Қашқадарё вилояти, Шаҳрисабз шаҳридаги “Оиша она” ва Шаҳрисабз туманидаги “Янги қишлоқ-1” жоме масжидлари янги биносига илк ғишт қўйиш маросимлари бўлиб ўтди. Унда Ўзбекистон мусулмонлари идораси масъул ходими Искандар домла Халилов, Қашқадарё вилояти бош имом-хатиби Раҳматилло домла Усмонов, Шаҳрисабз шаҳар ва туман бош имом-хатиблари ва нуроний отахонлар, жамоат вакиллари билан бирга масжид пойдеворига илк ғиштни қўйишди.
Шунингдек, йиғилганлар Аллоҳ таолодан масжид қурилиш ишлари тез орада якунланиши, узоқ йиллар мўмин-мусулмонларга хизмат қилиши, масжид қурулишига ҳисса қўшаётган саховатпеша инсонлар, уста-мутахассислар, ҳашарчиларга ажру савобларни янада кўпайтириб беришини сўраб дуо қилинди.
Маълумот учун, ушбу масжидларнинг эски биноси янгитдан ҳашар ва хайрия йўли билан барпо этилади. Унинг қурилишида замонавий ва миллий меъморчилик анъаналари уйғунлаштиришга алоҳида эътибор берилади. Ҳозир масжидларнинг пойдевор ишлар олиб борилмоқда. Шунингдек, юз кишига хизмат кўрсатишга мўлжалланган таҳоратхоналар, маъмурий ва хизмат хоналар қуриш режа қилинган.
Динимизда масжид қуриш ёки унга ҳисса қўшишнинг савоби улуғ амаллардан. Қуръони каримда марҳамат қилинади: “Албатта, Аллоҳнинг масжидларини фақат Аллоҳга ва охират кунига иймон келтирганлар, намозни тўкис адо этганлар, закотни берганлар ва Аллоҳдан бошқадан қўрқмаганларгина обод қилурлар. Ажаб эмаски, ана ўшалар ҳидоят топгувчилардан бўлсалар” (Тавба сураси, 18-оят).
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай дейдилар: “Ким Аллоҳ йўлида масжид учун битта ғишт қўйса, Аллоҳ у учун жаннатда битта қаср барпо қилади”, деганлар.
Бу дунёда қилган ҳар бир савоб амалимиз охират учун заҳирадир. Аллоҳга суюкли маконларни обод қилганларга эса жаннатда қаср бино этилади, иншоаллоҳ.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Савол: Биз томонларда ўғил фарзанд учун қилинадиган суннат (хатна) тўйига келиннинг отаси ёки ака-укалари сўқим (сўйиладиган қорамол) олиб боришлари шартдек бўлиб қолган. Ҳатто бу нарса келин тарафдагиларнинг бурчи деган тушунча ҳам бор. Шунинг учун айрим ҳолларда баъзи оталар неварасини суннат тўйига ерини сотиш ёки катта қарзларни олишгача мажбур бўлаяпти. Шу ишлар динимизда борми?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Динимизда хатнани бор эканлиги барчага маълум ва бу учун зиёфат қилиб бериш ҳам бор. Аммо бу нарса фарз ёки вожиб, ҳатто суннат ҳам эмас, балки у айрим саҳобийларнинг шунчаки одати бўлган. Лекин у ҳозирги кунда авж олгандек бемаъни дабдабозлик билан эмас, балки тор доирада камтарона дастурхон ёзиб ўтказилган.
Демак, аслида суннат ҳам бўлмаган ушбу “тўй”га сўқим олиб келиш қиз томоннинг бурчи дейиш мантиқсиз экани кўриниб турибди. Буни жоҳилона ҳою ҳавас ортидан пайдо бўлган хурофот десак, тўғрироқ бўлади. Айнан мана шунақа тайини йўқ “мажбурият”лар туфайли қанчадан-қанча оилалар жабр кўряпти ва ҳатто айрим оилалар “сўқим қилинмагани ёки олиб келинган сўқимнинг кичкиналиги” сабабидан бузилиб кетишгача ҳам бормоқда.
Динимизда ҳадя улашишга тарғиб қилинган. Аммо бу чин юракдан ҳамда берувчига малол келмасдан амалга оширилиши керак.
Шундай экан, куёв томонга юбориладиган новвосларни ҳадя деб бўлмайди. Чунки бу нарса ошкора ёки зимдан қилинган талаб ёки келин томоннинг одамлардан уялиб ёхуд “қизим хижолат бўлмасин”, деб қиладиган “совғаси” бўлади. Куёв томоннинг келин томонга бундай талаблар қўйиши катта хато ва гуноҳ саналади. Қолаверса, чин кўнгилдан берилмаган нарсани ейиш ҳам шубҳали ҳисобланади. Зеро Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар:
لا يحل مال امرئ مسلم الا عن طيب نفسه رواه احمد
“Мусулмон кишининг моли бошқага ҳалол эмас, фақатгина ўзи рози бўлиб, кўнглидан чиқариб берсагина, ҳалол бўлади” (Имом Аҳмад ривояти).
Шундай экан, бундай ишга чек қўйиш лозим. Агар қилмоқчи бўлсалар, куёв томон имкони даражасида ўзлари қилсинлар. Агар имконлари бўлмаса, қайнотани зиммасига юкламасликлари лозим. Имкон бўлмагани учун бу каби эҳсонни қила олмаса, гуноҳкор бўлмайди. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.