26 Декабр, 2024, 25 Жумадул сони, 1446
26 Декабр, 2024, 25 Жумадул сони, 1446
Яхши келдинг, эй шарофатли азиз меҳмонимиз,
Интизор эрди йўлингда дийдаи гирёнимиз,
Эй кўнгиллар истаги, маҳбубимиз, жононимиз,
Ўртанур шавқинг била бу сийнаи сўзонимиз,
Тийра кулбамиз ёрутдинг, эй маҳи тобонимиз.
Жилвалар айлаб саодат буржида, эй навниҳол,
Юз очиб, қилдинг намоён нозанинлардек жамол,
Барқарор ўлғил камолот авжида кўрмай завол,
Хуш келибсан, кетмағил, то умримиз борича қол,
Кечсин эмди сен била қолган ҳаёти фонимиз.
Дилҳазинларни қудуминг шоду хандон айлади,
Кечамизни партави моҳинг чароғон айлади,
Ҳар саҳар субҳинг насими анжумафшон[i] айлади,
Сен туфайли Тангри неъматлар фаровон айлади,
Ҳайри баркат келганинг моҳи шариф рамадонимиз.
Қайси бир мадҳинг рақам қилгай сенинг, эй яхши зот,
Улки мўмин баҳравар сендин ҳаёту ҳам мамот,
Эй карамбахшу сахолик, боиси хайру закот,
Топғуси бечоралар сен бирла тангликдин нажот,
Хайри мақдам, эй фазилатли маҳи ғуфронимиз.
Таърихи ҳижратга ўтгач икки йил ул биру бор,
Бандаларга рўза тутмоқ амрин этди ошкор,
Эҳтиром ила тутинг одобини, эй рўзадор,
Кони хислат, хосиятбахшу маҳи раҳматнисор,
Бир улуғ неъматки, бизга туҳфаи раҳмонимиз.
Ассалом, эй моҳи олий, хуш келибсан, марҳабо,
Эй ғубори хоки пойинг дийдаларга тўтиё,
Қилмадик шойиста амринг, тутмадик шартинг бажо,
Бўлғумиз афв этмасанг, шармандаи явмил-жазо,
Ул куни сўрганда биздин адл ила султонимиз.
Ҳақ таоло бизга кўп лутфу иноят айлади,
Сен каби бир моҳи раҳматни каромат айлади,
Холисанлиллоҳ агар ким сенга хизмат айлади,
Они Тангрим лойиқи дийдору жаннат айлади,
Иллати журму гунаҳлар дардига дармонимиз.
Жумла ойлардин фазилатли, муборак номсан,
Бенаволарга саховатли улуғ айёмсан,
Соим[ii] аҳлини зиёфат қилғучи ҳар шом сан,
Раҳматидин Жабраилдек қосиди пайғомсан,
Хайрхоҳу журмпўшу[iii] пардаи нуқсонимиз.
Мушкбўйи файзи субҳингдин муаттардур димоғ,
Рўшнойи лайлатил-қадрингда юлдузлар чироғ,
Ғафлат аҳли уйқуда бебаҳра, кундуз кун синоғ,
Яхшилар бедор ўлиб, тунлар фароғатдин йироғ,
Айлашиб хатму тиловат ҳофизи қуръонимиз.
Эй маҳи ашраф[iv], фазилат сенда беҳад бордур,
Ҳам савобинг беҳисобу ҳикматинг бисёрдур,
Сусти ҳозим[v], заъфи меъда бирла ким бемордур,
Ҳикматинг бу дарду иллатга шифо изҳордур,
Ҳар маризу[vi] ҳар тани бемора сен Луқмонимиз.
Бизни, ё Раб, яхшиларнинг зумрасига қил вусул,
Журмимизни мағфират қил, айла раҳматга духул,
Айбу нуқсон бирла тутган рўзамизни қил қабул,
Бу Суҳайлий осийнинг сендин мудом уммиди шул,
Вақти риҳлатда саломат айлагил иймонимиз.
[i] анжумафшон — юлдуз сочувчи, нур сочувчи
[ii] соим – рўзадор
[iii] журмпўш – айбларни ёпгувчи
[iv] ашраф – энг улуғ
[v] сусти ҳозим – ҳазм тизимининг бузилиши
[vi] мариз – касал
Дадахон қори Суҳайлий
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Имом Байҳақий, Абу Убайд ва Ибн Асокирлар Сувайд ибн Ғафла розияллоҳу анҳудан ривоят қиладилар:
«Умар розияллоҳу анҳу Шомга келганида аҳли китоблардан бири: «Эй мўминларнинг амири! Мўминлардан бири мени ўзинг кўриб турган ҳолга солди», деди. У калтакланган, боши ёрилган ҳолда эди. Умар розияллоҳу анҳу қаттиқ ғазабланди ва Суҳайб розияллоҳу анҳуга:
«Бор, қара-чи, бунинг соҳиби ким экан?» деди.
Суҳайб розияллоҳу анҳу бориб қараса, у Авф ибн Молик розияллоҳу анҳу экан.
Суҳайб унга: «Мўминларнинг амири сендан қаттиқ ғазабланди. Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳунинг олдига бор, у зот билан гаплашсин. Умар шошилиб, сени бир нарса қилиб қўядими, деган хавфдаман», деди.
Умар розияллоҳу анҳу намозни ўқиб бўлиб:
«Суҳайб қани?! У одамни келтирдингми?!» деди.
«Ҳа», деди Суҳайб.
Авф Муознинг олдига бориб, бўлган воқеани айтиб берган эди, бас, Муоз ўрнидан туриб:
«Эй мўминларнинг амири! У Авф ибн Молик экан. Унинг гапини эшитиб кўринг. Шошилиб, уни бир нарса қилиб қўйманг», деди. Умар унга:
«Сенинг бу билан нима ишинг бор?!» деди.
«Эй мўминларнинг амири, қарасам, бу бир муслима аёлнинг эшагини етаклаб кетаётган экан. Эшак сакраб, аёлни йиқитиб юборай дебди. Лекин аёл йиқилмабди. Манави бўлса, уни туртиб йиқитиб, ўзини аёлнинг устига отди», деди Авф.
Умар унга: «Менга аёлни олиб кел, айтганингни тасдиқласин», деди.
Авф аёлнинг олдига борди. Аёлнинг отаси билан эри: «Нима қилиб қўйдинг?! Бизнинг соҳибамизни шарманда қилдинг-ку!» дедилар.
Бироқ аёл: «Аллоҳга қасамки, у билан бораман!» деди.
Отаси билан эри: «Биз бориб, сенинг номингдан гапирамиз», дедилар ва Умар розияллоҳу анҳунинг ҳузурига келиб, Авф айтган гапларга ўхшаш гап айтдилар.
Бас, Умар амр қилди. Яҳудий осилди.
Сўнгра Умар: «Биз сизлар билан бунга сулҳ қилганимиз йўқ. Эй одамлар! Муҳаммаднинг зиммаси ҳақида Аллоҳдан қўрқинглар! Улардан ким бу ишни қилса, унга зимма йўқ!» деди.
Сувайд: «Ўша мен кўрган яҳудий Исломда биринчи осилган одам эди», деди».
Бу ҳодисада Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг сиёсат ёки ташвиқот учун эмас, балки адолат учун иш олиб боришлари яққол намоён бўлмоқда. Мазкур яҳудий қилар ишни қилиб қўйиб, маккорлигини ишга солган эди. У: «Мусулмонларнинг халифаси келиб турибди, ҳозир сиёсат нозик пайтда унга арз қилсам, сиёсат учун менинг тарафимни олади», деб ўйлаган эди.
Дарҳақиқат, иш аввалига, сиртдан қараганда яҳудий ўйлаганича бошланди. Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу катта саҳобий Авф ибн Молик розияллоҳу анҳунинг обрўсига эътибор қилмай, ишнинг ҳақиқатини суриштира бошладилар. У кишидан бошқа одам бўлганида бир яҳудийни деб, ўзимизнинг обрўли одамни хижолат қилмайлик, деган мулоҳазага бориши мумкин эди. Аммо ҳазрати Умар розияллоҳу анҳунинг табиатларида ва у киши кўрган тарбияда бундай мулоҳаза бўлиши мумкин эмас эди.
У кишидан бошқа одам бўлганида сиёсат учун, ноҳақдан бўлса ҳам уларнинг ёнини олиши мумкин эди. Аммо ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу бундай қилишлари мумкин эмас эди. У киши айбдор ким бўлишидан қатъи назар, унинг айбига яраша жазосини бериш тарбиясини олганлар. Ва шундай қилдилар ҳам.
«Ҳадис ва ҳаёт» китобининг 23-жузидан олинди
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 