17 Июл, 2025, 22 Муҳаррам, 1447
17 Июл, 2025, 22 Муҳаррам, 1447
Исломнинг энг муҳим жиҳати эътиқоддир. Қусурлар, гуноҳлар афв этилиши мумкин. Аллоҳнинг авф этиш хислати бор. У кечиримлидир. Унинг мағфирати бор, раҳмати бор, гуноҳлар тавба ила ювилиши мумкин. Муҳим бўлгани эътиқоддир. Бу илмий тамалдир, ҳақиқатни тўғри англашдир. Бу ҳақиқат тўғри англашилганда Аллоҳ ўтган нуқсонларни мағфират қилади.
إِنَّ اللّهَ لاَ يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَن يَشَاء
«Албатта Аллоҳ Ўзига (бирон нарсанинг) шерик қилинишини кечирмас. Шундан бошқа гуноҳларни Ўзи хоҳлаган бандалари учун кечирур» (Нисо, 48).
Аллоҳ фақат бу ҳақиқатни тушунмаганларни кечирмас. Бу илмий ҳақиқатни фаҳмламаганларни афв этмас, қолганларини кечирар. Айтган ножўя сўзларини кечириши мумкин. Муҳими ишонч-эътиқоддир. Демак, аввало биз бу илмий ҳақиқатнинг моҳиятини чуқур англаб олишимиз керак.
Куфр – кечирилмас бир гуноҳ. Ширк кечирилмас бир гуноҳ. Куфр тамоман инкор қилмоқдир. Ширк ботил эътиқод ёки шерик қилмоқ. Ширк тамоман инкор этиш бўлмаса-да, унда бир ишонч бор. Ана шу ишонч ботил, беҳуда, қийматсиз, ярамас, кечирилмасдир...
Инсоният Аллоҳни тўғри танишга мажбур. Ё тўғри танийди, ё танимаса кечирилмас. Инсоннинг энг улуғ вазифаси яратганни тўғри танишдир.
Инсон ҳар кун унга ризқ берган, соғлиқ ва ақл берган турли-туман туганмас неъматлар берган Аллоҳни мутлақо таниши, билиши керак. Мазкур хатоларни Аллоҳ кечирмайди. Исломнинг мантиғи– ана шу. Ҳазрати Одам Атомиздан то ҳазрати пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга қадар ўтган пайғамбарларнинг мужодала ва ҳаракатлари ҳам шу хусусда эди.
Инсон фарзанди бу ҳақиқатларни англаши керак: қўли билан ясаган тошга, осмонда кўрган қуёшга, ойга, юлдузга сиғинмаслиги керак. Чунки, улар каби бир қанча қуёш, қуёш системаси, юлдузлар мавжудлиги илмда айтилаяпти. Биз ҳам бир қанча қуёш системаси борлигини биламиз. Инсон ерга ётқизиб сўйиладиган, гўшти кабоб бўладиган ҳайвонларга сиғинмайди, ҳақиқатни топади, беҳуда амалларни қилмайди.
Ислом инсон фикрининг чалғиши, хатога кетишидан огоҳлантиради. Шайтонга сиғинмаслик, ибодат қилмаслик ҳақида шундай бир сўз бор:
لَا تَعْبُدِ الشَّيْطَانَ
"Шайтонга ибодат қилманглар" (Марям, 44).
Сўнгра нафсга сиғиниш, унга «бут» каби қуллуқ қилиш ҳақида:
أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ
"Эй Муҳаммад, ҳавойи нафсини ўзига «илоҳ» қилиб олган ва Аллоҳ уни билган ҳолида йўлдан оздириб қулоқ ва кўнглини муҳрлаб, кўз олдига парда тортиб қўйган кимсани кўрганмисиз?" (Жосия, 23).
Инсонлар баъзан Аллоҳга сиғинмай, итоат этмай, Шайтонга итоат этиб, унинг амру фармонини бажаришади. Баъзилар нафсига тобеъ унинг шайтоний амрларига итоат қиладилар. Бу қабиҳликлардан ўзни сақлаб ва ёлғиз Аллоҳга итоат қилиш, унинг амру фармонини бажариш, якка-ягона деб, фақат Аллоҳга сиғиниш исломнинг тамали ҳисобланади.
Ислом ақл ва мантиққа уйғун, XX асрга ва қиёматга қадар давомли, мос ва мувофиқ...
