27 Декабр, 2025, 7 Ражаб, 1447
27 Декабр, 2025, 7 Ражаб, 1447
МУСИБАТНИНГ КЕЛИШИ ҲАМ, КЕТИШИ ҲАМ СИНОВДИР
Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм
Аллоҳ таолога ҳамд ва санолар, пайғамбаримиз Муҳаммадга дуруд ва саломларимиз, ул зотнинг оила аҳллари ва саҳобаларига Аллоҳ таолонинг раҳмати ва мағфирати бўлсин!
Дунёнинг барча давлатларида тарқаган СОVID-19—Коронавирус пандемияси сабабли дунё ўз қиёфасини ўзгартирди. Чегаралар ёпилди, ўзаро муносабатлар савдо-сотиқ, олди-берди, нафақат хориж, балки қўшни вилоятга ҳам бориш, ишхонада жамоа бўлиб ишлаш, жамоат намози учун масжидларга бориш, жумъа, таровеҳ ва ҳайит намозларини жамоат билан адо этиш, аҳли-оила, фарзандлар билан бахорнинг гўзал палласида сайр ва зиёратларга чиқиш, умра зиёратига бориш ва шунга ўхшаш нарсалар кишиларнинг орзусига айланди.
Юмушлари сабабли фарзанди-оиласи учун “вақти етмаётган” ота-оналар, хайрли ишларни бошлашга, Аллоҳнинг амрига итоат қилиб, шайтоний йўлдан қайтишга “ҳали вақти келмаганини” рўкач қилаётган бепарволар, арзимаган нарсалар учун ака укаси ва жигарлари холидан хабар олишни пайсалга солаётган “туғишганлар” ҳамда улардан бошқалар ҳам, қилиб турган ишлари бу ўткинчи дунёдаги арзимас баҳоналар эканини англашларига туртки бўлди.
Баъзан ҳол тили билан қилинган насиҳат, забон тили билан қилинган насиҳатдан кучлироқ ва тасирлироқ бўлади. СОVID-19—Коронавирус пандемияси, инсоният учун ҳол тили билан қилинган насиҳат бўлди. Аллоҳ таоло инсониятни бу дунёга ўринбосар ўлароқ яратар экан, дунёдаги барча нарсани, таъкидлаб айтаман барча-барча нарсани инсон учун яратди ва унинг учун буйсундириб қўйди.
Ҳақиқатдан, хилқат жиҳатидан кўзимизга ҳақир кўринган, аслида эса ўз жисмига нисбатан бир неча баробар юкни кўтара оладиган, одамдан фарқли ўлароқ оёқларини шифтга қўйиб юра оладиган чумолидан ҳам заиф яратилган инсон учун, Меҳрибон Яратувчимиз барча нарсани мусаххар қилиб берди.
Ер остидаги лойхўрак жонзоддан тортиб, денгиз қаъридаги балиққача, ердаги наботот, ҳайвонот, паррандадан тортиб, шамол, булут ёмғирларгача, коинотдаги қуёш, ой, юлдузлардан тортиб, дунё осмонига шифт-ҳимоя бўлиб турган атмосфера, озон қатламигача, барчаси инсониятга хизмат қилади.
Нима учун? Аллоҳ таоло бизларга шунчалар муҳтожми? Ёки бизлар Аллоҳ таолога фаришталарданда кўпроқ итоатли ва ибодатлимизми? Ёки биз бўлмасак, дунёни иши тўхтаб қоладими? Унда нима учун?!
Аниқ жавобни барчамиз топишимиз мумкин. Инсон, Аллоҳ, уни яратишида берган ақл-идрокини, онг-тафаккурини озгина ишлатиши билан бунга эриша олади. Фақат биздан талаб қилингани озгина тафаккур, ўз ҳолимизга назар ва борлиқ билан муқояса холос.
Бир оз олдин интернет саҳифаларида кўрганим бир сурат эътиборимни тортди. Унда космосдан олинган ер шарининг иккита сурати бўлиб, уларнинг бирининг тагига “дунёга келишимдан олдинги ернинг ҳолати” ва иккинчисининг тагига “дунёдан ўтганимдан кейин, ернинг ҳолати”, деб ёзиб қўйилганди.
Ўйланиб қолдим. Инсон ўзини ернинг ҳокимидек тутади. Гўёки у бўлмаса, ишлар юришмай қолади ва у ўзини ҳар бир нарсага бевосита таъсирини ўтказадиган муҳим шахсдек тутишга ҳаракат қилади. Ўзига омонат тарзида берилган мол-давлат, мансаб-мартаба, сихат-саломатлик, обрў-эътибор, шону-шавкатдан, Яратганнинг изни бўлмаса, ичган бир пиёла сувини ҳам чиқаришга қодир бўлмаган Аллоҳнинг заиф бандаси сифатида эмас, балки қудратли “инсон” сифатида суйистеъмол қилади. Манманлик қилиб, кибр-ҳавога берилади, инсонларни оёқ ости қилиб, жабр-зулмга берилади. Суратга қарар эканман, биринчи суратда ҳам, иккинчи суратда ҳам бизнинг ерда бор эканимиз ҳам, йўқлигимиз ҳам ёки ернинг ўзгаргани ҳам билинмаслиги, юқоридаги нарсаларнинг барчаси нисбий нарсалар экани, мулк Аллоҳнинг қўлида ва уни қандай хохласа шундай тасарруф қилишига яна бир бора амин бўлдим.
Бироқ, яхши англаб етишимиз лозимки, Аллоҳ бизларни ер юзида яхшилик ва адолат билан, Ўзининг буйруқларини амалга оширадиган, зулм, жаҳолат, фисқ-фасод ва адолатсизликка қарши курашадиган ўринбосари қилиб танлаб, Ўзининг фазли билан бизларни “ҳазрати инсон” қилди. Коинотдаги нафақат ер ва ундаги нарсалар, балки ундан катта бўлган жисмларни ҳам бизларнинг манфаатларимиз учун яратиб қўйди. Ҳазрати инсондан эса, бор йўқ талаб қилинган нарса, Яратувчини таниб, Унга шукр қилишлик ва ер юзини фасодга тўлдирмасдан яхшилик ила обод қилишлик бўлди.
Маълумки, Аллоҳ таоло бандаларини икки йўл билан имтихон қилади. Уларнинг бири мусийбат ва иккинчиси неъмат. Аслида биз, буларнинг иккинчиси имтиҳон эканини унутиб қўямиз. Ҳақиқатда эса, мусийбатдаги имтиҳондан кўра, неъмат билан бўлган имтиҳондан ўтиб олиш қийинроқдир.
Яқин кунларда Аллоҳ таоло бутун инсониятни, олимлар эътирофи билан айтганда жуда ҳам кичкина, заиф бир верус билан имтиҳон қилди ва Ўзининг “Бўл, деса бас, бўлади”, амрини намоён қилди. Бу ҳақда ўйлар эканман, бу верусни мусийбат эмас, балки Аллоҳ таолонинг инсониятга яна бир бора шафқати деб билдим.
Нима учун шафқати? Ахир инсонлар бундан азият кўрдиларку?, дерсиз. Тўғри. Уйлаб кўринг, борлиқ Аллоҳнинг мулки. Уни ҳеч кимдан сўрамасдан яратган ва ҳеч кимдан сўрамасдан тасарруф қилади. Буни ҳар бир, Аллоҳга имони бор банда билади. Тарихга назар солайлик. Аллоҳ уларни қандай мусийбатлар билан синаганига гувоҳ бўламиз. Нуҳ (ас) ва Лут (ас) қавми, Од ва Самуд қавми, Абраҳа ва унинг аскарларининг холига қаранг. Уларга нима бўлган?!
Аллоҳ сақласин, агар синов, тош ёмғири, зилзила, олов ёки сув балоси билан бўлганда нима бўларди?! Аллоҳнинг иродасига ким қарши тура оларди?! Энди эса, синовдан олдинги неъматга ғарқ бўлган холимизни тафаккур қилайлик. Мен, “фалон давлатда бундай бузуқлик, писмадон жойда бундай жабр-зулм”, демоқчи эмасман. Булар ҳақиқатда содир бўлди. Лекин хозир, уларнинг барчасини бир ёнга қўйиб, ўзим ва яқинларимдан нима камчилик ўтганини мушоҳада қилишимизни ва қилган хато камчиликлармиз учун истиғфор айтиб, уларни тўғрилашни истар эдим. Чунки нафс, доимо ўзини ҳақ ва тўғриман деб билади.
Зеро, яхшилик ҳам, ёмонлик ҳам Аллоҳ таолонинг иродаси ва илоҳий ҳикматига кўра воқеъ бўлади. Ишларимизни бир маромда давом этиши ва ризқимизни кенг бўлиши омили, Аллоҳга бўлган мустаҳкам ишонч, тақво ва таваккулдир. Бунга далолат қилувчи ояти карималар Қуръони Каримда бир неча ўринларда зикр қилинган, жумладан:
وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا (2) وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ (3)
“Ким Аллоҳга тақво қилса, унинг йўлини очиб қўядир. Ва унга ўзи ўйламаган тарафдан ризқ берур. Ким Аллоҳга таваккул қилса, бас, унга У Зотнинг Ўзи кифоядир”.[1]
Инсон ўзлигини яъни, “ҳазрати инсон” эканлигини йўқотмас экан, унинг ҳаёти фаровонлик сари давом этаверади. Қачонки ундан нонкўрлик, ношукрлик содир бўлса, Меҳрибон Аллоҳ таоло уларни тўғри йўлга қайтариш учун турли синовларга рўбарў қилади.
Аслида бу каби синовлар, гарчи зоҳирда ёмон кўринсада, унинг ортида кўплаб яхшилик яширинган бўлиши мумкин. Том маънода, юртимизга келган СОVID-19—Коронавирус пандемияси, Бухородаги шамол ва Сирдарёдаги тошқин ҳодисаси бизларни гарчи зоҳирда узоқлаштирган бўлсада, лекин қалбан яқинлаштирди. Барча Ўзбекистон аҳолиси бу мусийбатларни қалбан ҳис қилди ва ундан қутилиш чораларида бирдек иштирок этди.
Ҳукумат томонидан бу синовларни бартараф этиш учун катта миқдорда маблағлар йўналтирилди. Бу синовлардан ўтиб олиш учун фидоий халқимиз, шифокорлар, ички ишлар ходимлари, ҳомийлар ва диний соҳа вакиллари жонбозлик кўрсатганлари таҳсинга лойиқ. Хали хануз халқимиз томонидан ёрдам карвонлари тўхтагани йўқ. Бундай халқни вакили бўлиш ва бундай халқни ичида яшаш шараф эканини барчамиз анлашимиз керак. Зеро, биз ўзи тўқ бўлиб, қўшниси оч ҳолда тонг оттирадиган миллат эмасмиз, Алҳамдулиллаҳ!
Дунё бўйича бу пандемияга хали-хануз вакцина топилмаган. Аммо, қилинган хайрли ишлар, қурбонликлар, хатми Қуръонлар, саловатлар ва дуолар шарофатидан, Аллоҳ таоло беморларимизга шифо берди ва уларнинг кўплари соғайиб кетишди. Шу муносабат билан юртимизнинг баъзи вилоят ва туманларига карантин юмшатилди. Бироқ, масаланинг иккинчи афсусланарли жойи шундаги, баъзи юртдошларимиз бу юмшатишни нотўғри тушиниб ёки умуман менсимасдан суистемол қилишди.
