10 Январ, 2025, 10 Ражаб, 1446
10 Январ, 2025, 10 Ражаб, 1446
Яхши келдинг, эй шарофатли азиз меҳмонимиз,
Интизор эрди йўлингда дийдаи гирёнимиз,
Эй кўнгиллар истаги, маҳбубимиз, жононимиз,
Ўртанур шавқинг била бу сийнаи сўзонимиз,
Тийра кулбамиз ёрутдинг, эй маҳи тобонимиз.
Жилвалар айлаб саодат буржида, эй навниҳол,
Юз очиб, қилдинг намоён нозанинлардек жамол,
Барқарор ўлғил камолот авжида кўрмай завол,
Хуш келибсан, кетмағил, то умримиз борича қол,
Кечсин эмди сен била қолган ҳаёти фонимиз.
Дилҳазинларни қудуминг шоду хандон айлади,
Кечамизни партави моҳинг чароғон айлади,
Ҳар саҳар субҳинг насими анжумафшон[i] айлади,
Сен туфайли Тангри неъматлар фаровон айлади,
Ҳайри баркат келганинг моҳи шариф рамадонимиз.
Қайси бир мадҳинг рақам қилгай сенинг, эй яхши зот,
Улки мўмин баҳравар сендин ҳаёту ҳам мамот,
Эй карамбахшу сахолик, боиси хайру закот,
Топғуси бечоралар сен бирла тангликдин нажот,
Хайри мақдам, эй фазилатли маҳи ғуфронимиз.
Таърихи ҳижратга ўтгач икки йил ул биру бор,
Бандаларга рўза тутмоқ амрин этди ошкор,
Эҳтиром ила тутинг одобини, эй рўзадор,
Кони хислат, хосиятбахшу маҳи раҳматнисор,
Бир улуғ неъматки, бизга туҳфаи раҳмонимиз.
Ассалом, эй моҳи олий, хуш келибсан, марҳабо,
Эй ғубори хоки пойинг дийдаларга тўтиё,
Қилмадик шойиста амринг, тутмадик шартинг бажо,
Бўлғумиз афв этмасанг, шармандаи явмил-жазо,
Ул куни сўрганда биздин адл ила султонимиз.
Ҳақ таоло бизга кўп лутфу иноят айлади,
Сен каби бир моҳи раҳматни каромат айлади,
Холисанлиллоҳ агар ким сенга хизмат айлади,
Они Тангрим лойиқи дийдору жаннат айлади,
Иллати журму гунаҳлар дардига дармонимиз.
Жумла ойлардин фазилатли, муборак номсан,
Бенаволарга саховатли улуғ айёмсан,
Соим[ii] аҳлини зиёфат қилғучи ҳар шом сан,
Раҳматидин Жабраилдек қосиди пайғомсан,
Хайрхоҳу журмпўшу[iii] пардаи нуқсонимиз.
Мушкбўйи файзи субҳингдин муаттардур димоғ,
Рўшнойи лайлатил-қадрингда юлдузлар чироғ,
Ғафлат аҳли уйқуда бебаҳра, кундуз кун синоғ,
Яхшилар бедор ўлиб, тунлар фароғатдин йироғ,
Айлашиб хатму тиловат ҳофизи қуръонимиз.
Эй маҳи ашраф[iv], фазилат сенда беҳад бордур,
Ҳам савобинг беҳисобу ҳикматинг бисёрдур,
Сусти ҳозим[v], заъфи меъда бирла ким бемордур,
Ҳикматинг бу дарду иллатга шифо изҳордур,
Ҳар маризу[vi] ҳар тани бемора сен Луқмонимиз.
Бизни, ё Раб, яхшиларнинг зумрасига қил вусул,
Журмимизни мағфират қил, айла раҳматга духул,
Айбу нуқсон бирла тутган рўзамизни қил қабул,
Бу Суҳайлий осийнинг сендин мудом уммиди шул,
Вақти риҳлатда саломат айлагил иймонимиз.
