Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
03 Май, 2025   |   5 Зулқаъда, 1446
search icon
Aввалги сайт
O`Z РУ EN AR

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:48
Қуёш
05:18
Пешин
12:25
Аср
17:17
Шом
19:25
Хуфтон
20:50
Bismillah
03 Май, 2025, 5 Зулқаъда, 1446
Aввалги сайт
#search
 YouTube

МЎМИН НАСИҲАТГА РИОЯ ҚИЛАДИ

26.06.2019   5314   2 min.
МЎМИН НАСИҲАТГА РИОЯ ҚИЛАДИ

Жобир ибн Абдуллоҳ разияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда, Ҳазрати Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Мўмин мўминнинг биродаридир, ҳеч бир ҳолатда унинг насиҳатини ерда қолдирмайди”. (“Жомиъ ас-сағир” 2/157), деб марҳамат қилганлар.
Динимизда мўминлар бир-бирлари билан ака-ука кабидирлар. Шундай экан, мўминлар ўртасидаги ҳақиқий муносабат туғишган биродарлари билан қиладиган муносабати каби бўлиши керак. Ҳатто зиёдароқ бўлиши лозим. Шу сабабдан биродарини севмоқ, унга гўзал муомала қилмоқ, унинг олдида камтар бўлмоқ, ўзининг ва ака-укасининг обрўсини ҳимоя килгани каби унинг ҳам шарафини ҳимоя қилмоқ мўъминлик, биродарлик шартларидандир.
Бундай биродарлик Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳазратлари Мадинага борган вақтларида саҳобаи киром ўртасида тадбиқ этилган. Бундай самимий биродарликни дунё бир маротаба кўрди. Яна бир бор кўриши, балки, фақат жаннатда насиб этар. Чунки бу биродарлик Маккада бор-йўғини қолдириб, фақат Аллоҳнинг розилиги учун ҳижрат қилган маккалик муҳожирлар билан уларни қучоқ очиб кутиб олган Ма-дина халқи – ансорлар орасида юзага келди. Исломга ёрдам берганлари учун мадиналик мусулмонлар ансор – ёрдамчи дейилди. Мадиналик ансор маккалик муҳожир биродарига бор-йўғини топшириб, ҳақиқий биродарлик муомаласи қилган бўлсалар ҳам, аҳли Макка – муҳожирлар ўзларига кўрсатилган бу инсоний биродарликка миннатдорлик билдириш билан бирга, биродарларига ортиқча юк бўлмаслик учун савдо-сотиқ би-лан шуғуллана бошладилар. Бироз вақтдан сўнг эса уларнинг ўзлари бошқа муҳтожларга ёрдам бера бошладилар. Муҳожирлардан ҳазрати Абдурраҳмон ибн Авф (Аллоҳ ундан рози бўлсин) Шом сафаридан келган савдо молларини туялари билан бирга Мадина камбағалларига эҳсон қилганлар.
Маълумки, инсон нуқсондан холи эмас. Аммо мусулмон ўз биродаридаги баъзи камчиликларни шартта юзига солмайди. Балки муносиб бир вақтда муносиб бир забон билан ҳамда танҳо бир жойда айтади ва насиҳат қилади. Биродарининг ха¬тою камчиликларини ошкор айтиш жоҳилларнинг ҳаракатидир. Зеро, бунинг фойдадан кўра зарари кўпроқ бўлади. Чунки ўртада ҳасад, кин-адоват, жанжаллар келиб чиқиши мумкин. Шунинг учун насиҳат қилувчилар, мутлақ танҳо бир жойда, ширин тил билан ўзининг камчиликларини ҳам бироз мисол келтириб, уни ўзидан совутиб, узоқлаштирмайдиган даражада ўгит беришлари лозим. Ҳар ҳолда, барчамиз насиҳатга муҳтожмиз.
Бир-биримизни тўғри кузаттан ҳолда тўғри йўлга чақиришимиз ҳам динимиз амри, ҳам дунёю охиратимизнинг саодати учун зарурдир. Файёзи Мутлақ ҳаммамизга шундай гўзал хулқ эгаси бўлмоғимизни насиб айласин.

