Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
25 Ноябр, 2024   |   24 Жумадул аввал, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:00
Қуёш
07:23
Пешин
12:15
Аср
15:16
Шом
17:00
Хуфтон
18:18
Bismillah
25 Ноябр, 2024, 24 Жумадул аввал, 1446

Тилини асраган аёл

2.08.2020   6511   7 min.
Тилини асраган аёл

Абдуллоҳ ибн Муборак ҳикоя қилади:

Мен Аллоҳнинг муборак уйи Байтуллоҳни ҳаж қилиш ва Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам қабрларини зиёрат этиш нияти билан сафарга чиққан эдим. Йўлда бир қора шарпага дуч келдим. Яқинроқ бориб қарасам, жун кўйлак кийган ва рўмол ёпилган бир кампир экан.

  • Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳи ва барокатуҳ, — деб салом бердим. У:
  • «Меҳрибон Парвардигор томонидан салом айтилур»,1 — деб алик олди.
  • Аллоҳ сенга раҳм этсин, бу ерда нима қиляпсан? — деб сўрадим. Кампир:
  • «Кимни Аллоҳ адаштириб қўйса, унинг учун бирон ҳидоят қилувчи бўлмас»,2 — деб тиловат қилди. Унинг сўзидан йўлдан адашганини англадим. Кейин:
  • Қаерга кетяпсан? — деб савол қилдим.
  • «Бир кечада бандасини Масжидул Ҳарамдан Масжидул Ақсога сайр қилдирган Зот покдир»,3 — деб жавоб берди. Билдимки, у ҳаж ибодатини адо этиб, Байтул Мақдисга кетаётган экан. Сўнгра бу ерда қачондан бери турганини сўрадим.
  • «Уч кеча-кундуз»,* — деди. Нима еб-ичаётганини сўраганимда:
  • «Унинг ўзи мени тўйдирур ва қондирур»,5 — деб жавоб қилди.
  • Таҳоратни қандай қиляпсан? — деб сўрадим кейин. У Моида сурасининг 6-оятини ўқиди:
  • «Сув топа олмасангиз, пок тупроқ билан таяммум қилингиз».
  • Менинг овқатим бор, ейсанми? — дедим.
  • «Сўнгра кечгача рўзани бенуқсон қилиб тутинглар».6
  • Ҳозир рамазон ойи эмас-ку.
  • «Ким ўз ихтиёри-ла яхшиликни ният этса, бас, Аллоҳ шукр қилгувчи ва билгувчидир».7
  • Сафарда бизга рўза тутмасликка рухсат этилган-ку.
  • «Рўза тутишингиз, агар билсаларингиз, ўзингиз учун яхшидир».8
  • Нима учун мен гапиргандек оддий сўзлар билан га-пирмаяпсан, — десам:
  • «У бирон сўзни талаффуз қилмас, магар (талаффуз қилса) унинг олдида ҳозиру нозир бўлган бир кузатувчи (фаришта у сўзни ёзиб олур)»,9 — деди. Мен савол беришда давом этдим:
  • Сен кимсан ўзи?
  • «(Эй инсон,) ўзинг аниқ билмаган нарсага эргашма! Чунки қулоқ, кўз, дил — буларнинг барчаси тўғрисида (инсон) масъулдир», — деб Исро сурасининг 36-оятини тиловат қилди.
  • Хато қилдим, кечир — деб узр сўрадим. У:
  • «Бугун сизлар айбланмайсизлар. Аллоҳ сизларни мағфират қилур»,10— деди. Кейин:
  • Мана бу туямга ўтириб, карвонингга етиб олишни хоҳлайсанми?— деб таклиф қилдим.
  • «Қандай яхши амал қилсангиз, Аллоҳ уни билади»," — деди. Туяни чўктирдим. Шунда у:
