Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
06 Январ, 2025   |   6 Ражаб, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:24
Қуёш
07:49
Пешин
12:34
Аср
15:28
Шом
17:12
Хуфтон
18:31
Bismillah
06 Январ, 2025, 6 Ражаб, 1446

Мотуридийлик таълимоти ва ҳозирги замон

24.06.2021   1236   4 min.
Мотуридийлик таълимоти ва ҳозирги замон

Ўзбекистон халқаро ислом академияси ҳузуридаги Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот маркази томонидан «Мотуридийлик таълимоти ва ҳозирги замон» мавзусидаги халқаро илмий-амалий симпозиум онлайн тарзда ўтказилди.

ЎзА хабарига кўра, Ўзбекистонда жаҳон илм-фани ривожига бебаҳо ҳисса қўшган мутафаккир алломаларнинг ҳаёти ва бой илмий меросини ўрганиш, уларнинг илмий меросини халқаро жамоатчиликка етказиш борасида кенг кўламли ишлар амалга оширилмоқда. Жумладан, Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан ташкил этилган Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот маркази фаолиятининг йўлга қўйилиши диний-маърифий йўналишда амалга оширилаётган тизимли ислоҳотларнинг муҳим таркибий қисмидир.

Ўзбекистон замини қадимдан илму маърифат маркази, маданият ўчоғи бўлиб келган. Бу диёрдан етишиб чиққан мутафаккир алломалар, хусусан, Имом Бухорий, Маҳмуд Замахшарий, Абу Мансур Мотуридий, Абул Муин Насафий, Муҳаммад Хоразмий, Аҳмад Фарғоний, Абу Райҳон Беруний, Абу Али ибн Сино, Мирзо Улуғбек ва бошқа кўплаб қомусий олимлар ислом илмлари билан бир қаторда, дунёвий фанлар тараққиётига, хусусан, жаҳон цивилизацияси ривожига улкан ҳисса қўшган.

Ана шундай буюк алломалар қаторидан жой олган Имом Мотуридий ва унинг издошлари бўлган алломаларнинг ҳаёти ва бой илмий меросини ҳамда мотуридийлик таълимотини халқаро жамоатчиликка етказиш мақсадида Имом Мотуридий халқаро-илмий тадқиқот маркази ICESCO, IRCICA каби халқаро ташкилотлар, Малайзия исломни англаш институти, Ал-Азҳар мажмуаси Ислом тадқиқотлари академияси, Салжук университети Имом Мотуридий тадқиқотлари маркази сингари хорижий илмий муассасалар, Ўзбекистон халқаро ислом академияси, Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази, Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази, Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот маркази билан ҳамкорликда «Мотуридийлик таълимоти ва ҳозирги замон» мавзусидаги халқаро онлайн илмий-амалий симпозиум ўтказилди.

Симпозиум давомида иштирокчилар томонидан Имом Мотуридий ва мотуридийлик таълимоти моҳияти: мотуридий алломаларининг ушбу таълимот ривожидаги ўрни, мотуридийлик таълимотининг мўътадилликни таъминлашдаги аҳамияти, Имом Мотуридий илмий меросини ўрганиш ва мотуридийлик таълимотида ақидавий масалаларнинг ёритилиши юзасидан амалга оширилган илмий тадқиқотлар сингари муҳим илмий масалалар муҳокама қилинди.

Шу билан бирга, симпозиумда олимлар мотуридийлик таълимотининг ўзига хос хусусиятлари юзасидан ўз фикр-мулоҳазаларини баён қилди. Хусусан, бугунги кундаги долзарб ақидавий масалаларга ечим топишда мотуридийлик таълимотининг ўрни ва аҳамияти, ушбу таълимотнинг мўътадиллиги иштирокчилар томонидан алоҳида эътироф этилди. Мазкур симпозиум иши доирасида Имом Мотуридий ва мотуридий алломаларининг илмий меросини халқаро жамоатчиликка етказиш масалалари ҳам кўриб чиқилди.

Симпозиумда Марказ томонидан нашрга тайёрланган Имом Мотуридийнинг «Таъвилот ал-Қуръон» 29-жузи, Мулла Али Қорийнинг «Шарҳ ал-Фиқҳ ал-акбар», Бурҳониддин Марғинонийнинг «Ал-Ҳидоя», «Юртимиз алломалари рукни остида 10 та рисола», «Халқаро ислом ташкилотлари», «Мутаассибликка қарши мўътадиллик: метод ва таҳлиллар» «Долзарб раддиялар», «Ислом ниқобидаги мутаассиб гуруҳлар» каби бир қатор китоблар, шунингдек, «Мотуридийлик» илмий-маърифий журналининг нишона сони тақдимоти ўтказилди.

