махсус ислом билим юртлари, Ўзбекистон халқаро ислом академияси қошидаги академик лицей ва Тошкент ислом институти, Мир Араб олий мадрасаси, Ҳадис илми мактаби ҳамда Ўзбекистон халқаро ислом академияси талабалари ўртасида “Ватанни севмоқ имондандир” мавзусида эсселар танлови ташкил этилди.
Жамиятимизга етук, рақобатбардош кадрларни етиштириш, эртамиз эгаларининг интеллектуал салоҳиятини ошириш, уларнинг ўз қобилиятларини намоён этишларига имконият яратиш, жамоатчилик, фидойилик фазилатларини шакллантириш, ёшлар онгида Ватанимиз тарихи, миллий ва умуминсоний қадриятлар, ижтимоий ҳаёт ҳақидаги тушунча, билим ва кўникмаларни янада юксалтириш танловнинг устувор вазифаларидан саналади. Шунингдек, ёшлар орасида ижтимоий-маънавий, сиёсий-ҳуқуқий ҳамда иқтисодий жараёнларга нисбатан танқидий-таҳлилий ва ижодий дунёқараш кўникмаларини шакллантириш, иқтидорли ва истеъдодли ўғил-қизларни қўллаб-қувватлаш ҳамда муносиб рағбатлантириш долзарб вазифа ҳисобланади.
Таъкидлаш жоиз, “Ватанни севмоқ имондандир” мавзусидаги эсселар танлови икки босқичда ўтказилади. Биринчи босқич – 2022-йилнинг 2-7-июн кунлари ўрта махсус ислом билим юртлари, Ўзбекистон халқаро ислом академияси қошидаги академик лицей ва Тошкент ислом институти, Мир Араб олий мадрасаси, Ҳадис илми мактаби талабалари ҳамда Ўзбекистон халқаро ислом академияси факультет талабалари ўртасида ўтказилса, республика босқичи – 2022-йилнинг 14-17-июн кунлари биринчи босқичда 1, 2, 3-ўринни эгаллаган иштирокчилар ўртасида ўтказилиши белгиланган.
Жараённи шаффоф ва тартибли ўтказиш мақсадида Ташкилий қўмита ҳузурида ҳамкор ташкилотларнинг масъуллари, тегишли таълим муассасаларининг раҳбар ўринбосарлари вакилларидан иборат Ташкилий гуруҳ тузилди.
Танловнинг биринчи босқичи доирасида таълим муассасасининг масъул ходимлари ҳамда профессор-ўқитувчилардан иборат ишчи гуруҳ томонидан иштирокчиларга “Ватанни севмоқ имондандир” мавзусида эсселар ёзиш топширилади ва баҳоланади.
Республика босқичида эса танловнинг таълим муассасаси босқичи натижаларига кўра, 1, 2, 3-ўринни эгаллаган, жами 45 нафар талаба иштирокида “Ватанни севмоқ имондандир” мавзусида эссе ёзилади.
Ўзбекистон халқаро ислом академиясида ўтказилган танловнинг биринчи босқичида Академиянинг 80 нафарга яқин талабалари иштирок этди. Талабалар томонидан ёзилган иншолар Академиянинг мутасадди раҳбарлари, ўқитувчи ва ходимларидан тузилган Ҳакамлар ҳайъати томонидан танлов шартлари ва баҳолаш мезонлари асосида баҳоланди.
Танлов низомига кўра, республика босқичига Академиянинг ҳар бир факультетидан бир нафар иштирокчи йўл олади.
Танловнинг республика босқичи иштирокчиларининг барчаси ноутбук билан тақдирланади. 1-ўрин соҳиби 30 миллион, 2-ўрин 20-миллион, 3-ўрин эгаси эса 10-миллион сўм пул мукофотини қўлга киритади.
Танловнинг республика босқичи фаол иштирокчилари турли номинациялар бўйича ҳам тақдирланиши режалаштирилган.
Маълумот ўрнида айтиш жоизки, Тошкент ислом институти, Мир Араб олий мадрасаси, Ҳадис илми мактабида ҳам танловнинг биринчи босқичи ўтказилди.
Ўзбекистон халқаро ислом академияси