  • «Мўминларга айтинг, кўзларини (номаҳрам аёлларга тикишдан) тўсинлар»,12 —деган оятни ўқиди. Мен кўзимни ундан уздим ва:
  • Туяга чиққин, — дедим. У минмоқчи бўлганида, туя ҳуркиб кетди ва кийимини йиртиб юборди. Шунда:
  • «Сизларга не бир мусибат етса, ўз қўлларингиз қилган нарса-гуноҳ сабабли (етур)»,'3,—деб қироат қилди.
  • Шошмай тур, туяни боғлаб қўяй, — дедим. У:
  • «Биз уни Сулаймонга фаҳмлатдик»," — деди. Туяни боғлаб қўйиб, унга:
  • Мингин, — дедим. Туяга миниб олгач, у:
  • «Бизларга буни бўйсиндирган зот покдир. Бизлар бунга қодир эмас эдик. Албатта, биз Роббимизга қайтгувчимиз»,15— деди. Жиловдан тутиб, қичқириб туяни тез ҳайдаб кетдим. Шунда у Луқмон сурасининг:
  • «Юрганингда ўртача юргин ва овозингни паст қилгин»,— деган оятини тиловат қилди. Сўнгра секин юриб, шеър ўқий бошладим.
  • «Қуръондан муяссар бўлган миқдорда ўқийверинглар»,'6— деди.
  • Менга кўп яхшиликлар берилди, — дедим мен. У: 
  • «Ақл эгаларигина эслайдилар»," — деб ўқиди. Бир оз юрганимиздан кейин:
  • Эринг борми? — деб сўрадим. У Моида сурасининг 101-оятини ўқиб жавоб берди:
  • «Эй мўминлар, аён бўлганда сизларни хафа қиладиган нарсалар ҳақида сўраманглар». Мен жим қолдим, карвонига етиб олгунимизча унга ҳеч нарса гапирмадим. Етиб келгач:
  • Мана карвон, бу ерда киминг бор? — деб сўрадим. У:
  • «Мол-мулк ва бола-чақа ҳаёти дунёнинг зийнатидир»,18 — деди. Бу гапидан карвонда фарзандлари борлигини билдим.
  • Улар нима қиладилар?, — деб сўраган эдим:
  • «Белгилар қўйилди ва юлдузлар билан топурлар»,19 — деган оятни ўқиди. Болалари карвонларда йўл бошловчи эканликларини билдим. У чайлалар томон ишора қилди.
  • У ерда киминг бор? — дедим. У яна оят ўқиди:
  • «Аллоҳ Иброҳимни ўзига дўст тутди»,20 «Мусо билан Аллоҳнинг ўзи, бевосита, гаплашди»,21 «Эй Яҳё, китобни маҳкам ушла».22 Мен:
  • Эй Иброҳим, эй Мусо, эй Яҳё! Деб, аёлнинг фарзандларини чақирдим. Олдимга ойдек йигитлар келиб салом берди. Шунда аёл ўғилларига:
  • «Энди бир кишини мана шу пулингиз билан шаҳарга жўнатинглар, у энг сара, покиза таомларни танлаб, сизларга ундан ризқ-насиба олиб келсин»,23 — деди. Улардан бири бориб, таом сотиб олиб келди ва овқатни дастурхонга қўйди. Аёл яна тиловат қилди: 
  • «Сизлар ўтган кунларда қилган амалларингиз сабабли (ушбу ноз-неъматларни) пок билиб еб-ичинглар».24 Шунда мен:
  • Бу аёл ҳақида гапириб бермагунларингизча овқатларингизни емайман, — дедим. Улар:
  • Бу аёл бизнинг онамиз бўлади. Қирқ йилдан бери пок Парвардигорнинг адаштиришидан, ғазаб қилишидан қўрқиб, Аллоҳнинг каломи — Қуръони каримнинг сўзидан бошқа сўзни гапирмайди, — дейишди. Шунда мен ҳам жавоб тариқасида бир оят ўқидим:
  • «Бу Аллоҳнинг фазл-карами, уни хоҳлаган бандасига беради. Аллоҳ улуғ фазилат эгасидир».

«Одоблар дурдонаси» китобидан.

 

1. Ёсин, 58

9. Қоф, 18

17. Бақара, 269

2. Аъроф, 186

10. Юсуф, 92

18. Каҳф, 46

3. Исро, 1

11. Бақара, 197

19. Наҳл, 16

4. Марям, 10

12. Нур, 30

20. Нисо, 125

5. Шуаро, 79

13. Шўро, 30

21. Нисо, 164

6. Бақара, 187

14. Анбиё, 79

22. Марям, 12

7. Бақара, 158

15. Зухруф, 14

23. Каҳф, 19

8. Бақара, 184

16. Музаммил, 20

24. Ал-Ҳаққа, 24

Ибратли ҳикоялар
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Фароиз илми билимдони эди

25.11.2024   1915   3 min.
Фароиз илми билимдони эди

Улуғ устозларнинг ибратли ҳаёт йўллари, солиҳ амаллари, гўзал хислатлари барчамизга ўрнакдир. Ана шундай етук олимлардан бири Шайх Дўстмуҳаммад домла Турсундир. У киши 1938 йили Қашқадарё вилоятининг Деҳқонобод туманида туғилган. Домла дастлабки таълимни бобоси мулла Абдуллоҳ Охундан, сўнгра замонасининг етук уламолари муфтий Равшан ҳазрат, Маҳмуд домла, тошкентлик Лазгин домла, Душанбе шаҳар қозиси Абдурашид домла, Абдуллоҳ охундлардан Қуръон, тафсир, ҳадис, фиқҳ, ақида имларини олган. 


Шайх Дўстмуҳаммад домла аллома Мавлавий Ҳиндистонийдан сабоқ олган. Шунингдек, Нақшбандия тариқати шайхи Ҳазрати Муҳаммад Шариф Ҳисорий, Шайх Абдуссалом Ғилоний, Ҳожи Муқимхон Эшон Ургутий, Абдусаломхон эшон, Шайх Миён Бўритош Нақшбандий, Шайх Аҳмаджон Махдум, Шайх Абдулҳай, Зиёвуддин Бобохон каби улуғ устозлардан иршод олиб, муршиди комил даражасига етган.


Дўстмуҳаммад домла илм олиш билан бирга уни халққа етказиш, маърифат тарқатишда ҳам фаол бўлган. Буюк фақих фаолияти давомида Денов шаҳридаги “Саййид ота” мадрасасида мударрислик қилиб, талабаларга фиқҳдан таълим берган. Шу билан бирга у киши олимларни эъзозлаган ва шогирдларини ҳам шунга тарғиб қилган. Давраларда бирор кишининг хатосини гапирмаган. Ҳаммани яхшилик билан тилга олар, динга, элга, бирдамликда хизмат қилиш кераклигини таъкидлаган. Янги диний адабиётлардан ҳар доим хабардор эди. Давраларда ҳамсуҳбатларини яхшиликка, китобхонликка чорлаган.


Бундан ташқари, Шайх Дўстмуҳаммад домла Шўрчи туманидаги “Домла Қосим” масжидининг бунёд этилишида ҳам ташаббускорлик кўрсатган ва кўп йиллар ушбу масжидга имом бўлган.


Дўстмуҳаммад домла замондош уламолар билан яқин алоқада бўлиб, улар билан суҳбатлар қилган. Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари ҳам у кишининг фиқҳий масалаларда етук уламо бўлганини эътироф этган.


Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Фароизни ўрганинглар ва уни одамларга ўргатинглар, у илмнинг ярмидир, у унутилади, у менинг умматимдан биринчи суғуриб олинадиган нарсадир” (Имом ибн Можа ривояти), деганлар.


Дўстмуҳаммад Турсун домла, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтганларидек, уммат орасидан илк бор кўтарилиб кетаётган фароиз, яъни мерос тақсимоти масаласида биринчилардан бўлиб ўзбек тилида 17 бобдан иборат “Мерос рисоласи” асарини ёзган. Китобда марҳумнинг мол-дунёси нималарга сарфланиши ва ундан кимлар мерос олиши оят ва ҳадислар асосида баён қилинган.


Инсонларни бир-бирларига нисбатан меҳр-муҳаббатли бўлишга ташвиқ қилган, ёшларни ҳамма вақт замона фитналарига аралашиб қолмасликларини тайинлаган. Динимиз ривожида домланинг саъй-ҳаракатлари самарасиз кетмади. Ўзидан кўплаб китоблар ва қўлёзмалар мерос қолдирди. Шайхнинг шогирдлари бугунги кунда ҳам домла бошлаб берган илм йўлини давом эттирмоқда.


Шайх Дўстмуҳаммад домла 2013 йилда оламдан ўтиб, Шўрчи туманидаги “Ҳошимхон эшонбобо” қабристонига дафн этилган. Айни кунда Музработ туманида у кишининг номи билан “Дўстмуҳаммад бобо” жоме масжиди фаолият юритмоқда.


Аллоҳ таоло домлани раҳматига олсин!

Акбар ШУКУРОВ,

Музработ тумани “Дўстмуҳаммад бобо”

жоме масжиди имом ноиби

Фароиз илми билимдони эди
Мақолалар