Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
01 Май, 2025   |   3 Зулқаъда, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:51
Қуёш
05:21
Пешин
12:25
Аср
17:16
Шом
19:23
Хуфтон
20:47
Bismillah
01 Май, 2025, 3 Зулқаъда, 1446

“Тилбатут талаба” асарида Рамазон таърифи

06.06.2018   54849   3 min.
“Тилбатут талаба” асарида Рамазон таърифи

Муфти ас-сақолайн Имом Нажмиддин Абу Ҳафс Насафий  ҳазратлари ислом оламида беназир зотлардан биридир. Тафсир, ҳадис, фиқҳ, усул ул-фиқҳ, луғат, адаб ва бошқа илмларда моҳир бўлиб, ушбу фанларга доир ўзидан қимматли асарлар қолдирган.

“Тилбатут талаба” асари шулардан бири бўлиб, ислом оламида илк фиқҳга оид энциклопедик китобдир. Китобнинг рўза бобида, Имом Насафий рамазон ва унинг луғавий ва истилоҳий маъноларини таърифлаб, ундаги маъноларнинг ҳикматини қуйидагича келтиради:

“رمضان” — ирмоз (إرماض) сўзининг ўзагидан ясалган бўлиб, унинг бир неча маънолари бор. Шулардан бири:

— “куйдириш” маъноси. Яъни, Рамазон рўзаси банданинг гуноҳларини куйдиради, уни ўчиради.

— “ўткирлаш”, “чархлаш” маъноси. Яъни, Рамазон қалбларни бу ойда ибодат ва яхшиликларни кўпайтиришга чархлайди, уни ўткирлайди.

— “кутиш”, “интизор бўлиш” маъноси. Яъни, бу ойда мўминлар Аллоҳ таолонинг савоб ва мукофотини интизор бўлиб кутади.

— “чарчатиш”, “ҳолдан тойдириш” маъноси. Арабларда “رمضت الظبي” ибораси мавжуд бўлиб, бу сўз кийикни овлаган овчига нисбатан ишлатилади. Унинг кўриниши қуйидагича:

— одатда кийик чаққон жонивор бўлиб, овчининг тўрига тушиши қийин. Уни овлаш учун, овчи унинг изидан тушади ва қизиб турган тошлоқ ерга уни ҳайдаб боради (араб диёрларида иссиқ қаттиқ бўлганидан, қум ва тошлоқ устида овқат тайёрлаш мумкин). Унинг устида кийикнинг туёқлари нозик бўлгани учун куяди, қавариб кетади ва тўхтаб қолади. Натижада, овчи уни осонгина қўлга киритади.

Рамазони шарифнинг бундай номланишидаги ҳикмат шуки, мўмин киши Аллоҳ таоло томонидан бу ойда рўза тутиш ва кечаларини қоим қилишга буюрилади. Кундузи рўзадор бўлиб, оч қолади, чанқайди, чарчайди. Кечаларини бедор ўтказиб ҳолдан тойади, кучи кетади. Натижада, шаҳват-у лаззатларига берилишидан тўхтайди ва ўзини Аллоҳ субҳанаҳу ва таолога батамом топширади. Яъни, Рамазон ойи бамисоли қизиб турган тошлоқ бўлиб, унинг устида мўмин киши ўзининг Аллоҳ таолонинг бандаси ва қули эканлиги тан олади ва У зотга ўзини топширади”.

Бундан кўриниб турибдики, Рамазони шариф савобу мукофотларга тўла ва ғанимат билишга ҳақли ойдир. Зеро, бу ойда Қуръони карим нозил бўлган, унда минг ойдан афзал Қадр кечаси бор. Энг асосийси, ҳадиси қудсийда Аллоҳ таоло бу ойни Ўзининг ойи эканлиги ва унда қилинган ибодатнинг савобини Ўзи беришини таъкидлаган.

Мана, бу йилнинг Рамазон ойи ҳам ниҳоялаб бормоқда. Аллоҳ таолодан бу ойнинг шарофатидан тўла манфаат олган ҳолда, Ўзининг ва Расули (саллаллоҳу алайҳи васаллам)нинг розилигини топиб, онадан туғилган кундагидай гуноҳлардан покланиб чиқишимизни насиб айласин!

 

Халилуллоҳ ЮСУФ

Тошкент ислом институти 

талабаси

 

Рамазон-2018
Бошқа мақолалар
Мақолалар

100 та СИР-АСРОРЛИ ИБОРА (4-қисм)

28.04.2025   6246   20 min.
100 та СИР-АСРОРЛИ ИБОРА (4-қисм)

100 та СИР-АСРОРЛИ ИБОРА

ёхуд

ОДАМЛАР БИЛАН

МУЛОҚОТ (оила, уй, ишхона, жамоат жойлари) ДАГИ

100 та “СЕҲРЛИ СЎЗ”

ни

УЛУҒ УСТОЗ УЛАМОЛАРИМИЗ баён қилиб берганлар:

(4-қисм)

1)      Ассалому алайкум!

2)      Катта раҳмат Сизга!

3)      Умрбод миннатдорман Сиздан!

4)      Умрингиз узоқ бўлсин!

5)      Барака топинг!

6)      Хўп бўлади!

7)      Минг бор узр сўрайман Сиздан!

8)      Кечирасиз!..

9)      Сиздан кечирим сўрайман!