Симпозиумда қатнашган халқаро экспертлар, мутахассис ва олимлар томонидан иштирокчиларнинг маърузалари ҳамда бошқа илмий натижалар алоҳида тўплам шаклида нашр этилиши маъқулланди.
Шу билан бир қаторда, талабалар ўртасида «Имом Мотуридий издошлари» рукни остида ташкил этилган танловнинг энг яхши мақола, энг яхши видеоролик, энг яхши инфографика номинациялари бўйича ғолибларини тақдирлаш маросими ҳам ўтказилди.

Ёш тадқиқотчиларни ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш мақсадида симпозиум доирасида докторантлар, тадқиқотлар ҳамда талабалар учун «Имом Мотуридий ёш тадқиқотчилар нигоҳида», «Замонавий исломшунослик муаммолари» деб номланган алоҳида шуъбалар ташкил этилди.

Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот маркази мотуридийлик таълимотини жаҳонга танитиш ҳамда ислом оламида мўътадил таълимотни халқаро жамоатчиликка етказишда муҳим майдон бўлиб хизмат қилади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Ўзбекистон янгиликлари
Бошқа мақолалар

Фарзандингиз кийинишда кимга тақлид қиляпти?

4.01.2025   2884   2 min.
Фарзандингиз кийинишда кимга тақлид қиляпти?

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Аллоҳ таоло Қуръони каримда: “Эй Одам авлоди! Сизларга авратларингизни беркитадиган либос ва патлар (зийнат кийимлари)ни туширдик. (Аммо) тақво либоси – бу яхшироқдир. Бу(лар) Аллоҳнинг мўъжизаларидандир. Шояд, (буни) эслаб кўрсалар!” (Аъроф сураси, 26-оят) дейди.
Бироқ бугун айрим йигит-қизларнинг кийинишларида очиқ-сочиқликни кўрамиз. Ачинарлиси, аёлнинг эркакка хос кийиниши урф бўлди.

Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳумо ривоят қилган ҳадисда: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам (кийинишда) ўзини аёлларга ўхшатадиган эркакларни ва эркакларга ўхшаб кийинадиган аёлларни лаънатладилар”, дейилади (Имом Бухорий ривояти).
Либос соҳибининг диди, дунёқараши ва тарбиясидандир. Билиб-билмай маъноси салбий бўлган ёзувли ёки “мода” дея йиртиқ-ямоқ кийиниш инсонни обрўсизлантиради. Шунинг учун ҳам миллий қадриятларимизда, динимизда кийиниш маданиятига алоҳида аҳамият берилган.

Либос харид қилаётганимизда тасвирларига эътибор бериш керак. Масалан, айрим футболкаларда калла суяги, тамаки, спиртли ичимликлар тасвири бор. Баъзиларидаги хориж тилида ёзилган ёзувнинг маъносидан уялиб кетасиз. Афсуски, болаларимиз менга шу ёқди, дея харид қилиб олишади. Масалан, йўл бўйидаги кийим дўкони ёнидан ўтиб кетаётсам, ўғлининг хархашасидан безор бўлган она: “Буни қандай киясан, кунлар совуқ бўлса, қара, ҳамма жойи йиртиқ?! Шу аҳволдаги кийим яна қиммат”, дейди. Менинг назаримда бу бола кимгадир ҳавас қилиб, шу либосни олиш ниятида. На саломатлигига, на маданиятига манфаатли бўлмаган бундай либосларни олиб бермаслик учун боламизнинг қизиқишларини ўрганишимиз, йўлга солишимиз керак.
Хўш, бу ҳолга қандай чек қўйиш мумкин?

Тарбия оиладан бошланади. Ота-она фарзандига ибрат бўлиши керак. Боламиз учун кийимлар харид қилишда эътиборли бўлайлик. Нобоп кийинган таниш-нотанишларга насиҳат қилиш, кези келса, дакки беришдан асло эринмайлик. Бола кийинишида кимга тақлид қиляпти? Буни назорат қилайлик.
Яна шуларни ҳам билиб қўйиш фойдалидир: кийимни ўнг томондан бошлаб кийиш – суннат амал. Либос кийганда айтиладиган дуо ҳам бор: “Алҳамду лиллаҳиллазий касааний ҳаза ва розақонийҳи мин ғойри ҳавлин минний валаа қувваҳ”. Яъни, “Барча ҳамду санолар менинг ўзимда ҳеч қандай куч-қудрат ва имконият бўлмаган ҳолда бу либосни менга кийдирган ҳамда ризқ қилиб берган Аллоҳга хосдир”.

Юлдузхон АБДУРАҲМОНОВА,
Қўқон шаҳридаги “Ашурали Зоҳирий” маҳалласи отинойиси.