Шунинг учун ҳам эслатиб ўтмоқчиманки, агар бандага бир мусийбат келадиган бўлса, кўп ҳолларда бунга унинг ўзи сабабчи бўлади. Аллоҳ таоло бу ҳақда шундай деган:
وَمَا أَصَابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَيَعْفُو عَنْ كَثِيرٍ (30)
“(Эй, инсонлар!) Сизларга не мусибат етса, бас, ўз қўлларингиз қилган нарса (гуноҳ) сабаблидир. Яна У кўп (гуноҳлар)ни афв этиб турур”.[2]
Демак, мусийбатнинг сабабларини ўзимиздан изламоғимиз мақсадга мувофиқ экан. Алҳамдулиллаҳ, юртимиздаги ислоҳотлар, хайрли ишлар, дуо ва истиғфорлар, халқимизнинг бағри кенглиги ва ёшларимиз ичидан кўплаб Аллоҳдан қўрқадиган ва ибодатлик, ота-онасини ҳурмат қиладиган, илмга чанқоқ, меҳнатга рағбатли, эсли, хушли авлод вакиллари етишиб чиқаётган бўлсада, бошимизга келган бу мусийбат нега тамомила кўтарилиб кетмаётгани ҳақида уйлаб қоламан. Бунинг ҳикмати нима экан?!
Куни кеча Рамазоннинг охирги яъни, хар бир тоқ кунида қадр кечаси яширинган ўн кунлиги, таровеҳ намозидан сўнг телевизорни қўйсам, “25-соат” кўрсатувида, юртимиздаги қоида бузарлар ва жиноятчиларни кўрсатаётган экан. Бу кўрсатувда кўрганларим, юқоридаги саволимга жавоб бўлди деб ўйладим ва шу мақолани ёзишга жазм қилдим.
Унда “Ёши олтмиш тўртга кирган, соқоли оппоқ “отахон” ўз уйида қирқ минг сўм эвазига бегона эркак ва аёлга жой бериб, қўшмачилик қилаётгани ҳақида” ички ишлар ходимлари навбатдаги рейдларини кўрсатаётган эди.
Ундан сўнг Тошкент шахар Чилонзор туманида ярим оқшомда шахарда дайдиб юрган аёллар ички ишлар ходимлари томонидан ушланиб, тегишли ҳужжатлар расмийлаштириш учун олиб келингани ва шу мавзейда яшайдиган онахон эса, уларнинг дастидан тинчлик бўлмаслиги, хатто улар нимани гаплашаётгани ҳам эшитилиб туриши ва бунинг ёшларнинг тарбиясига салбий таъсири ҳақида куйиниб гапирдилар. Кўрсатувни охири нима бўлар экан дея кузатиб турдим. Тартиб бузарларга бир миллион бир юз эллик минг сўм атрофида моддий жарима белгиланди ва кўрсатув ниҳоясига етди.
Аллоҳ таоло ҳар бир нарсани илоҳий ҳикмат билан яратган. Агар инсон касал бўлса, унинг ҳарорати кўтарилади. Мана шу ҳарорат инсондаги барча зарарли касаллик аломатлари куйдириб, еб битиради. Шундан сўнггина ҳарорат тушиб, киши нормал ҳаётга қайтади.
Муборак Рамазон, Аллоҳнинг раҳмати, мағфирати тўлиб тошган, шайтонлар кишанланган бу ойда, бўлиб ҳам устимизда шундай синовлар келиб, ҳар куни бу офатни даф қилиши учун миллионлаб халқимиз Аллоҳга ёлбориб, дуолар қилиб турган чоғда, хаттоки Мисрдаги Инсоний биродарлар бирлашмаси Динлараро Олий қўмитаси барча дин вакилларини 14 май куни Рамазон рўзасини тутишни таклиф қилиб, бу таклифини қўллаб-қувватлаб, Рим папаси Франциск католиклар ва барча динларга мансуб одамларни Рамазонда бир кун рўза тутишга ва пандемияга барҳам бериш учун Худога дуо қилишга чақириб турган вақтда, ёши бир жойга, оёғи эса қабр лабига бориб қолган кимсанинг қўшмачилик қилиши, паспортида “Ўзбекистон” ёзуви бор аёлларни “харидор” излаб, карантинлигига ҳам қарамасдан ярим кечаси изғиб юриши ва уларнинг касри ёшларимизга, нафақат ёшлар балки барчамизга уриши ҳақидаги ўйлар мени жуда махзун қилди ва ғазабимни келтирди.
Бу ҳам касаллик аломати. Уларга қандайдир моддий чора кўрмасдан, балки жиддий қонуний чораларни қўллаш вақти келгандир. Балки, устимиздаги бу мусийбатни даф бўлиши сабабини Аллоҳ таоло ўзимизга қолдиргандир. Халқимиз бир томон бўлса-ю, бу каби нобакорлар бир томон бўлса, на худодан қўрқса ва на халқдан уялса...
Бу мусийбат халқимизни янада бирлаштирди. Энди эса, бу каби разил, ярамас иллатларни таг-томири билан қўпориб ташлашда ҳам халқимиз ва ҳукуматимиз керакли қарорларни чиқаришига умид қиламиз. Таъкидлаб айтишни истардимки моддий чора улар учун чора бўлмаслиги керак. Чунки бундай пасткаш инсонлар, жамиятнинг кесиб ташламаса бўлмайдиган “қора сон” касаллигидир. Шунча йиллардан бери уни даволаш учун “моддий чора” қўллангани етарли бўлмади. Бу услуб ўзини оқламади.
Халқимиз ва жамиятимиз манфаатлари учун, қонун чиқарувчи органларимиз керакли қонунларни қабул қилиш вақти етди чамамда. Чунки бир жойда мункар иш содир бўлса-ю, унга етарлича аҳамият берилмаса, уни олди олинмаса, пировардида гуноҳкорга қўшилиб бегуноҳлар ҳам зарар кўриши шубҳасиз.
Хулоса ўрнида барчамиз огоҳ ва сергакликни қўлдан бермасликка тарғиб қилган ҳолда, қуйидаги ҳадиси шарифни келтириб ўтишни мақсадга мувофиқ деб билдим:
عن النعمان بن بشير رضي الله عنهما يقول: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: "مَثَلُ الْقَائِمِ عَلَى حُدُودِ اللَّهِ وَالْوَاقِعِ فِيهَا كَمَثَلِ قَوْمٍ اسْتَهَمُوا عَلَى سَفِينَةٍ فَأَصَابَ بَعْضُهُمْ أَعْلَاهَا وَبَعْضُهُمْ أَسْفَلَهَا فَكَانَ الَّذِينَ فِي أَسْفَلِهَا إِذَا اسْتَقَوْا مِنْ الْمَاءِ مَرُّوا عَلَى مَنْ فَوْقَهُمْ فَقَالُوا لَوْ أَنَّا خَرَقْنَا فِي نَصِيبِنَا خَرْقًا وَلَمْ نُؤْذِ مَنْ فَوْقَنَا فَإِنْ يَتْرُكُوهُمْ وَمَا أَرَادُوا هَلَكُوا جَمِيعًا وَإِنْ أَخَذُوا عَلَى أَيْدِيهِمْ نَجَوْا وَنَجَوْا جَمِيعًا"
Нуъмон ибн Башир розияллоҳу анҳумо Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилиб дедилар: “Аллоҳнинг чегарисида (яъни, ундан ўтиш мумкин бўлмаган ҳудудда) қоим турган киши ва у чегарани бузиб ўтувчининг мисоли, худди ўзаро қуръа ташлаб бир кемани шерикчиликка ижарага олган қавмга ўхшайди. Шунда уларнинг баъзисига кеманинг юқорисидан ва баъзиларига пастидан жой тегади. (Кеманинг) пастидан жой олган кишилар, агар сув олмоқчи бўлсалар, юқоридагилар ҳузурига чиқардилар. Шунда (пастдагилар ўзларича): “Агар биз ўзимиз учун (керакли сувни) тешиб чиқариб олсак, устимиздагиларни азиятга қўймаган бўлардик”, дейишди. Бас, агар уларни қилмоқчи бўлган нарсаларига қўйиб берсалар, барчалари ҳалок бўладилар. Агар қўлларидагини (кемани тешмоқчи бўлган нарсани) олсалар, ўзлари ҳам улар ҳам барчалари нажот топадилар”.[3]
Аллоҳ таоло юртимиз ва бутун дунёдан бу касалликни кўтарсин. Бунинг ортидан битмас туганмас яхшиликларни ато этсин. Жаннатмакон юртимиз кишиларини ҳам, жаннатмонанд имон-эътиқодли, покиза, яхшиликка шукр қиладиган, ёмонликни ўз вақтида тўхтата оладиган ҳиммати баланд, зийрак ва шижоатли бандаларидан қилсин! Ва охиру даъвана анил ҳамдулиллаҳи Роббил аламийн!
Олимхон Юсупов,
Ҳадис илми мактаби ректори
[1] Талоқ сураси 2-3-оятлар.
[2] Шўро сураси 30-оят.
[3] Имом Бухорий ривояти.
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев 26 декабрь куни Олий Мажлис ва Ўзбекистон халқига Мурожаатномани тақдим этди.
– Сўнгги тўққиз йилда биз сизлар билан, эл-юртимиз билан биргаликда катта тараққиёт йўлини босиб ўтдик. Иқтисодиётимиз янгидан шаклланди, бозор муносабатлари, ижтимоий ҳимояни кенгайтирдик, қонун устуворлигини мустаҳкамладик. Энг муҳими, ислоҳотларимиз самарасини ҳар бир маҳалла, ҳар бир хонадон ва ҳар бир инсон кундалик ҳаётида ҳис қилмоқда, – деди давлатимиз раҳбари сўзининг аввалида.
Қанчалик оғир бўлмасин, бошланган демократик ислоҳотлар қатъий давом эттирилгани, халқимизнинг қўллаб-қувватлаши ва ёшларимизнинг ғайрат-шижоати, ҳамжиҳатлик асоси бўлган маҳалланинг ҳаётимиздаги ўрни ва таъсири кучайтирилгани, одамларнинг онги ва дунёқараши ўзгариб, эл-юртимиз янада жипслашгани, тадбиркор, деҳқон ва фермерларнинг ташаббускорлиги ва мардона меҳнати, ўзаро манфаатли ҳамкорликка асосланган дўстона ташқи сиёсат ҳисобига 2025 йилда барча соҳаларда улкан ютуқларга эришилди.
Бу йил тарихимизда биринчи марта ялпи ички маҳсулотимиз 145 миллиард доллардан ошди. Жорий йил экспортимиз 23 фоизга ошиб, 33,4 миллиард долларга етказилиши таъкидланди. Энг муҳими, олтин-валюта захираларимиз илк бор 60 миллиард доллардан ошди.
Иқтисодиётимизга жалб қилинган хорижий инвестициялар ҳажми 43,1 миллиард долларга етди. Жами инвестицияларнинг ялпи ички маҳсулотдаги улуши 31,9 фоизни ташкил этмоқда. Етакчи халқаро рейтинг агентликлари мамлакатимизнинг суверен рейтингини “ББ-”дан “ББ” поғонасига кўтарди.
Энергетика соҳасида туб бурилиш ясалгани ҳисобига электр ишлаб чиқариш ҳажми 85 миллиард киловатт-соатга етказилди.
Бу йил 188 та маҳалладаги 715 минг аҳоли яшайдиган хонадонларга биринчи марта тоза ичимлик суви кириб борди, яна 2 миллион 300 мингга яқин аҳолининг сув таъминоти яхшиланди.
Жорий йилда 5 миллион аҳоли даромадли бўлиб, ишсизлик даражаси 5,5 фоиздан 4,9 фоизга тушди. Қарийб 1,5 миллион эҳтиёжманд аҳоли камбағалликдан чиқди, илк бор 1 минг 435 та маҳалла “камбағалликдан холи” ҳудудга айланди.
Камбағал оилаларга мансуб 168 минг нафар бола давлат боғчаларига имтиёзли асосда қабул қилинди. Бу йилдан бошлаб 208 та боғчада биринчи марта инклюзив таълим тизими жорий этилди.
Юртимизда камбағаллик даражаси йил бошидаги 8,9 фоиздан 5,8 фоизга тушди.
– Бу ишларни бошлаганимизда аҳолининг учдан бир қисми камбағаллик чегарасида яшарди. Кредит, субсидия, компенсация каби 100 дан зиёд хизматлар орқали ижтимоий ҳимоянинг мутлақо янги тизимини йўлга қўйганимиз ва буларни маҳалладаги “еттилик”нинг ўзига берганимиз натижасида 8,5 миллиондан зиёд одам камбағалликдан чиқди, ишсизлик 2 карра қисқарди.
Натижада уч йил олдин камбағалликни 2026 йил якуни билан 2 карра қисқартириш бўйича олган маррамизни шу йилнинг ўзида уддаладик, – деди Президентимиз.
Истеъдодли ўғил-қизларимиз таълим, илм-фан, маданият, санъат, спорт ва бошқа соҳаларда эришаётган катта ютуқлари билан ҳам Янги Ўзбекистонимиз равнақига муносиб ҳисса қўшаётгани таъкидланди.
Кейинги пайтда юртимиз глобал масалалар муҳокама қилинадиган халқаро мулоқот майдонига айланиб бормоқда.
Хусусан, бу йил Парламентлараро Иттифоқнинг 150-юбилей Ассамблеяси, ЮНЕСКО Бош конференциясининг сессияси, “Марказий Осиё – Европа Иттифоқи” саммити ва халқаро Иқлим форумига мезбонлик қилинди.
Шунингдек, Ўзбекистон, Тожикистон ва Қирғизистон етакчиларининг март ойида Хўжандда бўлиб ўтган учрашувида биринчи марта уч мамлакат давлат чегараларининг туташ нуқтаси тўғрисида тарихий шартнома имзоланди ҳамда “Абадий дўстлик тўғрисидаги декларация” қабул қилинди.
Минтақамиз давлат раҳбарларининг яқинда Тошкентдаги Маслаҳат учрашуви чоғида интеграция жараёнларини янги сифат босқичига кўтариш учун Марказий Осиё ҳамжамияти стратегик форматини ташкил қилиш ғояси илгари сурилди. Озарбайжонни Марказий Осиё форматига тўла ҳуқуқли аъзо сифатида қабул қилиш тўғрисидаги қарор тарихий аҳамиятга эга бўлди.
Президентимиз таъкидлаганидек, ушбу қадам Марказий Осиё ва Жанубий Кавказ ўртасида стратегик боғлиқлик ҳамда барқарорликни кучайтириши шубҳасиз.
Октябрь ойида Брюсселда Ўзбекистон ва Европа Иттифоқи ўртасида Кенгайтирилган шериклик ва ҳамкорлик тўғрисидаги битим имзоланди. Ноябрь ойида бўлиб ўтган Марказий Осиё ва АҚШ саммити кўп томонлама ва узоқ муддатли шерикликни сифат жиҳатидан мутлақо янги босқичга олиб чиқишга хизмат қилди. Ўтган ҳафтада Токиода Марказий Осиё ва Япония етакчиларининг учрашувида таълим, тиббиёт, рақамли технологиялар, инфратузилма ва саноат соҳалари бўйича муҳим келишувларга эришилди.
Шу ҳафтанинг бошида эса Санкт-Петербургда Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлиги раҳбарлари билан бўлиб ўтган учрашув ҳам ҳамкорликнинг янги йўналишларини белгилаб берди.
– Буларнинг барчаси халқаро алоқаларимизни мазмун жиҳатидан янги босқичга олиб чиқмоқда. Биз дунёдаги узоқ-яқин мамлакатлар билан Шарқ ва Ғарб, Шимол ва Жануб билан ҳамкорлик кўприкларини қуришда давом этамиз, – деди Президентимиз.
Маҳалла ва яхши қўшничилик ўзаро уйғун қадриятлардир. Улар жамиятда ижтимоий капитални янада бойитишга беқиёс ҳисса қўшади.
Мамлакатимизда ўтказилган ижтимоий сўровларда иштирок этганларнинг 90 фоизи ўзини маҳалла жамоасининг бир қисми деб ҳисоблаши ҳам шундан далолат беради. Маҳаллага шу асосда Ватан тақдирига дахлдорлик туйғусининг юқорилиги ушбу институт, аввало, ижтимоий бирдамлик манбаи эканини кўрсатади.
– Тарих давомида қандай оғир синовларга дуч келмайлик, биз аввало бирдамликдан куч олдик. Машаққатли кунларда одамларимиз, маҳалла аҳли елкадош бўлиб қийинчиликларни енгган. Оила – оилага, қўшни – қўшнига кўмак бериб яшаган. Биз мана шундай ўта ноёб қадриятимизга доимо содиқ қолишимиз, ёш авлодимизни айни шу руҳда тарбиялашимиз керак.
Бугунги кунда жамиятимизда турли хил фикр ва қарашлар бўлиши табиий. Бу – демократиянинг бирламчи талаби.
Аммо миллати, тили ва динидан қатъи назар, 38 миллионли эл-юртимизни бирлаштирадиган улуғ бир ғоя бор. У ҳам бўлса, Ватан манфаати, халқимиз манфаатидир.
Мана шундай буюк мақсадга эришишда маҳалла тизимининг ўрни ва таъсири беқиёс. Чунки маҳалла тинч ва аҳил бўлса, жамиятимиз тинч ва ҳамжиҳат бўлади. Маҳалла ривожланса, бутун мамлакатимиз юксалади, – деди Президентимиз.
Шуларнинг барчасини ҳисобга олиб, Президентимиз 2026 йилни юртимизда “Маҳаллани ривожлантириш ва жамиятни юксалтириш йили”, деб эълон қилишни таклиф қилди.
Бу ташаббусни йиғилганлар қизғин қўллаб-қувватлади.
Янги йил дастурида юртимиздаги 9 мингдан зиёд маҳаллани, аввало, меҳр-оқибат, ҳамжиҳатлик, адолат ва тарбия масканига айлантириш каби долзарб масалалар ўз ифодасини топади.
– Биз Янги Ўзбекистонни барпо этишда ҳал қилувчи босқичга қадам қўймоқдамиз. Бу йўлдаги ишларимиз ҳар бир соҳа ва тармоқда чуқур трансформацияни талаб қилади.
Мақсадимиз аниқ: яқин йилларда даромади ўртадан юқори мамлакатлар қаторига кириш.
