09 Январ, 2025, 9 Ражаб, 1446
09 Январ, 2025, 9 Ражаб, 1446
Сулаймон ибн Абдулмалик Мадинага борганида: “Бу шаҳарда саҳобани кўрган бирор киши қолганми?” деб сўради. “Ҳа, бор, у Абу Ҳозим”, дейишди. Халифа уни чақириб келишни буюрди. Абу Ҳозим ҳузурига келганида дабдурустдан унга:
– Эй Абу Ҳозим, бу қандай жафо?! – деди ўпка-гина оҳангида.
Абу Ҳозим ҳайрон бўлиб:
– Мендан қандай жафо ўтди, эй амирул мўъминин? – деди.
Сулаймон ибн Абдумалик:
– Таниқли кишиларнинг ҳаммаси ҳузуримга келди, сен эса келмадинг, – деди.
– Аллоҳга қасамки, мени таниганингга икки кун бўлган эса, мен ҳам илгари сени кўрмаган бўлсам, яна мендан қандай жафо кўрдинг?
Сулаймон Зуҳрийга юзланиб: “Шайх тўғри айтди, мен эса хато қилдим”, деди ва гапни бошқа томонга бурди:
– Эй Абу Ҳозим, бизга ўзи нима бўлди, нега ўлимни бунчалик ёмон кўрамиз?
– Чунки бу дунёингизни обод қилиб, охиратингизни хароб қилгансиз, обод жойдан чиқиб, харобага боришни хоҳламайсиз-да.
– Тўғри айтдинг, эй Абу Ҳозим, қани энди эртага Аллоҳнинг ҳузурида бизга нима бўлишини билсам.
– Қилган амалингни Аллоҳнинг Китобига рўбарў қил.
– Уни Аллоҳнинг Китобидан қандай топаман?
– Аллоҳ таоло айтади: “Албатта яхшилар (мўминлар) неъмат (жаннат)дадирлар. Фожирлар (кофирлар) эса дўзахдадирлар” (Инфитор 13-14-оят).
Сулаймон яна сўради:
– Аллоҳнинг раҳмати қаерда бўлади?
– Ерни (Аллоҳ хайрли ишларга) яроқли қилиб қўйгандан кейин (унда) бузғунчилик қилмангиз! Унга (Аллоҳга) ҳам қўрқинч ва ҳам умид билан дуо қилингиз! Аллоҳнинг раҳмати эзгу иш қилувчиларга яқиндир” (Аъроф, 56-оят).
Сулаймон:
– Қани энди эртага Аллоҳга қандай юзланишимни билсам? – деди
Абу Ҳозим айтди:
– Муҳсин киши гўё ўз оиласидан узоқда бўлиб, сўнг қайтиб келаётгандек муштоқ бўлади, аммо гуноҳкор гўё ўз хожасидан қочиб кетишга интилаётган кишидек бўлади.
Сулаймонга бу гап таъсир қилиб, ҳўнграб юборди, йиғиси кучайди, бир оздан сўнг:
– Эй Сулаймон, биз қандай қилиб аҳволимизни ислоҳ қилайлик? – деди.
Абу Ҳозим маслаҳат бериб деди:
– Мақтанчоқликдан воз кечасиз, тенг тақсимлайсиз, ҳукм чиқаришда адолат билан иш тутасиз.
– Буни қандай амалга оширамиз?
– Ҳақдан оласиз ва ҳақли жойга берасиз.
– Эй Абу Ҳозим, одамларнинг энг афзали қайси?
– Саховатли ва фаросатли кишилар.
– Энг адолатли иш қайси?
– Ўзинг умидвор бўлиб, қўрқиб турган киши ҳузурида ҳақ сўзни айтишинг.
– Энг тез қабул бўладиган дуо қайси?
– Муҳсиннинг муҳсинга қилган дуоси.
– Эй афзал садақа қайси?
– Ўзи фақир бўлган кишининг ожиз қолган кишига беминнату беозор қилган садақаси.
– Энг гўзал инсон ким?
– Аллоҳнинг тоатига етишган, унга ўзи амал қилиб бошқаларни ҳам шунга ундаган киши.
– Одамларнинг энг аҳмоғи қайси?
– Золим биродарининг ҳавои нафсига ҳавас қилиб, охиратини дунёсига алмаштирган киши.
