Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
17 Май, 2025   |   19 Зулқаъда, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:27
Қуёш
05:03
Пешин
12:24
Аср
17:26
Шом
19:40
Хуфтон
21:10
Bismillah
17 Май, 2025, 19 Зулқаъда, 1446

Зиёратда ширкдан сақланайлик!

18.04.2019   5316   4 min.
Зиёратда ширкдан сақланайлик!

Шу кунларда Бухоро вилоятининг Когон туманидаги Баҳоуддин Нақшбанд зиёратгоҳидаги қуриган дарахтни муқаддас санаб, уни тавоф қилиш ва ундан ҳожатини сўраш каби ширк амаллар акс этган видеолавҳалар ижтимоий тармоқларда кенг тарқалаётгани кузатилди. Ўзбекистон мусулмонлари идораси томонидан зиёратгоҳлардаги  ширк амаллардан сақланиш борасида аниқ кўрсатма ва фатволар эълон қилинган.

Дарҳақиқат, Ислом – тавҳидга асосланган дин. Аллоҳ таолонинг ягоналигига, барча яхшилик ва ёмонлик фақат Унинг иродаси билан бўлишига имон келтириш имоннинг асосий шарти ҳисобланади.

Мусулмон киши ўзининг имон-эътиқодига асосан барча ҳожатларини фақат Аллоҳ таолодан сўраши ва Унинг Ўзигагина ибодат қилиши шарт. Аллоҳ таоло бу ҳақда шундай дейди:

“...Бас, кимки Парвардигори билан мулоқотда бўлишдан умидвор бўлса, у ҳолда эзгу амал қилсин ва Парвардигорига ибодат қилишда ҳеч кимни (Унга) шерик қилмасин!” (Каҳф, 110).

Аллоҳ таоло ҳожатни ёлғиз Ўзидан сўраш кераклигини ана шу ва бошқа кўплаб ояти карималарида очиқ-ойдин маълум қилган. Ҳазрати Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам ва У зотнинг меросхўрлари бўлган уламолар инсон эҳтиёжини фақат Аллоҳ таолодан сўраш лозимлиги ҳақида таълимот берганлар. Афсуски, кўп йиллардан бери айрим кишилар билимсизлиги дейсизми, жоҳиллиги сабаб бўлибми, Бухоро вилоятининг Когон туманидаги Баҳоуддин Нақшбанд ҳазратлари зиёратгоҳи ҳудудидаги қуриган дарахтни муқаддас санаб, уни тавоф қилиш ва ундан ҳожатини сўраш каби ширк амалларни қилиб келмоқдалар.

Қуръони каримда:

“Албатта, Аллоҳ ўзига (бирор нарса) шерик қилинишини кечирмайди. Бундан ўзга (гуноҳлар)ни (Ўзи) хоҳлаган кишилар учун кечиргай. Кимда-ким Аллоҳга ширк келтирса, демак, у (тўғри йўлдан) жуда узоққа адашибди” (Нисо, 116).

Бугунги кунда кўплаб зиёратгоҳларда ана шундай бидъат ва ширк амалларига кўзингиз тушади. У ерлардаги нарса ва буюмлардан фарзанд, бахт, бойлик ва ҳоказоларни сўраш нодонлик ва улкан гуноҳдир.

Баҳоуддин Нақшбанд зиёратгоҳидаги қадимий дарахт ҳам инсонларнинг йўлдан озишларига, ширк амалларга қўл уришларига сабаб бўлмоқда. Зиёратга келганлар ўша дарахтни силаб, юз-кўзларини суртиб, атрофини айланиб, турли нарсаларни сўрашаётгани кузатилмоқда. Ахир аллақачон қуриб қолган, биттагина барг чиқаришга ҳам мажоли етмаётган дарахт инсонга қандай қилиб фойда келтириши мумкин?!

Бундан бир неча йил аввал мазкур ҳолат юзасидан Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг “Дарахт ва тош кабиларни муқаддас деб билишнинг ширклиги ҳақида”ги фатвоси ҳам эълон қилинган ҳамда тушунтириш ишларини олиб борилган эди. Шунингдек, зиёратгоҳларга Ислом ақидаси ва шариатида кўрсатилган зиёрат қилиш одоблари ҳақида лавҳалар қўйилган эди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Аллоҳ таолога ширк бўлган бундай амалларнинг давом этаётганидан жиддий ташвишда. Негаки, Аллоҳ таолони қўйиб, дарахтдан ҳожат истаган банда Аллоҳ таолонинг қаҳрини келтиради. Натижада ҳожати раво бўлиш у ёқда турсин, боши ташвишу ғамдан, мусибату балолардан чиқмай қолади. Диний идора уламолари ана шундан хавотирга тушиб зиёратчилардан ушбу ширк амални қилмаслик ҳамда зиёратгоҳ масъулларидан ушбу қадимий дарахт ҳақида тўғри тушунча беришни жорий этди.

Бугунги кунга келиб, Баҳоуддин Нақшбанд зиёратгоҳидаги мазкур қуриган дарахт атрофида бирмунча тартиб ўрнатилди. Жумладан, имом-хатиблар жалб этилиб, келган зиёратчиларга у қадимий қуриган дарахт экани, кимда-ким ундан бирор нарса сўраса, айланса ширк бўлиши ҳақида маълумотлар бериб турибдилар.

Аммо ушбу дарахтдан мадад сўраш ягона ҳодиса эмас, юртдошларимиз Қорақалпоғистон Республикаси Нукус шаҳридаги  дарахтдан, Тошкент вилоятидаги Кумушкон санаторияси тепасидаги садақайрағочдан, Самарқанд вилоятининг Чўнқаймиш қишлоғидаги чинор дарахтидан ҳам ҳожат сўрашдек ширк амалларни одат қилганлар.

Баъзи кишиларнинг ҳамма нарсага етган ақллари нега шунга қолганда оқсайди ҳайрон қолади одам: тагини юмшатиб сув қўйсангиз, ўсадиган; касалланса, дори сепсангиз тузаладиган; сув қўймасангиз қуриб қоладиган ёхуд сизнинг қаровингизга муҳтож бир дарахт сизга бойликни қаердан олиб келади. Ундан фарзанд сўраш-ку ақлга сиғмайдиган даражадаги таажжубли ҳолат.

Мусулмон одам нимаики ҳожати бўлса, барчасини фақат ва фақат Аллоҳ таолодан сўраши лозим. Бандани асровчи ҳам, унга бойлик, фарзанд неъмати ва бошқа

нарсаларни берувчи ҳам фақат Ҳақ таолонинг Ўзидир!

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Мақолалар
Бошқа мақолалар

“Қироат қилиб кўтарилавер”

14.05.2025   3379   3 min.
“Қироат қилиб кўтарилавер”

Тартил билан Қуръони каримни қироат қилиш муҳим амаллардан бири бўлиб, ҳарфларни махражларидан чиқариб, Аллоҳнинг каломини тушуниб, тажвид қоидалари билан тўғри ўқишни англатади. “Тартил”нинг луғавий маъноси “бирор нарсани дона-дона қилиб териш”ни англатади.

Қуръони карим Аллоҳ таолонинг каломи бўлиб, уни тартил билан ўқиш У зотнинг буйруғидир. Муззаммил сураси 4-оятда шундай дейилади: “Ва Қуръонни тартил билан тиловат қил”.

Али розияллоҳу анҳудан оятнинг маъносини сўрашганда, “тартил – ҳарфларни яхшилаш, вақф ўринларни билиш”, деб жавоб қилганлар. Жаброил алайҳиссаломга Муҳаммад алайҳиссалом Қуръонни тартил билан ўқиб берганлар.

Тартил билан Қуръон қироат қилиш учун бир қанча қоидаларга риоя қилиш лозим. Улар қуйидагиларни ўз ичига олади:

  1. Тажвид қоидаларига риоя қилиш: “Тажвид”нинг луғавий маъноси “сифатини ошириш, зийнатлаш, чиройли қилиш”ни билдиради, истилоҳда Қуръондаги сўзларнинг ҳар бирини ўз миқдори ва сифатида талаффуз қилиш, истеъло ва истифола ҳарфларини бир-биридан фарқлаб, тафхим, тарқиқ, идғом, изҳор каби қоидаларга амал қилиб ўқишни англатади.
  2. Дона-дона, бир маромда ва аниқ ўқиш: Тартил билан ўқишда шошилмаслик, ҳар бир калимани аниқ тарзда ўқиш муҳимдир. Бу оятларнинг маъносини тушунишга ёрдам беради. Имом Шофеий тартилнинг энг ози тиловатда шошилишни тарк этишдир деганлар.
  3. Маъноларини тадаббур қилиш: Қуръон маъноларини англаш тартилнинг муҳим қисмидир. Оятларнинг маъносини билиш уларни қалбга сингдиришга ёрдам беради.
  4. Ихлос ва тақво: Қуръонни фақат Аллоҳнинг розилиги учун ўқиш керак. Ихлос билан ўқилган Қуръоннинг баракаси ва савоби улуғ бўлади.
  5. Поклик ва эҳтиром: Қуръонни таҳорат билан ўқиш, тинч жойда ва эътибор билан ўқиш тартилнинг сифатини оширади.

Тартил билан Қуръон ўқишнинг фойдалари жуда кўп. Улардан баъзилари:

  • Руҳий озиқ: Қуръон қалб учун нурдир. Уни тартил билан ўқиш инсоннинг руҳини янада сайқаллайди ва Аллоҳга яқинлаштиради.
  • Савоб: Ҳар бир ҳарф учун кўплаб савоб берилади. Тартил билан ўқиш бу савобни янада оширади.
  • Қалб хотиржамлиги: Қуръон қироатининг овози ва маъноси қалбга таскин беради, стресс ва ташвишларни камайтиради.
  • Илм: Қуръон маъноларини англаш ва тажвидни ўрганиш орқали инсоннинг билими ривожланади.
  • Шафоат: Қуръон қиёмат куни ўқувчиларига шафоатчи бўлади.

Абдуллоҳ ибн Амр розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қуръон соҳибига: қироат қилиб кўтарилавер. Дунёда қандоқ тартил қилган бўлсанг, худди шундоқ тартил қил. Албатта, сенинг манзилинг охири қироат қилган оятинг маконидан бўладир, дейилади”, дедилар”, (Имом Термизий ривояти).

Зафар қори Маҳмудов,
Тошкент Ислом институти “Қуръон илмлари” кафедраси ўқитувчиси.