Кармана тумани марказининг 30 километр ғарбидаги Ҳазора қишлоғи ёнида Мовароуннаҳрдаги энг қадимги масжидлардан бири Деггарон масжиди жойлашган. Ушбу масжид Марказий Осиё ўрта асрлар меъморчилигида қадимий ва бетакрор меъморий конструкцияга эга бўлган ягона иншоот десак муболаға бўлмайди.

Маълумотларда келтирилишича, масжид Бухоро шаҳридаги Исмоил Сомоний мақбарасидан ҳам қадимийроқдир. Адабиётшунос Н.Маллаев ўз асарида “Қорахонийлар ва Хоразмшоҳлар ҳукмронлиги даврида қурилган бинолардан бирмунча кўпроқ ёдгорликлар сақланиб қолган. Булардан бири Ҳазора қишлоғидаги XI асрда қурилган масжиддир”, деб Деггарон масжидини XI аср обидаси сифатида қайд этган.

Ёдгорлик зардуштийлар даври меъморчилиги услубида қурилган. У ташқи кўриниши жиҳатидан унчалик маҳобатли эмас. Тўрт деворли иморат устида тўққизта гумбаз жойлашган. Қатор устунларга таянадиган тош ёйлар ичкари қисмини кичик хоналарга ажратади.

 

ДЕГГАРОН МАСЖИДИ ҚАЙСИ ДАВРГА ОИД МАЖМУА ЭКАНЛИГИНИ БИЛАСИЗМИ?

Фото:Siroj Aslonov

1 / 13

Фоторепортаж:ДЕГГАРОН МАСЖИДИ ҚАЙСИ ДАВРГА ОИД МАЖМУА ЭКАНЛИГИНИ БИЛАСИЗМИ?

 

ДЕГГАРОН МАСЖИДИ ҚАЙСИ ДАВРГА ОИД МАЖМУА ЭКАНЛИГИНИ БИЛАСИЗМИ?

Фото:Siroj Aslonov

1 / 13

Фоторепортаж:ДЕГГАРОН МАСЖИДИ ҚАЙСИ ДАВРГА ОИД МАЖМУА ЭКАНЛИГИНИ БИЛАСИЗМИ?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Масжид квадрат шаклида 17x17 метр ўлчамдаги бинодан иборат бўлиб, пахса ва ғиштдан қурилган. Масжиднинг ички қисмидаги хонақоҳ кубсимон, ўрта қисмида диаметри 1,28 метр келадиган тўртта пишиқ, ғиштин устун бўлиб, улар ораларига катта равоқлар, тепаларига иккитадан кичик равоқлар жойлаштирилган. Масжиднинг марказий гумбази тўртта устуннинг устидан ўн икки бурчакли безак ҳосил қиладиган равоқлар устидан кўтарилган. Хонақоҳнинг шимолий, жанубий ва ғарбий томонларида хушбичим ғиштин шарафлар мавжуд.

Мавлоно Ориф Деггароний мақбараси ёнида бугунги кунда музей ҳам ташкил қилинган. Илгари бу хонақоҳдан намозхона сифатида фойдаланилган бўлса, кейинчалик Деггарон масжиди қайта қурилгач, бу ер Деггарон мажмуасининг реставрация ишлари жараёнида топилган тарихий буюмларни сақлаш мақсадида музейга айлантирилган.

Мавлоно Ориф Деггароний зиёратгоҳига ҳар йили мингга яқин маҳаллий ҳамда Германия, Франция, Туркия, Австралия каби хорижий давлатлардан сайёҳлар ташриф буюрмоқда.

Сирож АСЛОНОВ, ЎзА