10)      Мендан ўтди! Узр сўрайман! Кечиринг!

11)      Сиз нима десангиз шу!

12)      Сизнинг гапингиз мен учун қонун!

13)      Сизнинг гапингиз биз учун қонун!

14)      Лаббай?!?

15)      Эшитаман?!?

16)      Амрингизга мунтазирман!

17)      Миннатдорман!

18)      Жуда тўғри айтдингиз!

19)      Тўғри айтасиз!

20)      Гапингиз ниҳоятда тўғри!

21)      Фикрингиз жуда маъқул!

22)      Илтимос Сиздан, кечиринг!..

23)      Илтимос, мени кечиринг!..

24)      Тўғри айтдингиз!

25)      Сизни жуда яхши тушуниб турибман!

26)      Қўлларингиз дард кўрмасин!

27)      Сизга гап йўқ!

28)      Жуда чиройли!

29)      Жуда-жуда маъқул!

30)      Бу ҳам яхшиликка!

31)      Бунда ҳам бир ҳикмат бор!..

32)      Муаммо йўқ!

33)      Ҳеч қандай муаммо йўқ!

34)      Ҳеч қандай эътирозим йўқ!

35)      Овора бўлманг!

36)      Асло овора бўлманг!

37)      Ҳечам овора бўлманг!

38)      Сизни овора қилганим учун минг бор узр сўрайман Сиздан!

39)      Ҳижолат бўлманг!

40)      Яхши кунларингизда қайтарайлик!

41)      Тўйларингизда қайтарайлик!

42)      Доим хизматларингиздамиз!

43)      Кўнглингиз тўқ бўлсин!

44)      Худо хоҳласа, ҳаммаси яхши бўлади!

45)      Борингизга шукр!

46)      Минг бор узр!

47)      Минг бор-минг бор узр!

48)      Зўр чиқибди, ярашибди!

49)      Минг бор-минг бор узр сўрайман сиздан!

50)      Мен хато қилдим, узр, кечирасиз!

51)      Айбимни тан оламан, кечирасиз!

52)      Узр-узр-узр!

53)      Иккинчи ундай қилмайман, кечиринг!

54)      Бошқа такрорланмайди, кечирасиз!

55)      Бир қошиқ қонимдан кечинг!

56)      “Бунда ҳам бир ҳикмат бор...” дейилади-ю ўзи...

57)      Катта илтимос Сиздан!

58)      Билмай қолибман, узр, кечирасиз!

59)      Ўтиниб сўрайман Сиздан!

60)      Мана шу хислатингизга тан бераман-да!

61)      Шу феълингизга гап йўқ-да!

62)      Сиздан роса ҳам миннатдорман!

63)      Ташаккурларим Сизга!

64)      Эътиборингиз учун катта раҳмат Сизга!

65)      Сизга катта раҳмат меҳрли эътиборингиз учун!

66)      Меҳрли эътиборингиз учун Сизга катта раҳмат!

67)      Сиз қандай айтсангиз, худди шундай бўлади!

68)      Бажарамиз! Хўп бўлади!

69)      Зўр!

70)      Жуда-жуда зўр!

71)      Гап йўқ!

72)      Қойил!

73)      Жуда ажойиб!

74)      Жуда ҳам чиройли!

75)      Мутлақо гап йўқ!

76)      Сизга ёқса бўлди!

77)      Сизга ёққани бизга ёққани!

78)      Ана энди кўнгилдагидай бўлди!

79)      Мана энди хотиржам бўлдим!

80)      Хизматингиздаман!

81)      Ўзингизни эҳтиёт қилинг!

82)      Доим соғ-омон бўлинг!

83)      Ҳорманг!

84)      Жуда хурсанд бўлдим!

85)      Мен Сиздан кечирим сўрайман!

86)      Зўр чиқибди!

87)      Жуда ҳам зўр чиқибди!

88)      Олдиндан катта раҳмат Сизга!

89)      Умуман гап йўқ!

90)      Гап бўлиши мумкин эмас!

91)      Сизнинг ҳурматингиз биз учун чексиз!

92)      Сизнинг ҳурматингиз мен учун чексиз!

93)      Тарбиянгизга қойил қолдим!

94)      Сизга тарбия берган Ота-онангизга минг раҳмат!

95)      Тан бердим!

96)      Тан бермасдан иложи йўқ!

97)      Офарин!

98)      Узр! Узр! Узр!

99)      Мени кечиринг, илтимос Сиздан!

100)      Минг-минг-минг бор кечирим сўрайман Сиздан!

Чегараси йўқ) ...

*СИЗ яна қўшишингиз мумкин...

**ЭНГ муҳими: жумлаларни ЎЗ ВАҚТИДА ва ЎЗ ЎРНИДА ишлатиш !!!

***ЭНГ асосийси: ушбу сўзлар фақат ТИЛдан эмас, балки ДИЛ (!) дан чиқсагина СИР-АСРОРЛИ ва “СЕҲРЛИ” бўлади...

Меҳрибон Парвардигоримиз ўзларимизни ҳам, фарзанд-зурриётларимизни ҳам Ўзи буюрган, Жаноби Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам тавсия этган, ўтмишда ўтганларимизнинг руҳлари шод бўладиган, халқимиз хурсанд бўладиган, ота-оналаримиз рози бўладиган йўллардан юришимизни насиб этсин!

Иброҳимжон домла Иномов.

Ибратли ҳикоялар