Шайх Муҳаммад Зоҳид Қўтқунинг
“Мўминнинг сифатлари” китобидан

Мақолалар
Бошқа мақолалар

Имом Мотуридий ҳақида 15 факт

30.04.2025   10474   3 min.
Имом Мотуридий ҳақида 15 факт

1. Олимнинг тўлиқ исми шарифи Муҳаммад ибн Муҳаммад ибн Маҳмуд Абу Мансур Мотуридий Самарқандий Ансорий.


2. Камолиддин Баёзийнинг таҳқиқига кўра бу зотнинг насаби улуғ саҳобий Абу Айюб Ансорийга бориб тақалади.


3. Абу Мансур Мотуридийнинг қайси йилда туғилгани аниқ маълум эмас. Аммо устози Муҳаммад ибн Муқотил Розий ҳижрий 248 (милодий 862) йилда вафот этгани айтилган. Шунга кўра, Абу Мансур Мотуридий ҳижрий 240 (милодий 854) йилдан олдин туғилгани тахмин қилинади.


4. Имом Мотуридий кўплаб устозлардан таълим олган. Қуйидагилар уларнинг энг машҳурлари:

  1. Имом Абу Бакр Аҳмад ибн Исҳоқ Жузжоний;
  2. Имом Абу Наср Аҳмад ибн Аббос Иёзий;
  3. Нусайр ибн Яҳё Балхий;
  4. Муҳаммад ибн Муқотил Розий ва бошқалар.


5. Ушбу олимлар Имом Мотуридийни Имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳгача бўлган санадини боғловчи устозлар ҳисобланади.


6. Имом Мотуридийнинг шогирдлари унинг илимй меросини давом эттириб, бу таълимотни ривожлантирганлар. Масалан:

  • Абулқосим Исҳоқ ибн Муҳаммад Ҳаким Самарқандий.
  • Имом Абулҳасан Али ибн Саъийд Рустуғфаний.
  • Абу Лайс Наср ибн Муҳаммад Самарқандий.
  • Имом Абу Муҳаммад Абдулкарим Паздавий.


7. Абу Мансур Мотуридий тафсир, усулул фиқҳ ва ақоид каби шаръий илмларнинг турли йўналишлари бўйича асарлар таълиф этган.


8. Тафсир йўналиши бўйича “Таъвилоту аҳли сунна” номли тафсир ёзган.


9. Усулул фиқҳ йўналишида “Маъхозуш шароиъ” (Шаръий ҳукмлар манбаси) ва “Жадал” (Илмий баҳслар) номли иккита китоб ёзган.


10. Уламолар Абу Мансур Мотуридий ақоид илми бўйича ёзган асарларини ўрганиб чиқиб, уларни уч турга ажратганлар:

  1. Мақолот (мақолалар);
  2. Раддиялар;
  3. Аллоҳ таолога иймон келтириш асослари.


11. Абдулҳай Лакнавий “ал-Фавоидул-баҳия” асарида Имом Абу Мансур Мотуридийни мутакаллимлар имоми ва мусулмонларнинг тўғри ақидасини асослаб берган буюк аллома сифатида тавсифлайди. Унинг таъкидлашича, Имом Мотуридий беназир асарлар яратиб, ботил ақида вакилларининг бузғунчи ғояларига раддиялар берган.


12. Уламолар айтадиларки, Ҳужжатул Ислом (Ислом дини ҳужжати) дейилганда фақат Имом Ғазолий тушунилганидек, Имомул ҳудо (тўғри йўлга бошловчи) дейилганда ҳам фақат Имом Мотуридий тушунилади.


13. Бутун ҳаётини илм маърифат ўрганиш ва уни ёйиш билан ўтказган Абу Мансур Мотуридий раҳматуллоҳи алайҳ ҳижрий 333 (милодий 945) йилда тахминан тўқсон беш ёшида Самарқандда вафот этган ва Чокардиза қабристонига дафн этилган.


14. 2020 йил Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан Ўзбекистон халқаро ислом академияси ҳузурида “Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот маркази” ташкил этилган.


15. Шунингдек, 2025 йил март ойида Давлатимиз раҳбари томонидан буюк олимга юксак ҳурмат ифодаси ўлароқ “Имом Мотуридий таваллудининг 1155 йиллигини кенг нишонлаш тўғрисида”ги қарор қабул қилинди.