– Эй Абу Ҳозим, биз билан ҳамроҳ бўлишни хоҳлайсанми, биздан сенга нимадир тегарди, сендан ҳам бизга нимадир тегарди.
– Асло.
– Нега?
– Мен сизларга арзимаган нарса учун суяниб қолиб, сўнг Аллоҳ менга ҳаёт ва ўлим вақтида ожизлик ташвишини тоттиришидан қўрқаман, сўнг бунда менга ҳеч ким ёрдам беролмайди.
– Эй Абу Ҳозим нима ҳожатинг бўлса менга, айт.
– Хўп, мени жаннатга киргиз, дўзахдан қутқариб ол!
– Бу иш қўлимдан келмайди.
– Бундан бошқа ҳожатим йўқ.
– Эй Абу Ҳозим, менинг ҳаққимга Аллоҳга дуо қил!
– Аллоҳим, агар Сулаймон Сенинг дўстларингдан бўлса, унга бу дунёда ҳам, охиратда ҳам яхшиликка етишишини осон қил, агар у душманларингдан бўлса, уни пешонасидан тутиб, ўзинг яхши кўрадиган ва рози бўладиган йўлга буриб қўй.
– Менга насиҳат қил!
– Агар насиҳатни оладиганлардан бўлсанг, сенга етарли насиҳат қилиб бўлдим, агар насиҳатни олмайдиганлардан бўлсанг, ипсиз камондан ўқ отишга уринишдан нима фойда.
– Эй Абу Ҳозим, бизнинг қилаётган ишлар ҳақида нима дейсан.
– Гапираверайми?
– Ҳа, балки бу бизга қиладиган насиҳатинг бўлади.
– Сенинг ота-бобонг бу ишни машварат ва кенгаш қилмасдан қиличнинг кучи билан тортиб олди, бу йўлда катта жанглар ва юришлар қилишди, улар нималар дегани ва уларга нималар дейилганини билсанг эди!..
Шунда Сулаймоннинг шерикларидан бири туриб Абу Ҳозимга қарата:
– Бунча ёмон гаплар айтмасанг!
Абу Ҳозим деди:
– Аммо ёлғон айта олмайман! Аллоҳ таоло олимлардан одамларга (ҳақни) айтишга ва уни яширмасликка аҳдлашув олган.
Сулаймон деди:
– Эй Абу Ҳозим! Насиҳатингда давом эт!
– Хўп, сенга қисқача насиҳатим шуки, Аллоҳ таоло сени шу ишга қўл урмаслигинг учун ундан қайтарган бўлса-ю, узоқлашиб кетмаслигинг учун сени бир ишга буюрган бўлса сен уни покла ва улуғла.
Сўнг Абу Ҳозим ўрнидан туриб, орқасига қайрилганда Сулаймон:
– Эй Абу Ҳозим мана бу юзни (пулга ишора қилди) олиб қўй, сенга мендан ҳадя, – деди.
Абу Ҳозим пулни улоқтириб юбориб:
– Мен бу пулларни сенга ҳам раво кўрмайман-ку, қандай қилиб ўз нафсимга раво кўрай. Сен мендан ҳазиллашиб бирор нарса сўрасанг, мен уни сенга бериб юборишимдан Аллоҳ асрасин дейман.
Мусо ибн Имрон алайҳиссалом Мадинага келганида: “Раббим Сен менга туширадиган ҳар бир яхшиликка муҳтожман” (Қасос, 24), деди. Бунда Мусо алайҳиссалом Раббисидан сўради, одамлардан эмас. Бу гапни икки аёл тушунди, лекин (атрофдаги) чўпонлар тушунмади, у иккови отаси Шуайб алайҳиссаломнинг олдига борганда бўлган воқеани айтишди. Шуайб алайҳиссалом: “Бу одам оч бўлса керак”, деди. Сўнг қизларидан бирига бориб уни чақириб келишни буюрди, қиз олдига борганда юзига парда тутиб: “Отам қўйларимизни суғориб берганинг учун сенинг ҳаққингни бериши учун чақирмоқда”, деди.
Мусо алайҳиссаломга бу гап ёқмади ва унинг ортидан боришни хоҳламади. Чунки у ер хавфли ва йиртқич ҳайвонлар юрадиган жой эди.