Амалларнинг ташқи томони аҳамиятли эмас. Ботини муҳимдир. Исломда ният ва ихлос асосдир. Икки киши айнан бир ишни бажаради. Лекин бириники қабул бўлади, иккинчисиники эса йўқ. Чунки, бирининг нияти холис, иккинчисининг хаёли бошқа нарсада, нияти бузуқ. Зоҳиран бир хил амал бажарадилар аммо Аллоҳ бириникини қабул қилади, бошқасиникини қилмайди. Бирига мукофот беради, иккинчисига жазо. Ислом шундай холис самимиятни ташвиқ этган, зоҳирпарастликни қабул этмайдиган диндир. Ички покликни, ботиний самимиятни талаб қилган, тавсия этган бир диндир. Ҳатто Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Иннаддина аннасиҳату", деганлар.
Бу ҳадис тўғри таржима этилмаган, маъноси тўғри англашилмаган ҳадислардан биридир. Ҳадисни «Дин насиҳатдур» деб нотўғри таржима этишади. Яъни, «Аддину аннасиҳату»– «Дин самимиятдир» демак... Чунки «насиҳат» самимият маъносида келади. Дин– «ўгит» дегани эмас. Ўгит бўлмаса-да, овоз чиқмаса-да, барибир дин– самимиятдир!
Ўтган куни қўлимга бир китоб тушди. Унда: «Инсон» сўзининг ўзаро мулоқот, хабарлашишдаги роли 10 фоиздир. 30 фоизи имо-ишоралардир, 10 фоиз сўздир, 60 фоиз ҳол-аҳвол, вазият, кайфиятдир»– дейилади Ҳақиқий мулоқот, ҳақиқий хабарлашиш «ҳол» биландир. Китоб «ҳол» билан ўзаро мулоқотни, алоқани, хабарлашишни тўла таъминлаш тўғрисида ёзилган. Ўзаро суҳбат, мулоқотдан инсон ўзига зарур хабарларни ола билади. Бу ерда муҳими самимиятдир.
«Аддину аннасиҳату» демак, «дин самимиятдир» дегани. Зотан кейинги жумлалар масалани ойдинлаштиради:
"Қолу лиман ё расулуллоҳ?" Дедиларки: «Ким учун, ё Расулаллоҳ?» "Лиллоҳи"«Аллоҳ учун самимиятдир...» Агар насиҳат маъносида бўлсайди, қул Аллоҳга насиҳат қиладими?/ Қул Аллоҳга ўгит бера оладими? Йўқ, албатта! Демак, насиҳат маъносида эмас балки, Аллоҳга нисбатан самимият маъносидадир. /Ва лирасулиҳи/ «Расулуллоҳга нисбатан самимият...» /Ва ликитобиҳи/ «Қуръонга нисбатан самимият...» Қуръонга нисбатан насиҳату баҳс мавзуси йўқдир /Ва лиаимматил муслимина/ «Мусулмонларнинг раҳбарларига нисбатан самимият...» /Ва омматуҳум/ барчасига нисбатан самимият.
Нақадар гўзал!.. Дин тамоман самимиятдир.
Дин қуруқ маросим эмас, ташқи шакл ҳам эмас... Моҳиятдир ва самимиятдир. Тамоман самимиятдир. Аллоҳга, расулига, Қуръонга, имомларига, мусулмонларга бошлиқ бўлганларнинг ҳаммасига, барчасига нисбатан самимият. Пайғамбар алайҳиссалом ана шундай таъкидлайдилар, хулосалайдилар.
Маҳмуд Асъад Жўшоннинг
"Ислом ва ахлоқ" китобидан олинди
Дўстона ва самимий руҳда ўтган учрашувда Марказ раҳбари Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан юртимизда бунёд этилаётган Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази ҳақида жумладан, Марказ доирасида амалга оширилаётган тадбирлар, барча илмий ва ташкилий ишлар ҳақида маълумот берди.
– Ўзбекистон Ислом илми, фиқҳ ва ҳадис соҳасида юксак меросга эга. Бу заминда машҳур уламолар, буюк фақиҳлар, муҳаддислар, мутафаккирлар ва санъатшунослар етишиб чиққан, – деди Ислом уюшмаси бош котиби. – Ушбу мероснинг Ислом оламидаги аҳамияти ва долзарблигини кўрсатишда Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази муҳим ўрин тутади. Бу юртнинг таниқли ва машҳур алломалари туфайли Ислом цивилизациясининг асл моҳияти хусусан, инсонпарварлик ва бағрикенглик қадриятлари бугунги кунга қадар сақланиб қолган. Мазкур мегалойиҳа бу бой меросни жаҳон ҳамжамиятига танитишда асосий аҳамиятга эга. Биз Бутунжаҳон Ислом уюшмаси номидан ушбу саъй-ҳаракатларни тўлиқ қўллаб-қувватлаймиз. Ўзбекистон Президентининг маданият ва маърифатга қаратган эътибори барча мусулмон мамлакатлар учун намуна бўлади. Марказ билан ҳамкорлик қилишдан бениҳоят мамнунмиз! – дея таъкидлади Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса.
