Qur’oni karim, insu jins jam bo‘lib uning o‘xshashini keltirishdan ojiz qolgan, butun insoniyatning nusrat mayog‘i bo‘lgan va Rasululloh sollallohu alayhi va sallam ummatiga o‘zidan keyin mahkam tutishga buyurgan Alloh taoloning samoviy kitobidir.
Qur’oni karimni tutib, unga amal qilgan kishining Allohga yaqinligi ortadi, uning tiynatida Qur’oniy sifatlar gavdalanadi. Alloh taolo Qur’oni karimni bir necha joylarida turli sifatlar bilan vasf qilgan. Qur’on u:
Oyati karimada Alloh taolo Rasululloh sollallohu alayhi va sallamga nozil qilingan Qur’onni “Ruh” deb atamoqda. Ruh hayot negizi hisoblanadi. Ulamolarimiz kishining jismoniy tirikligi ozuqa bilan bo‘lsa, ruh va qalb olamining tirikligi ma’naviy oziqlar bilan bo‘ladi, ma’naviy oziqning eng oliysi – oliy Zotning Kalomidir, deya Qur’on ila ruhlarimizni oziqlantirishga chorlaganlar.
Azaliyligu abadiylik O‘zigagina xos bo‘lgan Zot:
“Agar qishloqlar ahllari iymon keltirganlarida va taqvo qilganlarida edi, Biz, albatta, ularga osmonu yerdan barakotlarni ochib qo‘yar edik. Lekin ular yolg‘onga chiqardilar, bas, ularni qilgan kasblari tufayli tutdik.”, deya marhamat qilgan (A’rof surasi, 96-oyat). Alhamdulillah, Rabbimiz amri ila U yuborgan barcha narsalarga iymon keltiramiz. U buyurganidek, ibodat qilamiz va rahmatidan umidvor, azobidan xavfda bo‘lamiz.
Rabbimiz kalomini qanchalik mahkam tutsak, bizga Allohning barakoti shuncha ziyodalashadi. Ayniqsa, uning tilovatini qilib yoki tinglab, ma’nolarini o‘rgansak, inshoalloh, Qur’onning yuqorida keltirilgan sifatlariga erishamiz va ikki dunyo saodatidan bahramand bo‘lamiz!
Barcha holatlarimizda hojatbarorimiz, tarbiyachimiz bo‘lgan Alloh taolo Qur’oni karim ila xulqlanishimizda ham O‘zi tavfiq ato qilguvchimiz bo‘lsin. Amin!
Muhammadiy Ergashev
manba: nasihat.uz
Cavol: Sha’bon oyida ro‘za tutishni niyat qilib turibmiz. Og‘iz ochish va yopish vaqtlari va duolarini aytib yuborsangiz, iltimos.
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Darhaqiqat, ko‘plab hadisi shariflarda sha’bon oyida nafl ro‘za tutishga targ‘ib qilingan. Jumladan, Oisha raziyallohu anhodan quyidagicha rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam sha’bon oyini juda ham kam (holatlarda) ro‘zasiz o‘tkazardilar” (Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyatlari).
Usoma ibn Zayd raziyallohu anhu rivoyat qiladilar: “Bir kuni men Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga bunday savol berdim: “Yo Rasululloh, men (Ramazondan tashqari) biror oyda sha’bondagidek ro‘za tutganingizni ko‘rmadim?” Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: “Bu shunday oyki, odamlar rajab bilan ramazon o‘rtasida vaqt – sha’bondan g‘aflatda qolishadi. Bu oyda amallar Robbil olamiynga ko‘tariladi. Shunday ekan, men amalimni o‘zim ro‘zador holimda ko‘tarilishini yaxshi ko‘raman", dedilar (Imom Nasoiy rivoyati).
Nafl ro‘za tong otgandan quyosh botgunga qadar tutiladi. Havo bulutli bo‘lmaganda ko‘zimiz bilan ham tong otishi va quyosh botishini bila olamiz. Bulutli kunlarda esa tong otishi yoki quyosh botishini aniqlash qiyin bo‘lsa, namoz vaqtlarini ko‘rsatuvchi taqvimdan foydalansa ham bo‘ladi. Taqvimda “Tong” deb ko‘rsatilgan vaqt og‘iz yopishning oxirgi vaqti sanaladi. O‘sha vaqtdan keyin yeb-ichilsa, ro‘za durust bo‘lmaydi. Lekin saharlikda uxlab qolgan odam hech narsa yeb-ichmasdan ham nafl ro‘zani niyat qilib, ro‘za tutishi mumkin. “Shom” deb ko‘rsatilgan vaqt esa og‘iz ochish vaqtidir. Undan avval og‘iz ochib yuborilsa, kuni bo‘yi tutilgan ro‘za buzilgan sanaladi.
Nafl ro‘zaning aksar hukmlari farz ro‘zanikiga o‘xshaydi, faqat niyatda “Tong otgandan toki quyosh botgunga qadar nafl ro‘za tutishni niyat qildim”, deyiladi. Og‘iz yopishda maxsus duo yo‘q, u paytda yuqorida aytilgandek, o‘zbek tilida ham niyat qilsa, bo‘ladi. Iftorlik (og‘iz ochish) duosi quyidagicha:
اَللَّهُمَّ لَكَ صُمْتُ وَبِكَ آمَنْتُ وَعَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ وَعَلَى رِزْقِكَ أَفْطَرْتُ، فَاغْفِرْلِى مَا قَدَّمْتُ وَمَا أَخَّرْتُ
O‘qilishi: “Allohumma laka sumtu va bika amantu va a’layka tavakkaltu va a’laa rizqika aftortu, fag‘firliy ma qoddamtu va maa axxortu”.
Ma’nosi: Allohim, ushbu ro‘zamni Sen uchun tutdim, Senga iymon keltirdim, Senga tavakkal qildim va bergan rizqing bilan iftor qildim. Mening avvalgi va keyingi gunohlarimni mag‘firat qilgil. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi