Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
22 Январ, 2025   |   22 Ражаб, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:20
Қуёш
07:43
Пешин
12:40
Аср
15:46
Шом
17:30
Хуфтон
18:47
Bismillah
22 Январ, 2025, 22 Ражаб, 1446

Рамазон барокотлари

6.05.2020   552   10 min.
Рамазон барокотлари

Ислом динида Рамазон ойи улуғ ойлардан ҳисобланади. Унда рўзадор одамнинг уйқуси ҳам ибодат, намозини қоим қилиш ҳам ибодатдир. Унинг ҳар бир амалига кўплаб савоблар зиёда қилинади. Рамазон  мусулмон кишининг дуоси қабул бўладиган ойдир. Рамазон ойи Аллоҳ таолонинг раҳмат ва баракалари ёғиладиган ойдир. Рамазон мўмин ва мусулмонлар учун барака ойидир. Барокотларнинг ададини Аллоҳ таолодан бошқа ҳеч ким билмайди. Ҳозир эътиборингизга Аллоҳ таоло қодир қилганича улардан баъзиларини келтириб ўтамиз:

  • Рамазонда Қуръоннинг баракаси:

 Аллоҳ таоло Қуръон каримнинг Бақара сурасининг 185-оятида “Рамазон ойидирки, бу ойда одамлар учун ҳидоят бўлиб ва ҳидоят ва фурқон (ҳақ билан ботилни ажратгувчи)нинг очиқ оятлари бўлиб Қуръон нозил қилинган.”

 Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам яхшиликда инсонларнинг энг сахийси эдилар. Саховатларининг авжи Рамазонда Жаброил алайҳиссалом у зот билан учрашган кезлари бўлар эди. Тасаввур қилинг Қуръон карим тиловат қилинганда ерга қанчадан қанча фариша тушади. Аллоҳ таолонинг энг сўнги китобини шу ойда нозил бўлиши ҳам бу ойнинг улуғ барокатли ой эканлигини билдиради.

  • Рамазонда рўзанинг баракаси:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

Ким Рамазон рўзасини иймон билан, савоб умидида тутса, унинг олдинги (ўтган) гуноҳлари мағфират қилинади” дедилар . Имом Бухорий ривоят қилганлар.

Ҳадис қудсийда (Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Раббилари Аллоҳ таолодан ривоят қилганлар) Аллоҳ таоло: “ Одам боласининг ҳамма амали (савоби) кўпайтириб берилур. Бир яхшиликка унинг ўн мислидан то етти юз баробаригача. Магарам, рўза ундай эмас. У Мен учундир. Унинг мукофатини Мен берурман. У (одам боласи)шаҳватини ва таомини Мен учун тарк қилур”-деди. Имом Муслим ривоят қилганлар

  • Рамазондаги биринчи кечанинг баракаси:

 Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

 Қачон Рамазон ойининг аввалги кечаси бўлса, шайтонлар ва ўзбошимча жинлар кишанланади. Дўзаҳ эшиклари ёпилади. Улардан бирон эшик очилмас. Жаннатнинг эшиклари очилур. Улардан бирор эшик ёпилмас. Ҳар кеча бир нидо қилувчи:

“ Эй, яхшиликни истовчи, келиб қол! Эй, ёмонликни истовчи, бас қил”- деб нидо қилади” дедилар. Имом Термизий ривоят қилганлар.

  • Рамазон кечаларида қоим бўлиш ва таҳажжуднинг баракаси:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

Ким Рамазонда иймон ва ихлос билан қоим бўлса, ўтган гуноҳлари мағфират қилинур” деганлар. Имом Бухорий ва Имом Муслим ривоят қилганлар.

  • Рамазон ойида садақанинг баракаси:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

Садақаларнинг энг яхшиси Рамазон ойида қилинган садақадир” деганлар.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу ишда ўз умматларига ўрнак бўлар эдилар. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам  яхшиликда инсонларнинг энг сахийси эдилар. Саховатларининг энг авжи Рамазонда бўлар эди. У зот Рамазонда эсган шамолдан ҳам саховатли бўлиб кетар эдилар.

  • Ифторга шошилишнинг баракаси:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

Модомики ифторга шошилишар экан, одамлар яхшиликда бўлаверадилар”дедилар. Имом Бухорий ривоят қилганлар.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар:

Аллоҳ азза ва жала: “Бандаларимнинг менга маҳбуброғи оғиз очишни тезлатганлари”, деб айтди” дедилар.

  • Ифторлик қилиб беришнинг баракаси:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

Ким рўзадор кишига ифторлик қилиб берса, у кишига ҳам рўза тутганнинг ажридек савоб берилади. Бу билан рўзадорнинг ажридан ҳеч бир нарса кам бўлмас” дедилар. Имом Термизий ривоят қилганлар.

Бу билан у ўзи рўза тутмаса бўлади дегани эмас. Чунки, рўза фарз ибодат ҳисобланади. Бу ҳадис ифторлик қилиб беришнинг қанчалик савоби улуғ иш эканини билдириш учун айтилган.

  • Рамазонда ифторлик пайтида қилинадиган дуонинг баракаси:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бизларга ифторлик вақтида:

“Аллоҳ номи билан, Аллоҳим сен учун рўза тутдик. Сенинг ризқинг билан ифторлик қилдик, бизлардан (рўзамизни) қабул қилгин. Албатта Сеннинг ўзинггина эшитувчи, билувчисан” демоқни васият қилдилар.

  • Рамазонда ижобат бўладиган дуо баракаси:

“Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

Рўзадор учун ифторлик вақтида рад қилинмайдиган дуо бор дедилар. Бошқа бир ҳадисда “ Рўзадорга икки хурсандлик бордир. Қачон ифтор қилса, хурсанд бўлади. Роббисига йўлиққан вақтда (Рўзаси) билан хурсанд бўлади” дедилар. Имом Муслим ривоят қилганлар.

  • Рамазонда Лайлатул қарднинг баракаси:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

Ким Қадр кечасида иймон билан, савоб умидида қоим бўлса, ўтган гуноҳлари мағфират қилинади” дедилар. Имом Бухорий ривоят қилганлар.

Чунки, Қадр кечаси минг ойдан афзалдир. Шунинг учун баъзи саҳоба ва тобеинлар Рамазоннинг охирги ўн кунликда, ғусл қилиб, ўзларига хуш бўйликлар сепиб, юришарди. Қадр кечаси шу ўн кун ичида бўлгани учун.

  • Рамазонда саҳарликни баракаси:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

Саҳарлик қилинглар, чунки саҳарликда барака бор”, деганлар. Имом Бухорий ривоят қилганлар.

Яна бошқа бир ҳадисда:

 “Бизларнинг рўзамиз билан Аҳли китоблар рўзасини орасини ажратиб турадиган нарса саҳарда таомланмоқ” деганлар.

  • Рамазонда фитр садақасини баракаси:

Рўзадор рамазон рўзасини тутиб бўлгандан кейин рўза давомида қилинган хато ва камчиликларни тўлдириш учун берилади. Фитр садақасини Ийди Фитрнинг тонги отиши билан вожиб бўлади. Ундан олдин бериш жоиздир.

  • Рамазон ойида умранинг баракаси:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

Рамазон ойида қилинган умра ҳажга тенгдир” деганлар.

  • Рўзадорнинг оғзидан келадиган ҳиднинг баракаси:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

Албатта, рўзадорнинг оғзидаги ҳиди Аллоҳнинг наздида мушкнинг ҳидидан хушбўйроқдир” дедилар. Имом Муслим ривоят қилганлар.

  • Рамазонда чиройли хулқ ва одобли бўлишни баракаси:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

Агар сизлардан бирингиз рўза тутса фаҳш ҳамда лағв сўзларни гапирмасин. Агар бирор киши сўкса ёки урушса, мен рўзадорман”, десин” дедилар.

  • Рамазонда унутиб таом истеъмол қилишнинг баракаси:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

Ким рўзадорлигини унутиб қўйиб еса ёки ичса, рўзасини давом эттираверсин. Чунки, Аллоҳ у кишини таомлантирибди ва сероб қилибди, холос” дедилар. Имом Бухорий ва имом Муслим ривоят қилганлар.

  • Рамазонда рўзани очиб бўлгандан кейин таомланиш ва серобланишнинг баракаси:

Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади: Бақара сураси 187 оят:

Ва то тонгдан оқ ип қора ипдан ажраладиган пайтгача еб-ичаверинглар” деб марҳамат қилган.

  • Рамазонни ёши улуғлар ва ҳомиладор аёлларга баракаси:

Аллоҳ таоло катта ёшдаги рўза тута олмайдиган кишиларни фидя беришга буюрган. Аллоҳ таоло Қуръон карим  Бақара сурасининг 184 оятида:

“(Кексалик ёки заифлиги сабабли) рўза тутишга қийналадиган кишилар бир мискин-бечоранинг бир кунлик таоми миқдорида эваз тўлашлари лозим.” деган.

Ҳомиладор аёл бўлса туғуб бўлгандан сўнг рўзасининг қазосини тутиб беради.