Фарғона водийсидан Оролбўйигача, Зарафшон воҳасидан Қашқадарё ва Сурхондарёгача, Тошкентдан тортиб, Жиззах ва Сирдарёгача – юртимизнинг қайси ҳудудида яшамасин, ҳар бир фуқаромиз бугундан бошлаб ислоҳотлар натижасини кундалик ҳаётида янада кўпроқ ҳис қилиши керак.
Шунинг учун кириб келаётган 2026 йил давлат бошқаруви, суд-ҳуқуқ тизими, иқтисодиёт тармоқлари, таълим, илм-фан, тиббиёт, маданият, спорт, экология тизимини – барча-барча соҳаларни ривожлантиришда туб бурилиш йили бўлади, – деди Президентимиз.
Давлатимиз раҳбари 2026 йилда амалга ошириладиган энг муҳим устувор йўналишларга алоҳида тўхталиб ўтди.
Биринчи устувор йўналиш маҳалла инфратузилмасини янада яхшилаш, уларга Янги Ўзбекистон қиёфасини олиб киришдан иборат.
Маҳалла инфратузилмасини тубдан яхшилаш орқали мамлакатимизни ҳар томонлама ривожлантириш, унинг қиёфасини янада гўзал ва обод қилиш ишлари давом эттирилади.
Келгуси йилдан маҳаллани ривожлантириш бўйича комплекс ёндашув жорий этилади. Урбанизация ва шаҳарларни барқарор ривожлантириш бўйича янги ислоҳотлар бошланади.
Тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш бўйича сиёсат давом эттирилиб, 2026 йилда асосий солиқ ставкалари ўзгаришсиз қолдирилади, тадбиркорлик инфратузилмаси лойиҳаларига 10 триллион сўмдан зиёд маблағ ажратилади. Кичик ва ўрта бизнесни ривожлантириш учун 140 триллион сўм ресурс берилади. Шундан 43 триллион сўми хотин-қизлар ва ёшлар тадбиркорлигини қўллаб-қувватлашга йўналтирилади.
Иккинчи устувор йўналиш – иқтисодиётни технологик ва инновацион ўсиш моделига ўтказиш.
Бундан буён ҳар бир доллар инвестиция, энг аввало, илғор технологиялар трансфери, ташқарида бозори аниқ, юқори қўшилган қийматли маҳсулотлар ишлаб чиқаришга, энергия, сув, ер ва бошқа табиий ресурслардан фойдаланишда самарадорликни оширишга, маҳаллий ишчиларни янги технологиялар билан ишлашга ўқитиш ва меҳнат унумдорлигини оширишга хизмат қилиши кераклиги таъкидланди.
Янги технологик босқичга ўтиш ва қўшилган қиймат занжирини кенгайтириш бўйича саноатни ривожлантириш дастури бошланади. 2026 йилда 52 миллиард долларлик 782 та янги саноат ва инфратузилма лойиҳасига старт берилади. Келгуси йилнинг ўзида 14 миллиард долларлик 228 та янги йирик қувватлар ишга туширилади.
Келгуси йилда иқтисодиётда 6,6 фоиз ўсишни таъминлаб, ялпи ички маҳсулотни 167 миллиард долларга етказиш прогноз қилинмоқда.
Инновация асосида юқори технологик маҳсулот ишлаб чиқараётган корхоналар рағбатлантирилади. Корхона мутахассисларининг илмий-тадқиқот ва конструкторлик ишланмаларидан олган даромади солиқдан озод қилинади.
Келгуси йилда Тошкент шаҳри, Бухоро, Фарғона ва Тошкент вилоятида 4 та дата-марказ, 2 та супер компьютер ва 15 та олийгоҳда сунъий интеллект лабораторияси фаолияти йўлга қўйилади. Бу тиббиёт, транспорт, қишлоқ хўжалиги, геология, банк-молия, жамоат хавфсизлиги каби муҳим соҳаларда 100 дан ортиқ сунъий интеллект лойиҳаларини амалга оширишга хизмат қилади.
– Бугун сизларга яна бир муҳим янгиликни айтмоқчиман. Мустақил Ўзбекистон тарихида илк бор космик соҳада сунъий йўлдош ва мамлакатимиз фуқароси бўлган биринчи ўзбек космонавтини фазога учириш бўйича ишларни бошладик, – деди Президентимиз.
Давлатимиз раҳбари учинчи устувор йўналиш – ички бозорда талабни рағбатлантириш масаласига тўхталди.
Тўққиз йилда қулай бизнес муҳити яратилиб, товар ва хизматлар ҳажми ва тури кўпайтирилгани, кам даромадли оилалар учун йилига камида 1 миллиард доллар арзон кредит берилаётгани, инфляция даражаси “бир хонали” рақамга туширилгани натижасида аҳолининг харид қобилияти 2 карра ўсди.
Аҳоли эҳтиёжидан келиб чиқиб, иқтисодиётда энг катта талаб яратадиган уй-жой ипотекасига 2026 йилда 23 триллион сўм ресурс ажратилади. Уй-жой сотиб олишда бошланғич тўлов ва фоиз тўловларининг бир қисмини қоплаш учун 2 триллион 700 миллиард сўм субсидия берилади. Шунингдек, битта квартира учун ажратиладиган имтиёзли ипотека кредитининг миқдори 15 фоизга оширилади.
Хизматларга бўлган талабни рағбатлантириш учун 2026 йилда соҳага 85 триллион сўм кредит, 9 триллион сўм субсидия ажратилади. Хусусан, таълим хизматлари учун бюджетдан 7 триллион сўм берилади.
Кейинги беш йилда хорижий туристлар сонини 2 карра ошириш, туризм хизматлари ҳажмини эса 20 миллиард долларга етказиш бўйича катта марра олинмоқда. Шу мақсадда туризм инфратузилмасини ривожлантиришга алоҳида эътибор қаратилади.
Туристлар оқими тобора ошаётгани авиация ва темир йўлда йўловчи ташиш қувватини 2 баробар кўпайтиришни тақозо этмоқда. Шу боис, 2026 йилда авиапаркдаги ҳаво кемаларининг сони 120 тага етказилади.
Ички темир йўлларни ривожлантириш бўйича беш йиллик дастур қабул қилинади. Шаҳарларни тезюрар поездлар қатнови билан боғлаш учун 2026 йилдан яна 500 километр темир йўл қурилиши бошланади. Автомобиль йўлларининг сифатини яхшилаш, транзит салоҳиятини янада ошириш мақсадида беш йиллик дастур амалга оширилади.
Касбларни ривожлантириш ва янги меҳнат бозори архитектурасини яратиш келгуси йил учун дастурнинг тўртинчи устувор йўналишидир.
Ҳозирги вақтда янги технологиялар, рақамлаштириш ва сунъий интеллект таъсирида дунёда иш ўринларининг сони, шакли ва мазмуни кескин ўзгармоқда. Яқин беш йилда мавжуд касбларнинг 30 фоизи тўлиқ автоматлаштирилади, 50 фоизи бўйича эса янги малакалар талаб қилинади.
– Эндиликда мамлакатимиз меҳнат бозори мутлақо янги архитектура асосида – касб, малака, технология ва таълимни бирлаштирадиган ягона механизм сифатида ишлаши зарур, – деди Президентимиз.
2026 йилдан бошлаб ҳар йили камида 100 тадан техникум тўлиқ таъмирланиб, технологик ва талаб юқори бўлган касбларга мос ҳолда жиҳозлаб борилади. Германия, Швейцария, Буюк Британия, Хитой, Корея каби давлатларнинг илғор таълим дастурлари жорий қилинган техникумлар сони 100 тага етказилади.
2026 йилда 7 та вилоятда, 2027 йилда эса қолган ҳудудларда Илғор касбий маҳорат техникуми ва “Касблар шаҳарчаси” фаолияти йўлга қўйилади.
Тиббиёт тизимида ҳам касбий таълимни ривожлантириш учун Англиянинг “Пирсон” компанияси билан ҳар бир ҳудуддаги биттадан техникумда халқаро стандарт асосида ҳамширалар тайёрлаш бошланди. Энди ана шу техникумларга Германия, Швейцария, АҚШ, Япония каби давлатларнинг таълим дастурлари ҳам жорий этилади.
Шу асосда халқаро талабларга жавоб берадиган, хорижий тилларни биладиган ҳамширалар таркиби шакллантирилади.
Бешинчи устувор йўналиш – экологик мувозанатни таъминлаш, “яшил” энергетика ва сув ресурсларидан оқилона фойдаланиш.
Йирик корхоналарга фильтр, тозалаш иншооти ва ҳавога чиқариладиган зарарли моддалар ташланмаларини мониторинг қилиш станцияси ўрнатиш учун 100 миллион долларлик кредит линияси очилади.
Шаҳарлардаги тирбандликлар нафақат одамлар ҳаётини қийинлаштирмоқда, балки экологияга ҳам жиддий зарар етказаётгани қайд этилди. Шу боис, дунё тажрибасидан келиб чиқиб, автомобиллар чиқараётган зарарли моддалар даражасига қараб экологик стикерлар бериш тизими жорий этилади.
Катта миқдорда зарарли моддалар чиқарадиган автомашиналарнинг пойтахт ва вилоят марказлари ҳамда шаҳарларга кириши чекланади. Бундай транспорт воситаларини янгисига алмаштириш ёки уларга фильтр ўрнатиш учун давлат томонидан қўллаб-қувватлаш чоралари кўрилади.
Эски машинасини алмаштираман деганларга автокредит фоизининг бир қисми қоплаб берилади. Фильтр ўрнатиб, зарарни камайтиришга тайёр бўлган ҳайдовчилар учун харажатларининг бир қисми бўйича субсидия ажратилади.
Пойтахтимиз ва йирик шаҳарларда жамоат транспортини ривожлантириш устувор вазифа бўлади.
Экологик автомобилларни кўпайтириш бўйича беш йиллик дастур амалга оширилади. Бунда маҳаллий электромобилларга 12 фоизли, хорижий электромобилларга эса 16 фоизли автокредитлар ажратилади.
Электромобилларни қувватлаш станцияларини ташкил қилиш учун тадбиркорларга 10 фоизли имтиёзли кредитлар берилади, ерларни аукциондан 2 карра арзон нархда сотиб олиш имконияти яратилади.
Электромобилларни қувватлаш станцияларида автомобилларни зарядлашда 1 киловатт-соат электр энергияси нархининг 300 сўмдан ошган қисми давлат бюджетидан қоплаб берилади. Электромобилда такси хизмати кўрсатадиган фуқароларга ҳам бир қатор имтиёзлар берилади.
Чанг-тўзонларнинг олдини олиш учун Сурхондарёда 10 минг гектарда “яшил макон” ва Сирдарёда 84 километрли “яшил девор” барпо этилади. Қорақалпоғистон, Хоразм, Бухоро ва Навоийда жами 250 минг гектар, жумладан, Оролнинг қуриган тубида 115 минг гектар ерда дарахт ва буталар экилади. Ҳар бир ҳудудда ботаника ва дендрология боғлари ҳамда 20 тадан соя-салқин сайр кўчалари барпо қилинади.
Умуман, экология соҳасига 2026 йилда 1 триллион 900 миллиард сўм йўналтирилади.
Сувни тежайдиган технологияларни жорий қилиш тадбирларига 2026 йилда жами 3 триллион 300 миллиард сўм йўналтирилади.
Шунингдек, 1 минг 300 километр йирик магистраль каналлар бетон билан қопланади. Бу қўшимча равишда йилига 500 миллион куб метр сувни иқтисод қилиш имконини беради. Бундан ташқари, жойлардаги очиқ дренаж ва коллекторларни ёпиқ тизимга ўтказиш бўйича алоҳида дастур қабул қилинади. Каналларни ёпиқ тизимга ўтказиш бўйича ҳам катта лойиҳалар бошланади.
160 миллион долларлик катта дастур доирасида Тошкент шаҳрида 150 километр ёпиқ дренаж тизими барпо этилади, 197 километр канал ва коллекторлар таъмирланади, 63 километр янги каналлар барпо қилиниб, шаҳарда салқин микроиқлим яратилади.
Олтинчи устувор йўналиш – замонавий давлат бошқаруви ва адолатли суд-ҳуқуқ тизими борасидаги ислоҳотлар давом эттирилади.
Аввало, 2026 йилдан бошлаб Электрон ҳукумат платформаси тубдан янгиланади.
Энди барча давлат идораларининг 1 мингдан зиёд давлат хизматлари, 5 мингдан ортиқ функция ва вазифалари, 240 та маълумот базаси ва ахборот тизими, 100 мингдан зиёд давлат хизматчисининг маҳалла, туман, вилоят, республика даражасидаги ваколатлари Ягона рақамли платформага интеграция қилинади.
– Энг муҳими, давлат хизматларини кўрсатишда инсон омилисиз, коррупция ва ортиқча бюрократиядан холи экотизим яратамиз. Давлат хизматларини проактив ва жамланма шаклда кўрсатиш тизимини ривожлантирамиз, – деди давлатимиз раҳбари.
Бундан буён давлат харидларида товар, иш ва хизматларни тўғридан-тўғри сотиб олиш мумкин бўлган ҳолатлар фақат қонун билан белгиланади.
Конституциявий ислоҳотлар доирасида вилоят ҳокимлари ва маҳаллий кенгашлар раислари лавозимлари бир-биридан ажратилган эди. Энди бу тизим 2026 йилдан 208 та туман ва шаҳарда ҳам йўлга қўйилади.
Давлатимиз раҳбари ислоҳотлар самарадорлигини таъминлашда фуқаролик жамияти институтларининг роли муҳим эканини таъкидлади. Шу боис, уларни қўллаб-қувватлаш бўйича сиёсат келгусида ҳам изчил давом эттирилади. Хусусан, фуқаролик жамиятини ривожлантириш бўйича беш йиллик стратегия ишлаб чиқилади.
– Такрор айтаман, юртимиздаги кенг кўламли янгиланишлар даврида очиқлик сиёсатидан ҳеч қачон ортга қайтмаймиз. Сўз ва матбуот эркинлигини таъминлаш устувор вазифамиз бўлиб қолади, – деди Президентимиз.
Суд-ҳуқуқ тизимини халққа яқинлаштиришга қаратилган ишлар изчил давом эттирилади.
Одил судловни амалга оширишда жамоатчилик иштироки ва роли ошириб борилиши таъкидланди. Энди жиноят процессига инглиз ҳуқуқидаги давлатларда ижобий натижа берган “Халқ вакиллари ҳайъати” институти босқичма-босқич жорий этилади.
Наркожиноятларга қарши курашиш умуммиллий ҳаракатга айлантирилиб, жамиятда бу иллатга муросасиз муҳит яратилади.
Аёллар ва болаларга нисбатан зўравонликнинг олдини олишда барча давлат идоралари ва кенг жамоатчиликни сафарбар қилган ҳолда бундай салбий ҳолатларга барҳам бериш бўйича самарали ишлайдиган тизим яратиш топширилди.
– Коррупция – давлат тараққиётига тўсиқ бўладиган, адолат ва қонун устуворлигини издан чиқарадиган, жамиятда ишонч муҳитини заифлаштирадиган энг жиддий таҳдид. Коррупцияга йўл қўйиш эса ислоҳотларимизга хиёнатдир!
Бу иллатга қарши курашиш бўйича 2026 йилда “фавқулодда ҳолат” эълон қиламиз, – деди давлатимиз раҳбари.
Барча идораларда комплаенс ва коррупцияга қарши ички назоратга масъул ўринбосар лавозими жорий этилади. Ҳисоб палатасининг вакили фаолияти йўлга қўйилади. Давлатнинг ҳар бир сўм маблағи, ресурси бўйича шахсий жавобгарлик кучайтирилади.
Жаҳонда мураккаб геосиёсий ва иқтисодий муаммолар тобора авж олиб бормоқда. Бундай мураккаб вазиятда барча давлатлар билан тенг ҳуқуқли ва конструктив муносабатларни янада мустаҳкамлаш, мутаносиб очиқ ташқи сиёсат олиб боришга қаратилган фаолият давом эттирилади. Нуфузли халқаро ва минтақавий ташкилотлар, иқтисодий институтлар билан яқин ҳамкорлик янги босқичга олиб чиқилади.
– Эришилган улкан натижалар, янги устувор вазифалар “Ўзбекистон – 2030” стратегиясини қайта кўриб чиқишни тақозо этмоқда.
Юртимизнинг келгуси беш йиллик тараққиётига дахлдор бўлган ушбу ҳужжат кенг жамоатчилик муҳокамасидан ўтказилиб, аҳолининг фикр-мулоҳазалари асосида такомиллаштирилади, – деди Президентимиз.
Келгуси йилда ижтимоий-маданий ҳаётимиздаги муҳим саналар кенг нишонланиши таъкидланди. Жумладан, Ватанимиз мустақиллигининг шонли 35 йиллиги катта байрам сифатида ўтказилади. Соҳибқирон Амир Темур, Мир Алишер Навоий боболаримизнинг қутлуғ таваллуд айёмларига тайёргарликни ҳозирдан бошлаш кераклиги қайд этилди.
– Бугун тарихнинг ўзи, ҳаётнинг ўзи зиммамизга буюк бир масъулиятни юкламоқда. Жонажон Ватанимиз бугун янгича сиёсий-ҳуқуқий, ижтимоий, маънавий муносабатлар асосида яшаб, меҳнат қилаётган, мустақил фикрлайдиган, озод ва эркин инсонлар диёрига айланмоқда.
Бир бўлсак, ягона халқ, ягона миллат бўлиб ҳаракат қилсак, кўзлаган улкан мақсадларимизга албатта етамиз! Мен бу йўлда мард ва олижаноб халқимизга ишонаман! Ўзбекистоннинг беқиёс кучи ва имкониятларига, азиз ёшларимизнинг азму шижоатига ишонаман! – деди Президентимиз Мурожаатнома якунида.
https://president.uz/uz/lists/view/8833
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 