7 саволга 7 жавоб: Бидъат амаллар
1-савол: Ҳозирда уйнинг тепасига барака келади деб тақа осиб қўйишади. Шу иш мумкинми?
Жавоб: Йўқ, мазкур ниятда уйнинг тепасига тақа осиб қўйиш асло жоиз эмас. Бу иш хурофот ишлардан ҳисобланади.
2-савол: Марҳумнинг ёки марҳуманинг вафотидан сўнг унинг фанзандлари қирқ кун шом маҳалигача уйда бўлишлари керак деган гап бор, шунга аниқлик киритсангиз.
Жавоб: Бу гап бидъатчиларнинг ўйлаб топган гапи.
3-савол: Инсон вафот этганидан сўнг у инсоннинг хонаси чироғини ёқиб қўйишади. Айримлар буни Исломда нур яхшилик деган маънони билдиргани учун амалга оширилишини айтишди.
Жавоб: Бу ҳам халқимиз орасида тарқалиб қолган бидъат ишлардандир. Бундай ишлардан кўра, икки оят Қуръон ўқиб, ўтганларга бағишлаш минг марта афзал. Бу каби чироқ ёқишдан турли эътиқодлар қилинса, гуноҳи азим бўлади.
4-савол: Биз томонларда аза бўлган хонадонда аёллар мато, сочиқ ва чой, хуллас шунга ўхшаш нарса улашадилар, мен уларга бундай нарсаларни улашиш мумкин эмас десам, қуда-қариндошникига борганда бизга беришган, уни қайтармасак бизга қарз бўлиб қолади дейишади. Бундай ҳолда вафот этган киши қарздор бўладими? Бундан ташқари, вафот этган одамга қўй сўйиб марака қилиш мумкинми?
Жавоб: Сиз айтган тарқатишлар шариатимизда йўқ нарсалардир. Вафот этган кишига эҳсон сифатда қўй сўйиб муҳтожларга зиёфат қилиб берса бўлади. Бундан вафот этган одамга савоб боради. Бироқ бу борада ҳам турли бидъат ва хурофотлардан эҳтиёт бўлиш зарур.
5-савол: “Витр” намозида “Қунут” дуосини ўқилиши яхшими ёки “Ихлос” сурасини? “Қунут” дуоси бидъатга кирадими ёки йўқми?
Жавоб: Витр намозида “Қунут” дуосини ўқиш вожибдир. Буни бидъат деб айтиш бу хатоликдан бошқа нарса эмас.
6-савол: Уйимиздаги катта опамга бир аёл шундай дебди: “Дастурхонда дуо қилаётганингизда нон қолиб кетмасин. Агар қолиб кетса, қолган нон шайтоннинг насибаси бўлади, еб бўлмайди”, дебди, - “Дастурхонда пичоқ турмасин дуо қилинганда”, дебди. Бу бидъатми ёки бор нарсами?
Жавоб: Мазкур аёл нотўғри айтибди. Бу ишлар айнан бидъат ишлардир. Бу гапларга асло ишонманглар.
7-савол: Бизда таъзия бўлган хонадон эгалари сочини қирдириб олади, яъни шу хонадон эркаклари бу қандай амал жоизу нажоизлиги ҳақида маълумот берсангиз.
Жавоб: Амалнинг шариатга алоқаси йўқ. Сизлардаги урф экан. Бунинг нима эътиқод ва ниятда қилиниши бизга қоронғу. Нима бўлганда ҳам бу бидъат амал бўлиб қолаверади. Чунки шариатда бунинг ҳеч бир асоси йўқ.
Савол-жавоблар savollar.muslim.uz сайтидан олинди
ЎМИ Матбуот хизмати
Офтобда ўтирманг!
Ер юзига энг яқин бўлган юлдуз — Қуёш барча мавжудотлар, жумладан, инсонлар учун ҳаётий муҳим сайёрадир. Қуёш барча органик молекулалар ҳосил бўлишида иштирок этиб, инсонлар ҳам қуёш нурисиз яшай олмайди.
Қуёш нури триптофан аминокислотасининг серотонин гормонига айланишида ёрдам беради. У бизга қувонч ва ўзимизга ишонч туйғусини беради, кайфиятимизни кўтаради. Серотонин кучли антидепрессант бўлиб, мия, мушаклар ва ички органлар фаолиятини яхшилайди.
Қуёш нури орқали турли касалликларга даво топиш мумкин, жумладан, иммунитети пасайган, уйқусизлик, гормонал касалликлар ва мавсумий аффектив касалликларга чалинган одамлар учун қуёшда тобланиш фойдали бўлади.
Бундан ташқари, қуёш ултрабинафша нурларининг яна бир муҳим хусусияти мавжуд: у тери ҳужайраларида D витамини ишлаб чиқаришда фаол иштирок этади.
D витамини организмга калцийнинг сўрилиши учун зарур элемент ҳисобланади. У остеопороз ривожланишининг олдини олади, суяк тўқималарининг тикланишига ёрдам беради ва болаларда суяклар деформацияси ва ўсиш билан муаммоларнинг олдини олади.
Қуёш нури депрессиядан қутқаради, ундан ҳосил бўладиган D витамини нафас олиш ва гормонал касалликларнинг олдини олади ва кексайганда деменция ва атеросклероз ривожланишидан ҳимоя қилади.
Аммо узоқ муддатга қуёш нурлари остида қолиш танага зарар етказади.
Қуёш нурлари биринчи навбатда тери ва кўзларга таъсир қилади. Хусусан, ёз фаслидаги ўта иссиқ ҳаво шароитида терининг қуёш нурига сезгирлиги ошади ва фотодерматит касаллиги юзага келади.
Ортиқча қуёш нури иммунитетни заифлаштиради ва тери ҳужайраларида мутацияга сабаб бўлади. Бу эса ўз навбатида тери саратони — меланома, ретинобластомага олиб келади.
Қуёш остида узоқ қолиш ҳомиладор аёллар учун хавфлидир. Чунки ортиқча нурланиш ҳомила ривожланиши учун муҳим бўлган B9 витамини, яъни фолий кислотаси миқдорини камайтиради.
Офтоб нурларининг салбий таъсирларидан яна бири, томирларни кенгайтириши ва оёқларда варикоз, юзда эса ингичка томирларнинг ёрилишидан келиб чиқувчи қизил доғлар пайдо бўлишига сабаб бўлишидир.
Қуёш нурлари кейинчалик терининг барвақт қаришини келтириб чикаради. Чунки бу нурлар теридаги тўқималарни бўшаштиради ва у тезда қуришиб-буриша бошлайди.
Ҳар йили қуёшнинг ультрабинафша нурлари таъсиридан тери саратони касалига учраб минглаб инсонлар ҳаётдан кўз юммоқда.
Ёш болалар учун қуёшда юриш янада хавфлидир. Болалик ва ёшлик чоғида кўп қуёшда қорайганларда ёши ўтгандан кейин тери саратони касалига учраш эҳтимоли ортади.
Айниқса, қорайишни “соғлик аломати” деб билувчилар, болалик чоғидаёқ кейинги йилларда тери саратони бўлишига кифоя қиладиган миқдорда қуёшнинг салбий таъсирини олишга улгурган бўладилар. Ёз мавсуми тугаши билан тана ранги очилишига қарамай, ультрабинафша нурлари таъсири кетмайди.
Қуёшнинг зарарлари ҳақида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам умматларини 14 аср аввал бундай огоҳлантирганлар: “Офтобда ўтирманг. Офтобда ўтириш киши танасини бузиб, куритади. Яъни, намлигини тортиб олади, терисини бузади. Териси қуриб, кийими ҳам эскиради. У инсон баданидаги яширинган касалликларни юзага чиқаради”.
Бошқа ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “...Албатта, ҳароратнинг шиддати жаҳаннамнинг қайнаб чиққан иссиғидандир”, деганлар.
Шунинг учун, жазирама иссиқ кунларда офтоб остида кўп қолишдан сақланинг ҳамда кўпроқ “Аллоҳумма, ажирний минан-наар” (Аллоҳим, мени дўзахдан сақлагин) деб дуо қилишни унутманг!
Даврон НУРМУҲАММАД