[i] анжумафшон — юлдуз сочувчи, нур сочувчи
[ii] соим – рўзадор
[iii] журмпўш – айбларни ёпгувчи
[iv] ашраф – энг улуғ
[v] сусти ҳозим – ҳазм тизимининг бузилиши
[vi] мариз – касал
Дадахон қори Суҳайлий
Инсон қалби гоҳ у тарафга, гоҳ бу тарафга ўзгариб туради: савобли иш қилганида, қалби яйрайди, дили чексиз қувончга тўлади. Гуноҳ-маъсият кирлари эса дил ойнасини хиралаштиради. Оқибатда қалб қораяди, кўнгли хижил бўлади.
Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Темирга сув тегса занглайди. Худди шунга ўхшаб қалбларни ҳам занг босади", дедилар. Шунда: "Ё Расулуллоҳ, унинг жилоси нима?" деб сўралди. У зот: "Ўлимни кўп эслаш, Қуръон ўқиш", дедилар.
Қалб худди темир каби занглайди. Темирга сув тегса, сиртини занг босади. Гуноҳлар йиғилиб йиғилиб қалбни занглатади, дилни қорайтиради, кўнгилни ғаш қилади. Қалб қорайиши оқибатида инсон шуури ўтмаслашади, меҳр-оқибат туйғуси киши билмас тарзда кўтарилиб боради.
Мазкур ҳадисда айтилишича, ўлимни эслаган, Қуръон ўқиган одамнинг қалби занглардан тозаланади. Қандай қилиб, дейсизми? Гап шундаки, ўлимни эслаган кишининг ўткинчи дунёга хоҳиши сўнади. Ўлимни эслаган, охиратни ўйлаган инсон гуноҳлардан тийилади, нафаси кириб-чиқиб турганида Парвардигорига тезроқ тавба қилишга шошилади, ўзини ислоҳ қилади. Инсон ўлимни эслаганда лаззатлар парчаланади, ҳакалаб отиб турган нафс хоҳишлари сал бўлсаям жиловланади. Бир кунмас-бир кун дунёни тарк этишини билган киши оқибатли бўлади, бир иш қилишдан олдин охирини ўйлайди, мулоҳаза юритади.
Юқоридаги ҳадисда айтилишича, Қуръон тиловати қалбдаги зангларни кетказади. Ҳақиқатан, Қуръон ўқиш билан қалб яйрайди, кўнгил таскин топади. Мўмин банда қироатдан бир дунё маънавий озуқа олади. Шу йўсин қалбни қоплаган занг қурумлари аста-секин тозаланиб боради. Бежизга "Қуръон қалбга малҳам, дилни тозалайдиган илоҳий даво", дейилмаган.
Маълумки, темирга доим ишлов бериб турилмаса, кўп ўтмай занглайди. Худди шунга ўхшаб, Қуръон ўқилмаса, дилни занг босади. Ҳамиша Қуръон ўқийдиган инсон қалбига гард юқмайди. Тиловат билан жилоланган қалби ойнадек ярқираб туради.
Ҳозирги "замонавий" одамларнинг кўпи дунёга ҳирс қўйиш дарди билан оғриган. Кишилар орасида ўзаро ишонч, садоқат, вафо, меҳр-оқибат камайиб кетаётгандек. Бизнингча, бунинг сабаби битта: ўлимни унутиш, Қуръон ўқимаслик.
Айрим одамларга ўлимни эслатсангиз, охиратдан гап очсангиз: "Қўйинг, яхши мавзуда гаплашайлик!" дея сўзингизни бўлади. Ўлимни эслаш ёмонми?! Ҳар кимнинг бошида бор-ку бу савдо! Ўлимдан қочиб-қутулиб бўлмайди. Шунинг учун ўлимга тайёргарлик кўриш керак. Қандай қилиб, дейсизми? Ўлимга ҳозирлик солиҳ амаллар билан бўлади, қоронғи гўрни ёритувчи Қуръон тиловати билан бўлади. Қуруқ кафанлик олиб ёки қабристондан ўзи учун алоҳида жой ажратиб қўйган одамни охират сафарига ростмана шай деб бўлмайди.
Толибжон домла Хурсанмуродов,
Ҳадис илми мактаби ўқитувчиси.
Али ибн Ҳусомиддин Муттақий Ҳиндий. "Канзул уммол фи сунанил ақволи вал афъол". – Байрут.: Муассасатур рисолат, 1989. - Б. 210.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа