Муҳожир дегани, тарк қилувчи, бир жойдан бошқа жойга кўчиб ўтувчи деган маъноларни англатади.
Сийрат китобларида зикр қилинган муҳожирлар эса, асли маккалик кишилар бўлиб, дину иймон учун она юртларини, мол-мулкларини, қариндош-уруғларини ташлаб, Мадинаи Мунавварага ҳижрат қилган зотлар тушунилади. Уларнинг кўплари ҳижрат сабабли мискин, фақирга айланган эдилар. Улар фақат Аллоҳ берадиган фазлини деб ва Унинг розилигини топамиз деб, бу машаққатларга бўйин эгдилар. Қийин аҳволга қарамасдан Аллоҳнинг ишига ва Пайғамбарга қўлларидан келган ёрдамларини аямадилар. Шунинг учун ҳам Аллоҳ уларни иймонларида содиқ кишилар, деб мақтаб, Ҳашр сурасидаги қуйидаги оятни нозил қилган:
«(У ўлжалар яна) ўз диёрларидан ва мол-мулкларидан ҳайдаб чиқарилган камбағал муҳожирларникидир, зеро, улар Аллоҳдан фазл ва ризолик истайдилар ҳамда Аллоҳ ва Унинг пайғамбарига ёрдам берадилар. Айнан ўшалар (имонларида) содиқдирлар» (Ҳашр 8-оят).
Яна бошқа оятда Аллоҳ муҳожирларга охиратда тайёрлаб қўйган мукофот ҳақида хабар бериб айтади:
«(Маккадан) ҳижрат қилган, юртларидан бадарға қилинган, Менинг йўлимда азият чеккан, жанг қилган ва қатл этилганларнинг гуноҳларини каффорат қилурман ва Аллоҳнинг мукофоти сифатида уларни остиларидан анҳорлар оқиб турадиган, абадий яшаладиган жаннат (боғлари)га киритурман. Аллоҳнинг ҳузурида (мўминлар учун) яхши савоблар (бордир)» (Оли Имрон 195-оят).
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам муҳожирларни фазлини баён қилиб: «Агар ҳижрат бўлмаганида, ансорийлардан бири бўлардим», деганлар. Яъни ҳижратнинг фазли ансорий бўлишдан устун. Лекин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ушбу ҳадиснинг ўзида ансорлик ҳам нақадар улкан мақом эканини билдириб: «Ансорлардан бири бўлардим», демоқдалар.
Имом Муновий раҳматуллоҳи алайҳ ривоят қилган ҳадисда муҳожирларнинг фазли янада равшан бўлади:
عن أبي سعيد الخدري قال : قال رسول الله - صلى الله عليه وسلم - : " إن للمهاجرين منابر من ذهب يجلسون عليها يوم القيامة قد أمنوا من الفزع " .رواه المناوي
Абу Саъид Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Қиёмат кунида муҳожирлар учун олтиндан ясалган минбарлар бўлади. Улар унга ўтирадилар. Муҳожирлар (қиёмат) қўрқинчидан омонда бўладилар», дедилар».
Доктор Абдуллоҳ Тароблусий муҳожирларнинг фазлларини жамлаб қуйидагиларни санаб чиққанлар:
· Илк мусулмонлар жамоаси муҳожирлардан экани;
· Пайғамбарликни биринчи тасдиқлаган саҳобалар ҳам муҳожирлардан экани;
· Пайғамбарга биринчи саҳоба бўлган инсонлар ҳам муҳожирлардан экани;
· Пайғамбарни ҳимоя қилган илк жамоа ҳам муҳожирлардан экани;
· Ислом даъватини бошқаларга етказган илк саҳобалар ҳам муҳожирлардан экани;
· Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам билан намоз ўқиган илк жамоа;
· Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга ҳижратда ҳамроҳ бўлган саҳоба ҳам муҳожирлардан экани;
· Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ўзлари ҳам муҳожир эканлари;
· Аллоҳ таоло муҳожирларни Қуръонда мақтаб зикр қилгани;
· Аллоҳнинг Ўзи уларнинг барчасидан рози бўлгани ҳақида хабар бергани;
· Энг олий мақомлардан бири ҳисобланган собиқунлар ҳам муҳожирлардан экани;
· Тириклигида жаннатийлиги башорат берилган ўнта саҳоба ҳам муҳожирлардан экани;
· Тўрт буюк халифалар ҳам муҳожирлардан экани;
· Аллоҳнинг Ўзи муҳожирларнинг иймонда содиқ эканларини таъкидлагани;
· Қиёмат кунида уларга алоҳида эҳтиром кўрсатилиши;
· Энди бу мақомга қанча уринмасин ҳеч ким сазовор бўлолмаслиги.
Нурмуҳаммедова Васила
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
"Аллоҳ сиздан енгиллатмоқни ирода қиладир. Ва инсон заиф яратилгандир".
Инсонни Аллоҳ таолонинг Ўзи яратган. У Зот Ўз бандасининг хусусиятларини яхши билади. Шунинг учун ҳам инсонга фақат Аллоҳ таолонинг кўрсатмаларигина тўғри келиши мумкин. Ушбу оятда Аллоҳ таоло инсоннинг заиф ҳолда яратилганини таъкидламоқда. Яратувчининг Ўзи «заиф яратилган», деб турганидан кейин, шу заиф инсонга йўл кўрсатишда У Зот оғирликни хоҳлармиди? Йўқ, У Зот енгилликни хоҳлайди.
Ислом шариати, умуман, енгиллик устига бино қилингандир. Бу ҳақда кўплаб оят ва ҳадислар бор. Ҳаммаси ўз ўрнида баён қилинади. «Нисо» сурасининг бошидан муолажа қилиб келинаётган масалалар, хусусан, эркак ва аёл, оила, никоҳ масаласига келсак, ушбу оятда бу масалаларда ҳам Аллоҳ Ўз бандаларига енгилликни исташи таъкидланмоқда. Зоҳирий қаралганда, диний кўрсатмаларни бажариш қийин, шаҳватга эргашганларнинг йўлларида юриш осонга ўхшайди. Исломда ҳамма нарса ман қилинган-у, фақат биргина йўлга рухсат берилганга ўхшайди. «Номаҳрамга қарама», «У билан ёлғиз қолма», «Уйланмоқчи бўлсанг, олдин аҳлининг розилигини ол», «Маҳр бер», «Гувоҳ келтир» ва ҳоказо. Ҳаммаси қайдлаш ва қийинчиликдан иборат бўлиб туюлади. Шаҳватга эргашганлар эса «Ёшлигингда ўйнаб қол, гуноҳ нима қилади», дейишади. Бу эса содда ва осон кўринади. Ҳақиқатда эса ундай эмас. Натижага қараганимизда бу нарса яққол кўзга ташланади. Дунё тарихини кузатадиган бўлсак, оила масаласига енгил қараган, жинсий шаҳватга берилган халқлар, давлатлар ва маданиятлар инқирозга учраган. Қадимий буюк империяларнинг шармандаларча қулашининг асосий омилларидан бири ҳам шу бўлган.
Бизнинг асримизга келиб, Ғарбда, ўзларининг таъбири билан айтганда, жинсий инқилоб бўлди. Жинс борасида олимлар етишиб чиқдилар. Улар «Жинсий ҳуррият бўлмагунча, инсон тўлиқ ҳур бўла олмайди. Агар жинсий майллар жиловланса, инсонда руҳий тугун пайдо бўлиб, унда қўрқоқлик ва бошқа салбий сифатлар келиб чиқишига сабаб бўлади», каби ғояларни тарқатишди. Оқибатда жинсий инқилоб авжига чиқди.
Натижасини – ҳар хил бало-офатлар буҳронини ҳозир ўзлари кўриб-татиб туришибди. Ахлоқий бузуқлик, оиланинг ва жамиятнинг парчаланиши, ҳаётга қизиқишнинг йўқолишидан ташқари, сон-саноғига етиб бўлмайдиган муаммолар пайдо бўлди. Жинсий инқилоб оқибатида тараққий этган ғарб давлатларининг туб аҳолиси даҳшатли суръатда камайиб бормоқда. Кўз кўриб, қулоқ эшитмаган таносил касалликлари келиб чиқди, ҳар йили сон-саноқсиз одамлар шу касалликлардан ўлмоқда. Насл бузилиб, одамлари заифҳол ва касалманд бўлиб бормоқда. Турли ақлий ва руҳий касалликлар урчиди. Охири келиб, касалликларга қарши инсондаги табиий монеликнинг йўқолиши (ОИТС) касаллиги пайдо бўлди. Бу касаллик ҳақли равишда, XX аср вабоси деб номланди. Унинг давоси йўқ. Бу дардга чалинишнинг сабаби зинодир. У билан касалланган одам тез муддатда ўлади. Ҳамма даҳшатда. Бу дардга чалинмасликнинг йўллари ахтарилмоқда, бу йўлда беҳисоб маблағлар сарфланмоқда, мазкур вабога чалинмасликнинг турли чоралари таклиф этилмоқда. Қонунлар чиқарилмоқда, идоралар очилмоқда.
Лекин шаҳватга эргашганлари сабабли улар энг осон, энг ишончли битта йўл – Аллоҳнинг йўлига қайтишни хаёлларига ҳам келтиришмаяпти. Ақалли ушбу дарднинг бевосита сабабчиси бўлмиш зинони ман этувчи қонун чиқаришни ҳеч ким ўйлаб ҳам кўрмаяпти. Чунки шаҳватга эргашганлар шаҳватга қарши чиқа олмайдилар. Уларнинг ўзлари шаҳватга банда бўлганлари учун унга эргашганлар. Ўзларини зоҳирий енгил кўринган ишга уриб, энди оғирликдан бошлари чиқмай юрибди. Зоҳирий оғир кўринган бўлса ҳам, Аллоҳ кўрсатган йўлга юрган бандалар бошида мазкур оғирлик ва машаққатларнинг бирортаси ҳам йўқ. Улар мутлақ енгилликда, фаровон турмуш кечирмоқдалар.
"Тафсири Ҳилол" китобидан