  • Рамазонда жаннатнинг баракаси:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

Аллоҳ таоло рамазонниг хар куни жаннатини зийнатлайди” деганлар.

Яна бошқа бир ҳадисда эса, Жаннатдаги бир эшик фақат рўзадорлар учун эканлиги келган.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

Жаннатда бир эшик бор. У “Райён” дейилади. Қиёмат куни ундан рўзадорлар киришади, улардан бошқа ҳеч ким ундан кирмайди. “Рўзадорлар қани?”дейилади. Шунда улар туришади. Улардан бошқа ҳеч ким ундан кирмайди. Улар киргач, у беркитилади. Кейин ундан ҳеч ким кирмайди” дедилар. Имом Бухорий ривояат қилганлар.

  • Рамазонда истиғфорнинг баракаси:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

Рамазонда фаришталар рўзадорлар ифторлик қилгунларича уларга истиғфор айтадилар” дедилар.

  • Рамазонда хайрли ишларнинг баракаси:

Имом Суфён Саврий агар рамазон келса, ҳамма нафл ибодатларни тарк қилиб, фақат Қуръон тиловот қилар эдилар.

  • Барча тоатларнинг жамланишидаги барака:

Рамазонда барча тоатлар жамланади. Масалан, намоз, рўза, тунлари қоим бўлиш, масжидларда Қуръони каримнинг хатм қилиниши, умра зиёрати, рўзадорларга ифторлик қилиб бериш, истиғфор айтиш, тавба қилиш, қариндошлардан хабар олиш ва бошқа ибодатлар.

Аллоҳ таоло барчаларимизга бу баракалардан баҳраманд бўлишни насиб қилсин!

 

Тошкент вилояти, Қибрай тумани,

“Саъдулла ота” жоме масжиди имом-хатиби

Мирҳамидов Обид

Рамазон-2020
Бошқа мақолалар

Ўрта Мағрибдаги рустамийлар давлати

20.01.2025   7997   5 min.
Ўрта Мағрибдаги рустамийлар давлати

2. Мағрибдаги Сижилмосанинг Бану Мидрор давлати

Бy давлат ҳижрий 140–297 (милодий 757–909) йиллар орасида ҳукм сурган. Бану Мидрор давлатининг одамлари хаворижларнинг сафарийя тоифасидан бўлишган. Улар аббосийлар билан муросасозлик қилишган ва ички ишлари ва шжоратларида ўзларига хон, ўзларига бек бўлиб олганлар. Уларни фотимийлардан бўлган убайдийлар давлати йўқ қилган. Бу воқеа ҳижрий 297 йилда содир бўлган.
 

Бу давлатнинг энг машҳур ҳокимлари:
1. Ийсо ибн Язид Асвад. Бу шахс давлатга муассис бўлган. Ҳижрий 140–155 (милодий 757–772) йиллар.
2. Абул Қосим Самку. Ҳижрий 155–168 (милодий 772–784) йиллар.
3. Ал-Ясаъ ибн Абул Қосим. Ҳижрий 174–208 (милодий 790–823) йиллар.
4. Маймун ибн Мидрор. Ҳижрий 224–263 (милодий 839–877) йиллар.

 

3. Ўрта Мағрибдаги рустамийлар давлати
(ҳижрий 160–29; милодий 776–908)

Улар ибозий хаворижлардан бир фирқадир. Бу давлатга Абдурраҳмон ибн Рустам асос солган. У барбарларни тугатгандан сўнг ўз давлатини қурди. Сўнг Тоҳарт номли шаҳарни қуриб, уни ўзига пойтахт қилиб олди. Бу давлатни убайдийлар тоифаси йиқитди ва ҳижрий 296 (милодий 908) йилда ўзига қўшиб олди.

Мазкур давлатнинг кузга куринган хукмдорлари:
1. Абдурраҳмон ибн Рустам. Ҳижрий 160–168 (милодий 776–784) йиллар.
2. Абдулваҳҳоб ибн Абдурраҳмон. Ҳижрий 167–208 (милодий 784–823) йиллар.
3. Афлаҳ ибн Абдулваҳҳоб. Ҳижрий 208–258 (милодий 823–872) йиллар.
4. Абул Якзон Муҳаммад ибн Афлаҳ. Ҳижрий 260–281 (милодий 874–894) йиллар.

 

4. Марокашдаги идрисийлар давлати
(ҳижрий 172–375; милодий 788–985)

Аббосийлар Фах жангида алавийлар оиласига катта зарар етказганларидан сўнг, ҳижрий 169 (милодий 785) йилда Идрис ибн Абдуллоҳ ибн Ҳасан ибн Ҳасан ибн Алий ибн Абу Толиб ва унинг укаси Яҳёлар қочиб кетишди. Яҳё Дайлам юртларида қўзғалон кўтарди, сўнг ар-Рашид уни йўқ қилди. Лекин Идрис Мағрибнинг энг узоқ юртига қочиб борди. У ерда барбарлар уни қўллаб-қувватлашди. Идрис Марокашда ўзининг амирлигига асос солди, унинг шавкати кучайди. Ундан кейин ўғли Идрис давлатни қўлга олди. У мазкур давлатнинг энг кўзга кўринган ҳукмдори, ҳақиқий асосчиси ҳисобланади. Яҳё ибн Идрис ибн Умарнинг даврида Идрис Фаъс шаҳрини кўрган. Мағриб юртларининг барчасида бу давлатнинг нуфузи ортган.

Идрисийлар давлати тарихдаги биринчи шийъа давлати ҳисобланади. Идрисийларга Ислом тамаддунини Мағрибга олиб келган биринчи шахслар сифатида қаралади. Уларни фотимий-убайдийлар йўқ қилган.
 

Идрисийлар давлатининг кўзга кўринган ҳукмдорлари:
1. Идрис ибн Абдуллоҳ ибн Ҳасан. Ҳижрий 172–177 (милодий 788–793) йиллар.
2. Идрис ибн Идрис. Ҳижрий 177–213 (милодий 793–828) йиллар.
3. Муҳаммад ибн Идрис ибн Идрис. Ҳижрий 213–221 (милодий 828–836) йиллар.
4. Яҳё ибн Идрис ибн Умар. Ҳижрий 292–310 (милодий 905–922) йиллар.

 

5. Тунис – Қайрувондаги ағлабийлар давлати
(ҳижрий 184–296; милодий 800–908)

Рашид ибн Иброҳим ибн Ағлаб барбарларга одоб бериш, уларни идрисийларга, Миср ва Шомга қарши ҳужум қилишдан тўсиб туриш учун ҳижрий 184 йилда Африкага волий этиб тайинланди. У ишларни тартибга солди, қўзғалонларни бостирди. Ўзининг ҳукмронлиги учун Қайрувонни марказ қилиб танлади ва ўз минтақасини аббосийлар давлатидан ажратиб, мустақил давлат қилиб олди. Аббосийлар давлати уларни ўз ҳолига ташлаб қўйди. Ушбу давлатнинг нуфузи Тунис ва Ливияга тарқалди.

 

Ташқи фатҳлар

Зиёдатуллоҳ ибн Иброҳим ўша вақтда ҳижрий 212, милодий 827 йилда Сиқиллия оролини фатҳ қилишга имкон топди.

Мусулмонлар Муовия ибн Абу Суфён розияллоҳу анҳунинг давридан буён Сиқиллияга юришлар қилиб келар, лекин у ерда собит қолмаган эдилар. Фақат ағлабийлар даврида у ерда туриб ҳукм юритиш имконига эга бўлдилар. Сиқиллия оролини фатҳ қилишда Асад ибн Фурот қози ул-қузот (бош қози) ўлароқ иштирок этди. Исломнинг ҳукмронлиги бу оролда ҳижрий 483 (милодий 1090) йилгача давом этди.

Ағлабийлар Ўрта ер денгизидаги оролларга доимий равишда ҳужумлар уюштириб турдилар. Улар ҳижрий 256 (милодий 870) йилда Мальтани фатҳ қилдилар. Шунингдек, Италиянинг жанубий тарафларига ва Францияга ҳам ғазотлар уюштириб, муваффақият қозондилар. Франциянинг соҳилларига эга чиқишди ва Италиянинг бир қанча шаҳарларини – Бриндизи, Наполи, Кальярини, Таранто ва Барини фатҳ қилдилар.

Убайдийлар давлати ҳижрий 296 (милодий 908) йилда ағлабийлар давлатини ҳам тугатди.

Ағлабийлар давлатининг машҳур ҳокимлари:
1. Иброҳим ибн Ағлаб ибн Солим. Ҳижрий 184–196 (милодий 800–811) йиллар.
2. Зиёдатуллоҳ ибн Иброҳим. Ҳижрий 201–223 (милодий 816–838) йиллар.
3. Иброҳим ибн Аҳмад. Ҳижрий 261–289 (милодий 875–902) йиллар.
 

Кейинги мавзу:
Иккинчи Аббосийлар асри;
Туркларнинг устунлиги;
Занжийлар қўзғалони;
Қарматийлар ҳаракати.