Учрашув давомида Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса Ўзбекистонда олиб борилаётган ислоҳотлар хусусан, Ислом цивилизацияси марказининг барча тадбирлари, режалаштирилган турли анжуманларга қизиқиш билдириб, бу борада олиб борилаётган ишларни юксак баҳолади ва мамнуният билан эътироф этди. Ислом цивилизацияси марказининг очилиш маросими қанчалик аҳамиятли эканлигига эса алоҳида тўхталди. Шу ўринда Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош Ассамблеясининг 72-сессиясида сўзлаган нутқидан қуйидаги иқтибосларни келтирди: “Биз бутун жаҳон жамоатчилигига ислом динининг асл инсонпарварлик моҳиятини етказишни энг муҳим вазифа, деб ҳисоблаймиз. Биз муқаддас динимизни азалий қадриятларимиз мужассамининг ифодаси сифатида беҳад қадрлаймиз. Ислом дини бизни эзгулик ва тинчликка, асл инсоний фазилатларни асраб-авайлашга даъват этади. Ислом цивилизацияси марказининг фаолияти ҳам шу мақсадга хизмат қилади”. Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса Ўзбекистон Президенти томонидан БМТ минбаридан туриб илгари сурилган мазкур улкан ташаббус Бутунжаҳон Ислом уюшмаси номидан қўллаб-қувватлашини таъкидлаб ўтди.
Ислом цивилизацияси маркази раҳбари Ўзбекистон Президенти ташаббуси билан Марказ таркибида Араб-ислом хаттотлик мактабини очиш йўлга қўйилганини маълум қилди. Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса ушбу лойиҳани тўла-тўкис қўллаб-қувватлади:
– Янги Ўзбекистон лойиҳаси бўлмиш бу хаттотлик мактаби орқали Қуръони каримнинг ҳар бир сурасини махсус араб хатида, безаклар билан бойитилган тарзда қўлда кўчириш мақсадга мувофиқ, – дея таклиф қилди Бош котиб, – Ўзбекистондаги бўлажак Араб-ислом хаттотлик мактаби фаолиятини йўлга қўйишда, шунингдек, жаҳон миқёсида машҳур бўлган катта тажрибага эга хаттотларни ушбу марказга жалб этиш, хаттотларнинг иш фаолияти самарали бўлиши учун уларни рағбатлантириш ва умуман мактаб фаолиятини ривожлантиришда астойдил ҳамкорлик қилишга тайёрмиз.
Делегация аъзолари Макка шаҳрида жойлашган Ҳиро маданият даҳаси, Ваҳий музейи, “Бурж ас-саъа” минорасида жойлашган шу номдаги музей, Каъба кисваси учун қирол Абдулазиз мажмуаси ва Мадина шаҳридаги “Бўстон” музейи, Пайғамбаримиз (с.а.в) сийратлари ва Ислом цивилизацияси музейи, Жидда шаҳридаги Ислом санъати музейи ва кутубхонасига ташриф буюрди ва ҳамкорлик бўйича музокаралар олиб борди.
Бундан ташқари, Ислом цивилизацияси маркази делегацияси аъзолари музей ва кутубхоналарга қилган ташрифлари жараёнида Пайғамбаримизнинг фаолият ва турмуш тарзларини ифодаловчи видеолавҳалар Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказига тақдим этилиши масаласини ҳам кўриб чиқишди.
Шунингдек, учрашувда Ўзбекистон Президенти ташаббуси билан Самарқандда янгидан бунёд этилаётган Имом Бухорий мажмуаси зиёратчилари учун қулай шарт-шароитлар яратиш масаласида ҳам фикр алмашилди. Бу борада Саудия Арабистони тажрибасидан фойдаланиш мақсадида Бутунжаҳон Ислом уюшмаси Тадбирлар ва конференциялар бўлими бошлиғи Шокир Салоҳ ал-Адваний билан мулоқот ўтказилди. Мулоқот давомида Ислом уюшмаси вакили бу масалада Саудия Арабистонининг етакчи ташкилотларидан бири “Илм” компанияси кўмак беришини билдирди. Кейинги муҳокамалар видеоконференция шаклида давом эттирилишига келишиб олинди.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 