Тўйлардаги дабдавозлик айни исрофдир! Динимизда исрофгарлик қаттиқ қораланган бўлиб, исроф қилиш ҳаромдир.
Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилган:
وَلاَ تُبَذِّرْ تَبْذِيراً إِنَّ الْمُبَذِّرِينَ كَانُواْ إِخْوَانَ الشَّيَاطِينِ وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِرَبِّهِ كَفُوراً
«Исрофгарчиликка мутлақо йўл қўйма. Албатта, исрофчилар шайтонларнинг биродарлари бўлганлар. Шайтон эса, Роббига ўта ношукр бўлгандир» (Исро сураси, 26-27-оятлар).
Исроф фақат ортиб қолган таомни ташлаб юборишнинг ўзигина эмас. Вақт, умр исрофи ҳам бор. Афсуски, вақтимизнинг қадрига етмаймиз, уни бефойда нарсалар билан совурамиз.
Одамлар кимўзарга, мақтанишга дабдабали тўй қилишади. Мақтанчоқлик, одамлардан ўзини устун деб билиш ҳам оғир гуноҳдир.
Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилган:
إِنَّ اللّهَ لاَ يُحِبُّ مَن كَانَ مُخْتَالاً فَخُوراً
«Албатта, Аллоҳ ўзини юқори тутувчи ва одамлар устидан фахр қилувчиларни хуш кўрмас» (Нисо сураси, 36-оят).
Кишилар одамлар кўрсин учун тўйларда ортиқча харажат қилишади. Бу риёдир. Риё эса оғир гуноҳлардан. Биз “одамлар нима деркин?” деб эмас, балки “Аллоҳ нима дейди?”, “Шариатда бу борада нима дейилган?” деган ўй билан ҳаракат қилишимиз керак.
Кўпчилик тўй қиламан деб қарзга ботади. Ўзим эшитган бир ҳодисани айтиб берсам.
Бир хонадонда қиз узатилади. Ота қарздор бўлиб қолиб, уни узиш учун Россияга ишлагани кетаётганда, йўлда автоҳалокатга учраб вафот этади. Қиз онасига «Қаердан ҳам тўйим бўлди. Агар турмушга чиқмаганимда отам қарзга ботмаган ва пул топаман деб йўлда вафот этмаган бўлардилар» дея додлаб йиғлаяпти. Шунда онаси «Ундай дема қизим. Ҳеч бўлмаса, отанг тўйингни кўриб қолди-ку!» деяпти.
Аслида тарихга назар солсак, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам икки олам сарвари бўла туриб, қизлари Фотима розияллоҳу анҳога жуда камтарона сеп бериб, тўйларини ҳам ихчам, содда тарзда ўтказганлар. Бу биз умматлари учун ибратдир!
Тўйга ишлатиладиган ортиқча маблағларга янги оила учун керакли маиший техникалар, китоблар олиб берсак, шу оқилона иш эмасми?! Бир соатга келиб кетадиган машина учун, артистлар учун фалон пул сарфламай, шу пулларни дунё ва охиратимизга фойдали нарсаларга ишлатсак, айни муддао бўларди. Агар уйимизда маиший техника буюмлари, китоблар етарли бўлса, у ҳолда қариндошимиз, қўшниларимиз орасида ночор, муҳтож, қорни тўйса хурсанд бўладиган, қийналиб кун кўраётган оилаларга эҳсон қилсак, ўша оила аъзолари қанчалик хурсанд бўлишини тасаввур қилиб кўрайлик! Ахир улар икки ёшнинг ҳақига ихлос билан дуо қилишади. Зеро, тўй куни хонадонимизга меҳмонларни таклиф қилишдан мақсад ҳам икки ёшнинг ҳақига улардан дуо олишдир.
Никоҳ бу ибодат! Демак, никоҳ маросими Аллоҳ рози бўладиган тарзда ўтиши керак. Агар дастурхонга спиртли ичимликлар қўйилса, бир-бирига бегона бўлган эркак ва аёллар бирга рақс тушсалар, бунда тўйбошилар ҳам, келин-куёв ҳам, ўша рақсга тушувчилар ҳам, спиртли ичимликларни олиб келганлар, ичганлар, ичувчилар билан бирга ўтирганлар баробар гуноҳкор бўлишади.
Яна бир муҳим жиҳатни айтиб ўтсак. Тўй зиёфатига имкон борича ночор, етим, камбағал кишиларни чақириб, кўпроқ улардан дуо олишга ҳаракат қилсак, биз ташкил этган зиёфат энг яхши зиёфат ҳисобланади. Чунки, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам «Албатта, зиёфатларнинг энг ёмони бойлар (қорни тўқлар) таклиф этилиб, камбағаллар ман этилган зиёфатдир» деганлар.
Аллоҳ таоло никоҳ маросимларини Ўзи рози бўладиган тарзда ўтказишимизни насиб этиб, қурилаётган оилалар бахтиёр, саодатли оилалардан бўлишини насиб айласин!
Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Қўлни бўғимгача ювиш фойдалари
Маълумки, биз таҳоратни икки қўлимизни ювишдан бошлаймиз. Бунинг кўплаб фойдалари бор. Инсон қўли билан турли нарсаларни ушлайди, ўзгалар билан қўл бериб кўришади. Мана шу нарса бактериянинг тарқалиши ва унинг кўпайишига сабаб бўлади. Қўл орқали юқадиган касалликларга ич терлама, дизентерия (ичбуруғ) ва гастрит кабиларни мисол қилиб келтириш мумкин.
Исломда қўлни покиза сақлаш, тирноқларни вақтида олиб, озода бўлиб юриш ҳар бир мўмин-мусулмоннинг қатъий вазифаларидан саналади.
Қўл ювилганда, бармоқ учларидан нур чиқиб, қўл атрофида доира ҳосил қилади. Бунинг натижасида бизнинг ички энергиямиз ҳаракатга келади ва қўлларимиз тоза, чиройли кўриниш касб этади.
Оғизни чайиш (мазмаза) фойдалари.
Таҳоратда аввал қўлларни ювишнинг фойдаси жуда кўп. Агар қўллар яхшилаб ювилмаса, бактериялар оғиз орқали ошқозонга ўтиб, касаллик келтириб чиқаради.
Оғизни пок тутиш ҳам муҳим аҳамиятга эга. Унга ҳаво, озиқ-овқат ва бошқа сабаблар билан турли зарарли моддалар тушади. Агар булар вақтида тозаланмаса ёки мисвок билан покланмаса, оғизда кўплаб касалликлар, жумладан, милк ва тиш касалликлари келиб чиқади.
Таҳоратда мисвок ишлатиш суннати муаккада бўлиб, бу нарса тиббий нуқтаи назардан ҳам фойдалидир.
Замонавий илмий кашфиётлар мисвок ҳақида қуйидаги хулосаларга келди:
– арок дарахтидан олинадиган мисвок таркибида кўп миқдорда фторид бўлиб, бу модда тиш чиришининг олдини олишда катта аҳамиятга эга;
– мисвок эмал ва милкларга зарар бермаган ҳолда тишларни муваффақиятли тозалайди ва оқартиради;
– мисвок таркибидаги табиий антисептиклар оғиздаги зарарли микроорганизмларга қирон келтиради;
– мисвок таркибидаги фтор моддаси тишларнинг кариесга йўлқишининг олдини олади;
– хлор моддасига эга бўлгани сабабли тишлардан турли ранг ва доғларни кеткизади;
– ошловчи кислота (дубилъная кислота) милкни касалликлардан сақлайди;
– хлорид моддаси ҳар хил тошма ва доғларнинг кетишига ёрдам беради;
– мисвок таркибидаги силикат моддаси тишларни оқартиради;
– мисвокдаги баъзи моддалар оғиз саратони ва чиришнинг олдини олади;
– фарфор моддаси тишни чиритувчи бактериялардан ҳимоя қилади;
– мисвокдаги хушбўй ёғ сўлак ажралиб чиқишини (саливация ) кўпайтиради ва натижада ксеростомия касаллигининг олди олинади;
– мисвок умумий шамоллашнинг оддий давосидир;
– гингивит касаллигини камайтиради;
– арок дарахти экстракти билан оғиз чайилса, оғиздаги бактериялар 75% гача камайиши ўз тасдиғини топди. Мисвок билан тозалаганда ҳам шу натижага эришилади;
– милк қонашининг олдини олади;
– Мисрда олиб борилган изланишларда маълум бўлишича, мисвок билан оғиз тозалангач, унинг қолдиқлари икки кунгача (!) бактерияларни ўлдириш хусусиятини сақлаб қолар экан;
Одилхон қори Юнусхон ўғли