29 Апрел, 2025, 1 Зулқаъда, 1446
29 Апрел, 2025, 1 Зулқаъда, 1446
Шу йил 2 сентябрь куни Париж шаҳрида 2015 йилнинг 7 январида “Шарли Эбдо” журнали таҳририятига уюштирилган ҳужумга алоқадорликда айбланаётган 14 киши устидан суд иши бошланди. Шу муносабат билан мазкур журнал таҳририяти Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссаломга оид карикатурани қайтадан босиб чиқарди.
Ушбу карикатура чоп этилиши мусулмон оламида турли эътироз ва норозиликларга сабаб бўлмоқда. Жумладан, Мисрдаги Ал-Азҳар университети ушбу карикатурани чоп этгани учун “Шарли Эбдо” таҳририятини қоралаб баёнот билан чиқди. Баёнотда бундай карикатураларни атайин қайтадан чоп этиш мўмин-мусулмонларнинг ҳиссиётларини қўзғаш, фитна чиқариш ва мусулмонларнинг диний қадриятлари, тимсолларига нисбатан тажовуз экани айтилади ҳамда бу ҳолат мусулмонлар томонидан қаттиқ қораланиши билдирилади.
Шу ўринда, Ўзбекистон мусулмонлари идораси ушбу хатти-ҳаракатни қоралаб, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламни обрўсизлантиришга қаратилган ҳолатни халқлар ўртасидаги ўзаро тотувликни бузишга қаратилган фитна, ўз навбатида, одамларнинг диний эътиқоди билан боғлиқ ҳис-туйғуларини ҳақоратлаш, диний қадриятларни оёқ ости қилиш, миллатлараро ва динлараро адоват уйғотиш, деб баҳолайди.
Шуни таъкидлаш зарурки, ким бўлишидан қатъий назар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни ҳар қанча камситишга уринмасин, бу иши билан муборак динимизга ёки У зотнинг сийратларига заррача ҳам зиён етказа олмайди. Ислом тарихидан кўриш мумкинки, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам ўзларига ҳатто суиқасд қилишга интилган Ҳаким ибн Ҳизомни бағрикенглик ила кечириб юборганлар. Суюкли амакилари бўлган Ҳамза ибн Абдулмутталибни ўлдирган Ваҳшийни бир умр қалбларида қайғули хотира сифатида муҳрланган бўлишига қарамай, уни афв қилганлар. Булар шубҳасиз, Қуръони каримдаги: “Афвни (қабул қилиб) олинг, яхшиликка буюринг! Жоҳиллардан юз ўгиринг!” (Аъроф, 199) кўрсатмасининг амалдаги исботидир.
Шундай экан, бундай ҳаракатларга нисбатан тажовузкорона эмас, балки Набий алайҳиссаломга хос ҳалимлик, босиқлик ва зукколик билан муносабат билдириш керак. Шунда ёмон ниятли кимсалар томонидан халқлар, миллатлар, динлар ўртасига низо уруғини сочиш мақсадида уюштирилаётган ҳар хил кўринишдаги фитналар, турли найрангларга Пайғамбаримиз алайҳиссаломга хос ва мос йўл тутган бўламиз.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Жумладан, туркиялик мотуридийшунос олим ва мутахассислар ушбу ташаббусни тарихий аҳамиятга эга бўлган муҳим қарор сифатида баҳоламоқдалар. Анқара Йилдирим Боязид университети профессори, доктор Аҳмад Йилдирим томонидан эълон қилинган мақола фикримизнинг ёрқин далили бўла олади. Мақолада юртбошимиз қабул қилган мазкур қарор буюк мутафаккир аждодларимизнинг бой илмий-маънавий меросини чуқур ўрганиш, қайта тиклаш ва уни жаҳон ҳамжамиятига танитиш йўлидаги муҳим қадам сифатида эътироф этилган.
Мақолада Имом Мотуридийнинг ислом тафаккури тарихида тутган ўрни алоҳида таъкидланган. Унда баён этилишича, Имом Мотуридий илмий мероси бугунги глобаллашув даври муаммоларини ҳал этишда муҳим ўрин тутади. Имом Мотуридий ўз даврида нафақат диний, балки фалсафий, ахлоқий ва ижтимоий масалаларни ҳам қамраб олган мукаммал тизимни яратган. Мотуридийлик таълимоти асосан ақл ва ҳикматга таянган ҳолда, инсоннинг ахлоқий масъулиятига урғу қаратади.
Аҳмад Йилдиримнинг таъкидлашича, Имом Мотуридийнинг ҳикматга асосланган тафаккур тизими бугунги кун одами ҳаётдан маъно излаш жараёнида дуч келиши мумкин бўлган муаммоларга ҳам ечим бера олади. Мақолада эътироф этилган сўзлар эътиборга молик: “Имом Мотуридийнинг бугунги кунимиз учун ҳам аҳамиятли бўлган қарашларини янада чуқурроқ ўрганиш, уларни юзага чиқариб, инсоният тараққиётига сафарбар қилиш лозим. Шундан келиб чиққан ҳолда махсус тадқиқотлар зарурлиги айни ҳақиқатдир. Мана шуни англаган ҳолда Ўзбекистонда 2025 йил Имом Мотуридийнинг 1155 йиллигини нишонлаш йили деб эълон қилинди”.
Шунингдек, Аҳмад Йилдирим Ўзбекистон Президентининг “Имом Мотуридий таваллудининг 1155 йиллигини кенг нишонлаш тўғрисида”ги қарорига мувофиқ амалга ошириладиган ишлар, жумладан, “Мотуридийлик – бағрикенглик, мўтадиллик ва маърифат таълимоти” мавзусида халқаро конференция ўтказиш, талабалар ўртасида мотуридийлик таълимоти бўйича мусобақа ва давра суҳбатларини ташкил этиш, мотуридийлик алломалари ҳаёти ва илмий меросига оид хорижий мамлакатларда сақланаётган ноёб қўлёзма ва бошқа маданий бойликларни аниқлаш ҳамда уларнинг нусхаларини Ўзбекистонга олиб келиш каби тадбирларни ҳам алоҳида эътироф этган.
Аҳмад Йилдирим ўз мақоласини қуйидагича якунлайди: “Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев Жаноби Олийларининг оқилона раҳбарлиги ҳамда 2025 йилда Имом Мотуридий таваллудининг 1155 йиллигини нишонлашга оид қарори ортидан Мовароуннаҳрда Ислом цивилизацияси тарихини ўзгартирган алломаларнинг аввалги сафида турувчи Имом Мотуридийни хотирлаш ва унинг фикрларини қайта жонлантириш, ёш авлодни адашган мутаассиб оқимлар тузоғига тушиб қолишининг олдини олиш, шунингдек, инсониятга бугунги кунда одамлар ўтмишдагидан кўра кўпроқ муҳтож бўлган тинчлик, бағрикенглик ва юксак ишонч маданиятини тақдим этадиган янги Ислом цивилизацияси биносини барпо этиш йўлида яна бир муҳим қадам қўйилган бўлади”.
ЎзА
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 