Мусо алайҳиссалом у билан бирга кетди. У тўладан келган қиз эди. Шамол унинг кийимига урилиб, кийими гоҳ очилиб, гоҳ ёпилиб унинг тўлалигини билдирарди. Мусо алайҳиссалом:
– Эй Аллоҳнинг жорияси орқамга ўтиб ол, – деди. Шуъайб алайҳиссаломнинг ҳузурига келганда кечки таом тайёрланган эди. Шуайб алайҳиссалом уни овқатга таклиф қилди.
Мусо алайҳиссалом:
– Емайман,- деди.
– Оч эмасмисан?
– Очман. Лекин мен охират учун қилинган амални ер юзи тўла олтинга ҳам алмашмайдиган оиладанман. Мен бу таомни мана бу қизларга суғориб берганим эвазига тўлов бўлиб қолишидан қўрқаяпман.
Шуайб:
– Йўқ, эй йигит. Меҳмонга зиёфат бериш ва таом улашиш – бизнинг ота-боболаримиз одати,– деди
Мусо алайҳиссалом ўтириб, таомдан олди, – деди. Абу Ҳозим яна гапида давом этиб:
– Агар шу юз динорни сенга айтган гапларим эвазига бераётган бўлсанг, унда мажбур бўлиб ейилган чўчқанинг қони ва гўшти бу пулдан кўра ҳалолроқдир, – деди ва – мабодо бу мусулмонларнинг молидан бўлса, бу пулда менга ўхшаган кишиларнинг ҳаққи бор, шунда ҳам агар мен улар билан тенг бўлсам. Агар ундан бўлмаса менга бунинг кераги йўқ. Бани Исроилнинг амирлари ҳам олимларининг олдига боришга рағбат қилардилар, шунинг учун ҳидоятда ва тақвода эдилар. Бахтиқаро бўлиб, юз ўгириб, Аллоҳнинг назаридан қолгач, бутлар ва шайтонга ишонадиган бўлиб кетдилар, энди олимлари амирларининг олдига борадиган бўлиб кетдилар, уларнинг мол-дунёсига шерик бўлдилар, уларнинг фитналарига аралашиб қолдилар, – деб гапини якунлади.
Ибн Шиҳоб:
– Эй Абу Ҳозим, мени назарда тутяпсанми ёки менга ҳайфсан бермоқчимисан? деди
– Сени назарда тутганим йўқ, лекин мана шу эшитганинг , – деди Абу Ҳозим.
Сулаймон:
– Эй ибн Шиҳоб, уни танийсанми? – деб сўради.
Ибн Шиҳоб:
– Ҳа, ўттиз йилдан бери қўшним, унга бир оғиз ҳам гап гапирмаганман, – деди.
Абу Ҳозим:
– Сен Аллоҳни эсдан чиқардинг, мени ҳам унутдинг. Агар Аллоҳни яхши кўрганингда мени ҳам яхши кўрардинг , – деди.
Ибн Шиҳобнинг авзойи ўзгариб:
– Мени ҳақорат қилаяпсанми? – деб сўради.
Халифа орага тушиб:
– У сени ҳақорат қилгани йўқ, лекин сен ўзингни ҳақорат қилдинг, нима билмайсанми, қўшнининг қўшнида худди қариндошникидек ҳаққи бор, – деб дашном берди.
Абу Ҳозим кетгач, Сулаймоннинг шерикларидан бири: “Эй амирул-мўъминин, ҳамма одамлар шу Абу Ҳозимга ўхшашини хоҳлайсизми?” деб сўради. У гапни қисқа қилиб: “Йўқ”, деб қўйди.
Улуғбек тайёрлади.
ЎМИ Матбуот хизмати
Жаннат аҳлига ваъда қилинган абадий неъматлар ҳақида ҳам узоқ фикр эт, қалбинг умидга тўлсин. Нафсингни хавф қамчиси билан ҳайдаб, умид билан жиловла ва сиротул мустақимга йўлла. Ана шунда буюк мулкка етасан, аламли азобдан халос бўласан.
Аҳли жаннат хусусида, уларнинг юзларида акс этган неъматлар жилваси, мушк билан муҳрланган май ила қондирилишлари ҳақида ўйлаганмисан?! Жаннат аҳли оқ дурдан тикилган чодирлар ичида, қизил ёқутдан бўлган минбарларда, яшил болишлар ва гиламлар устида, май ва асал оқаётган дарёлар бўйида қурилган сўриларда ястаниб ўтирурлар. Уларнинг атрофида хизматга ҳозир ғуломлар ва ҳеч қачон қаримайдиган болалар бўлур. Жаннат оҳу кўзли, хушхулқ ва гўзал юзли аёллар билан зийнатланган. Ёқут ва маржондек нафис бу бокираларга илгари на бир инс ва на бир жин тегинган...
Уларнинг эгнидаги оппоқ ипак кўзларни қамаштиради. Бошларидаги инжу ва маржонлар қадалган тожлари ундан-да нурафшон. Ишвалари сокинлик ва осудалик билан безанган юзлар қариб қолиш каби ноқисликлардан холи. Улар жаннат боғчаларининг ўртасида ёқутдан бунёд этилган чодирда ёлғиз бўлурлар.
Уларнинг ҳузурида борлиғи ҳаё билан тўсилган мусаффо оҳу кўз ҳурлар бор. Устларида эса мангу ёш болалар оқар чашмадан қадаҳларни, кўзаларни ва косаларни айлантириб турурлар. Яна улар учун худди садаф ичида яшириб қўйилган гавҳар мисоли оҳу кўз ҳурлар бордир. Бу ҳурлар жаннат аҳлининг дунё ҳаётида қилиб ўтган солиҳ амалларининг мукофотидир. Улар жаннатнинг чашмалар, дарёлар оқиб турган эмин мақомида, Қодир Подшоҳ ҳузуридаги рози бўлинган ўринда Маликул Карим Парвардигорининг жамолига боқадилар. Уларнинг юзларида неъматлар жилваси порлайди. Уларга на бир заифлик, на бир хорлик етади. Балки улар Парвардигори томонидан ёғдирилаётган турли неъматлардан бахтиёр, ўзлари истаган масканда абадий қолгувчидирлар. Уларга у ерда на бир хавф, на бир ҳазинлик етмас, балки балою фалокатлардан омондадирлар.
Улар жаннат таомларидан ейдилар. Сут, май, асал тўла дарёлардан ичадилар. У дарёларнинг ерлари кумушдан, тошлари маржон, тупроғи мушк, ўтлари заъфарондир. Қуюқ кофур аралашган оқ атиргул сувларига тўла булутлардан ёмғирлар ёғади. Жаннат аҳлига асли кумушдан бўлган, дур, ёқут, маржонлар билан зийнатланган қадаҳлар, шунингдек, ичида муҳрланган май, аралашмаси чучук салсабил бўлган майкосалар келтирилади. У майкосалардан нур порлайди. Уларнинг софлиги шу даражадаки, майнинг майинлиги ва қирмизи рангги косанинг ташқари томонидан билиниб туради. Чунки, бу одамзоднинг санъати эмас, у бундай гўзалликдан ожиз. Майкосалар чеҳрасидан нур ёғилаётган ходимлар кафтида (жаннат аҳлига узатилган ҳолда) туради.
Ҳа, ходимларнинг нур порлаётган юзлари қуёшга ўхшайди, фақат, у юзлардаги ҳаловат, у кўзлардаги ҳусну малоҳат қуёшда не қилсин!
Ажабо! Охират диёрининг бу сифатларига, бу диёр аҳлининг ўлмаслигига ва жаннат аҳлининг кутилмаган ўзгариш, офат-балолардан омонда эканлигига аниқ ишонган киши, қандай қилиб, охири харобаликка юз тутувчи бу ўткинчи дунёни ўзига дўст билиши мумкин?! Қандай қилиб, у диёр лаззатини, бу дунё лаззатига алмаштириш мумкин?!
Аллоҳга қасамки, агар жаннатда сиҳат-саломатлик билан бирга ўлим, очлик, ташналик каби офатлардан омонлик бўлса-ю, бошқа ҳеч нарса бўлмаса, фақат шу сабабнинг ўзи ҳам бу дунёдан юз ўгиришга арзийди. Нега энди охират диёри бу дунёдан устун қўйилмасин? Ахир, жаннат аҳли ҳар қандай хавфдан омон подшоҳлардир. Улар турли-туман неъматлар ичида шод-хуррам, хоҳлаган неъматлари олдида муҳайё! Улар ҳар куни Арш ёнида ҳозир бўлиб, Аллоҳнинг дийдорига назар соладилар...
Абу Ҳурайра Расули акрам алайҳиссаломнинг бундай деганларини ривоят қилади: «Мунодий нидо қилади: "Эй жаннат аҳли! Энди сиз ҳамиша соғломсиз, ҳеч қачон дардга чалинмайсиз, ҳамиша тириксиз, ҳеч қачон ўлмайсиз. Доимо ёшсиз, ҳеч қачон қаримайсиз. Албатта, сиз саодатли бўласиз, ҳеч қачон бахтсизликка йўлиқмайсиз"» (Муслим ривояти).
Аллоҳ таоло дейди: «Қилиб ўтган (яхши) амалларингиз сабабли сизларга мерос қилиб берилган жаннат мана шудир» (Аъроф, 43-оят).
Жаннат сифатлари билан танишмоқчи бўлсанг, Қуръон ўқи. Жаннат ҳақида Аллоҳ таолонинг баёнидан улуғроқ баён борми?!
«Парвардигори (ҳузурида) туришидан (яъни, Парвардигор олдида туриб, ҳаёти дунёда қилиб ўтган барча амалларига жавоб беришидан) қўрққан киши учун икки жаннат бордир» (Раҳмон, 46) оятидан то сура охиригача, шунингдек, Воқеа ва бошқа сураларни ҳам ўқи, жаннат ҳақидаги хабарларнинг тафсилотига боқ! Аввало, жаннатнинг сони билан боғлиқ жиҳатларга эътиборингни қарат. Расули акрам соллаллоҳу алайҳи васаллам Раҳмон сурасидаги «Парвардигори (ҳузурида) туришидан қўрққан киши учун икки жаннат бордир» ояти хусусида дейдилар: «Икки жаннат бор, у ернинг идишлари ва бошқа барча нарсалари кумушдан. Икки жаннат бор, у ернинг идишлари ва бошқа барча нарсалари олтиндан. «Адн» дейилмиш мангу жаннатда аҳли жаннат ва Парвардигорининг орасида кибриё ридосигина бўлур» (Муттафақун алайҳ).
Кейин жаннат эшикларини тасаввур қил. Уларнинг сони тоатингга яраша. Яъни, қайси мўминнинг Аллоҳ таолога итоати кўп бўлса, унга очиладиган жаннат эшиклари ҳам шунчалик кўп бўлади. Жаҳаннам эшикларининг сони ҳам кишининг маъсиятига мувофиқ бўлади. Яъни, инсон Аллоҳ таолога қанча кўп итоатсизлик қилса, унга шунча кўп дўзах эшиклари очилади.
Абу Ҳурайра Расули акрам соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бундай деганларини ривоят қилади: «Кимки Аллоҳ йўлида ўз молидан бир жуфт нарсани инфоқ қилса, у жаннатнинг барча эшикларидан чорланади. Жаннатнинг саккизта эшиги бор. Кимки аҳли намоз бўлса, «Бобус солат» (Намоз эшиги)дан, рўза аҳли «Бобус сиям» (Рўза эшиги)дан, аҳли садақа бўлса, «Бобус садақа» (Садақа эшиги)дан, аҳли жиҳод бўлса, «Бобул жиҳод» (Жиҳод эшиги)дан ичкарига чорланади». Шунда Абу Бакр розияллоҳу анҳу:
– Аллоҳга қасамки, бу эшикларнинг биттасидан чақирилган киши нажот топади. Жаннат эшикларининг барчасидан чорланадиган киши ҳам борми?
– Ҳа, сен ўшалардан бири бўлишингни умид қиламан, дедилар Набий алайҳиссалом» (Муттафақун алайҳ).
Осим ибн Замра Али каррамаллоҳу важҳаҳудан ривоят қилади: «Ҳазрати Али дўзахни эслатди. Шундай бир қўрқинч билан эслатдики, унинг даҳшатидан ҳозир қўрқинчдан бошқаси хотиримдан кўтарилди. Кейин шу оятни ўқиди: «Парвардигорларидан қўрққан зотлар эса тўп-тўп ҳолда жаннатга киритиладилар. Қачонки улар дарвозалари очилган ҳолдаги (жаннатга) келиб етганларида ва унинг қўриқчилари: «Сизларга тинчлик-омонлик бўлсин! Хуш келдингиз! Бас, унга мангу қолгувчи бўлган ҳолларингизда кирингиз» деганларида (улар беҳад шодланурлар)» (Зумар, 73-оят).
Сўнгра кейинги чашмага бориб, у билан покланадилар. Уларга неъматлар жилваси ёғилади. Бадандаги туклардан мудом хуш бўйлар таралади. Сочлар гўё атирли мой сурилгандек бир текис, тартибли. Кейин улар жаннатга етиб келадилар. Жаннат қўриқчилари уларга: «Сизларга тинчлик-омонлик бўлсин! Хуш келдингиз! Бас, унга мангу қолгувчи бўлган ҳолларингизда кирингиз» – дейишади.
Сўнг вилдон – мангу ёш болалар уларни қарши олишиб, атрофида айланишади, бамисоли, дунё болалари узоқ вақт кўрмаган яқинларини соғинч билан кутиб олиб, атрофида айланишганлари каби. Улар аҳли жаннатга: «Қувонинг, шодланинг! Қаранг, Аллоҳ таоло сизга шунчалик неъматни ато қилибди!» – дея суюнчилашади».
Ровий дейди: «Мангу ёш болалардан бири жаннат аҳли завжаларидан бўлган оҳу кўз ҳурлардан бирига: «Фалончи келди!» деб у жаннатийнинг дунёда чақирилган исмини айтади. Шунда оҳу кўз ҳур:
– Сен уни аниқ кўрдингми? – деб сўрайди.
– Ҳа, аниқ кўрдим, мана у изимдан келяпти, – дейди у. Ўшанда у ҳур севинчдан шу даражада енгиллашиб кетадики, бир зумда жаннат эшиги бўсағасида ҳозир бўлади. Жаннатий банда ўз масканига етиб, маржонлардан иборат соҳил устига қурилган қизил, сариқ, яшил каби турфа рангда товланаётган кўшкка назари тушади. Бошини кўтариб, чақмоқдан чақнаётган кўшкнинг шифтига аста қарайди. Агар Аллоҳ таолонинг тақдири бўлмаганида бу ёрқинлик унинг кўзини кўр қилган бўлар эди. Кўзини шифтдан олар экан, қошида завжаларини, булоқ бўйига қўйилган қадаҳларни, тизиб қўйилган ёстиқларни ва тўшалган гиламларни кўради. Сўнгра уларга суяниб: «...Бизларни бу (неъматларга) йўллаган Зот-Аллоҳга ҳамду сано бўлгай. Агар бизни Аллоҳ ҳидоят қилмаганида ҳаргиз йўл топа олмас эдик...» – дейди (Аъроф, 43-оят).
Кейин мунодий нидо қилади: «Мангу ҳаётсиз, ҳаргиз ўлмайсиз. Доимо бунда муқимсиз, ҳеч қачон кетмайсиз. Ҳамиша саломатсиз, ҳеч қачон хасталанмайсиз».
Расули акрам алайҳиссалом дедилар: «Қиёмат куни жаннат эшиги олдида ҳозир бўламан, унинг очилишини сўрайман. Шунда жаннат қўриқчилари:
– Ким у? – дейди.
– Муҳаммад! – дейман.
– Сиздан олдин бирорта кишига эшикни очмасликка буюрилган эдим, – дейди у» (Муслим ривояти).
Жаннатдаги кўшклар, у ерда даражаларнинг фарқланиши тўғрисида ҳам фикр эт. Чунки, охират даража жиҳатидан энг юксак, афзаллиги жиҳатидан энг улуғ мезондир. Одамлар тоатларнинг зоҳирий кўринишида ва ботиний хулқда бир-биридан фарқлангани каби амалларига кўра тақдирланишда ҳам фарқланадилар. Агар юксак даражаларни кўзлаётган бўлсанг, жидду жаҳд қил, токи Оллоҳ таолога итоат қилишда ҳеч ким сендан ўзиб кетолмасин. Ахир, Оллоҳ таоло айни шу майдонда сенга мусобақа ва рақобатни буюрган-ку!
«(Эй инсонлар), Парвардигорингиз томонидан бўладиган мағфиратга ҳамда Оллоҳ ва Унинг пайғамбарларига иймон келтирган зотлар учун тайёрлаб қўйилган, кенглиги осмон ва ер кенглиги каби бўлган жаннатга шошилингиз...» (Ҳадид, 21-оят).
«У (май)нинг муҳри мушк бўлур. Бас, баҳслашгувчи – мусобақа қилгувчи кишилар (мана шундай мангу неъматга етиш йўлида) баҳслашсинлар – мусобақа қилсинлар» (Мутаффифун, 26-оят).
Ажабо! Яқинларинг ё қўшниларингдан бирортаси бойиб кетса ёки иморатини баланд қилиб кўтарса, сиқиласан, қийналасан. Ҳасад туфайли ҳаётинг аччиқ зардобга айланади. Лекин энг олий қароргоҳда, жаннатда шундай яқинларинг ёки қўшнилар борки, улар ўз фазилатлари билан аллақачон сендан ўзиб кетди. Бу фазилатларга дунё ва ундаги жамики нарсалар ҳам бас келолмайди.
Абу Саид Худрий Пайғамбар алайҳиссаломнинг шундай деганларини ривоят қилади: «Устма-уст, даражама-даража жойлашган кўшк аҳли жаннатийларга, бамисоли узоқ уфқларда мағрибу машриққа сочилиб, бир-бири билан мусобақалашаётган юлдузлардек бўлиб кўринади.
– Эй Оллоҳнинг расули, улар пайғамбарлардан ўзгаси етолмайдиган манзилми? – дея сўрашди.
– Жоним измида бўлган Зотга қасамки, у Оллоҳга иймон келтирган ва мурсалларни тасдиқлаган кишиларнинг манзилларидир» (Муттафақун алайҳ).
Расули акрам бу ҳақда яна шундай деганлар: «Жаннатдаги баланд даража эгаларини улардан қуйидагилар худди осмон уфқларида порлаган юлдузларни кўргандай кўрадилар. Абу Бакр ва Умар шулардандир...» (Термизий ривояти).
Жобир Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан бундай ривоят қиладилар: «Пайғамбар алайҳиссалом бизга:
– Сизларга жаннат кўшкларининг хабарини берайми? – дедилар.
– Ота-онамиз Сизга фидо бўлсин, ё Аллоҳнинг расули, хабарини беринг, – дедик.
– Жаннатда ҳамма томони гавҳардан бунёд қилинган кўшклар бор. Бу кўшклар шу даражада шаффофки, ташқарисидан ичи, ичидан ташқариси кўриниб туради. Кўшк ичкарисида на кўз кўрган, на қулоқ эшитган, на инсон хотирига келган бир неъмат, туганмас лаззат, адоқсиз сурур бор, – дедилар.
– Ё Аллоҳнинг расули, бу кўшклар ким учун ҳозирланган? – сўрадим.
– Шундай бир киши учунки, у саломни ёяди, таом едиради, давомли рўза тутади, тунда одамлар уйқуга ғарқ пайтда намоз ўқийди, – дедилар.
– Ё Аллоҳнинг расули, буларни ким бажара олади? – дедик.
– Умматим бу ишларни бажаришга қодир. Улар ҳақида сизларга хабар берайинми? Ким биродарига йўлиққан пайтда салом берса ё алик олса, демак у саломни ёйган бўлади. Кимки аҳли оиласини тўйгунча озиқлантирса, таом едирувчилар жумласидан бўлади. Кимки рамазон ойида ва ҳар ойнинг уч кунида рўзадор бўлса, давомли рўза тутган ҳисобланади. Кимки хуфтон ва бомдод намозини жамоат билан адо қилса, тунда одамлар яъни, яҳудийлар, насоралар ва мажусийлар уйқуда пайтда намоз ўқиган бўлади, – дедилар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам» (Абу Наим ривояти).
Аллоҳ таолонинг: «...абадий жаннатлардаги покиза масканларга киритур» (Саф, 12) ояти ҳақида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан сўрашди. Расули акрам дедилар: «Покиза масканлар – маржонлардан бунёд қилинган қасрлардир. Ҳар бир қасрда қирмизи ёқутдан бўлган етмишта ҳовли, ҳар ҳовлида яшил зумраддан бўлган етмишта уй, ҳар уйда бир тахт, ҳар тахтда барча ранглардан уйғун етмишта тўшак, ҳар тўшакда оҳу кўзли ҳурлардан бир жуфти ҳалол бор. Ҳар уйда етмишта дастурхон, ҳар дастурхонда етмиш хил таом бор. Ҳар уйда етмишта ходима бор. Мўмин кишига ҳар куни эрталаб шундай бир қувват бериладики, кун давомида ходимларнинг барчаси билан қўшилишга қодир бўлади» (Абу Шайх ривояти).
Абу Ҳомид Ғаззолий "Иҳё улумуд дин (Сўнгги манзил зикри)" китобидан
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа