24 Ноябр, 2024, 23 Жумадул аввал, 1446
24 Ноябр, 2024, 23 Жумадул аввал, 1446
“Улардан кейин (дунёга) келганлар айтурлар: “Парвардигоро, бизларни ва бизлардан илгари имон билан ўтганларнинг гуноҳларини кечир. Қалбларимизда имон келтирганларга нисбатан нафрат пайдо қилма! Парвардигоро, Сен меҳрибон ва раҳмлисан!” (Ҳашр, 10)
Бу ояти каримадан олдинги оятларда муҳожир ва ансорларнинг сифатлари зикр этилган. Бу оятда эса улардан сўнг қиёматгача дунёга келадиган мусулмонларнинг сифатлари қандай бўлиши лозимлиги баён этилган.
“Улардан кейин (дунёга) келганлар”дан мурод тобеинлар ва қиёматгача келадиган мусулмонлардир.
Мусъаб ибн Саъд айтади: “Мусулмонлар уч рутбададир. Икки рутба ўтган, фақат охирги бир рутба қолган – ана шу рутбада бўлишингиз сиз эриша оладиган энг катта ютуқдир”.
Бу оят саҳобаларни яхши кўриш вожиблигига далилдир. Шунинг учун аҳли суннат вал жамоатда бўлган киши саҳобалардан бирортасини сўкмайди, уларни ёмон кўрмайди ва аҳли қибладан ҳеч кимни кофирга чиқармайди.
“Парвардигоро! Бизларни ва бизлардан илгари имон билан ўтганларнинг гуноҳларини кечир!”
Ойша онамиз розияллоҳу анҳо бундай деган эканлар: «Мен Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг: “Бу уммат кейингилари олдингиларини лаънатламагунича йўқ бўлмайди” деганларини эшитганман» (Ибн Касир бу ҳадисни Бағавийдан ривоят қилиб келтирган).
Демак, ўтган буюк зотлар алломаи замонларни беҳурмат қилиш, уларни лаънатлаш умматнинг ҳалокатига сабаб бўлар экан.
«Ибн Умар розияллоҳу анҳу айтадилар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бундай деганларини эшитганман: “Саҳобийларимни сўкаётганларни кўрсангиз “Сизларнинг ёмонларингизни Аллоҳ лаънатласин!” деб айтинг” (Имом Термизий ривояти).
Шаъбий айтади: “Яҳудийлар ва насронийлар рофизийлардан* битта хислати билан устун туришади – яҳудийдан “миллатингизнинг энг яхшилари кимлар?” деб сўрасангиз, дарҳол “Мусонинг (алайҳиссалом) асҳоби”, деб жавоб беришади. Насронийларга шу савол берилса, ҳеч иккиланмай “Исонинг (алайҳиссалом) асҳоби”, дейишади.
Рофизийлардан “Миллатингиз орасида энг ёмонлари кимлар?” деб сўрасангиз, “Муҳаммаднинг (алайҳиссалом) асҳоби”, деб жавоб беришади. Ҳолбуки, улар саҳобийлар ҳақига мағфират сўрашга буюрилган”.
“Қалбларимизда имон келтирганларга нисбатан нафрат пайдо қилма!” Ояти каримада ҳозирги кунимизда ғоят долзарб бўлиб турган масала ечими баён қилинган. Бу нафрат ҳар қандай келишмаслик, фитна, парокандалик боис қалбда пайдо бўладиган нафратдир.
Бу оят мўминларни бир-бирларига нафрат қилмасликка буюради. Бу илоҳий фармонга тўлиқ амал қилинса, инсонлар орасида дўстлик, биродарлик қарор топади.
Аллоҳ таоло қалбимизда мўминларга нисбатан нафрат пайдо бўлишидан сақласин.
Қуртубий тафсири асосида
Нўъмон АБДУЛМАЖИД
тайёрлади.
ЎМИ Матбуот хизмати
* Рофизийлар (арабча “рофиз” – тарк этиш, рад этиш, маслагидан қайтиш маъноларида) – ўрта асрларда изчил Ислом йўлидан четга чиққан оқимлар, хусусан, шиалар (Абу Бакр ва Умарнинг (розияллоҳу анҳум) халифалик ҳуқуқини рад этганлари учун) рофизийлар деб аталган. Кейинчалик ҳазрат Алини (розияллоҳу анҳу) илоҳийлаштириш тарафдорлари бўлган фирқалар (хусусан, исмоилийлар) шу ном билан аталган. Умумий маънода “рофизийлар” атамаси имомийлар, алавийлар ва зайдийларга нисбат берилади (“Ислом энциклопедияси”).
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Зино ниҳоятда оғир гуноҳдир. Барча самовий шариатлар бу гуноҳнинг ёмонлиги ва оғирлигига иттифоқ қилган. Яҳудий, Насроний ва Ислом шариатининг таълимоти бу борада очиқ-ойдиндир. Қуйида уларнинг хулосаси тақдим қилинади.
Яҳудий динида зинонинг ёмонлиги ва унинг жазоси
Яҳудий шариатида зинонинг ҳукми ҳаромдир ва уни ниҳоятда оғир жиноят деб қарор қилинган. Зино энг нопок ва ифлос қилувчи амал деб тасдиқланган. Тавротда Аллоҳнинг азоби зинокорларга бўлиши айтилган.
Аллоҳ таоло жуда кўп умматлар ва қавмларни зинога мубтало бўлганларида ҳалок қилган. Аллоҳ таолонинг Бани Исроилга, зино қилманглар, йўқса, сизларни ҳалок этиб, барбод қиламиз, деган амри бор эди. Яҳудий шариатида зинога оғир жазолари тайин қилинган. Таврот ҳукмига кўра зинокорга қатл, тошбўрон ва ёқиб юбориш жазолари тайин этилган. Зинонинг ёмонлиги назарда тутилиб, нафақат зино ҳаром деб айтилган, балки, унинг сабаб ва воситаларидан ҳам қайтарилгандир. Шунга кўра, бадназарлик, бегона аёллар билан ҳамсуҳбат бўлиш ва ҳоказо ишлар ман этилган.
Насроний динида зинога муносабат
Насроний динида ҳам зино гуноҳи кабирадир. Инжилнинг жуда кўп ўринларида бу жиноятдан қайтарилган.
Инсонларга қилинган ўн муҳим васиятдан бири зино қилмаслик бўлган. Унда зино Аллоҳнинг ғазабига сабаб бўлади дейилган. Нафақат зинонинг ўзи, балки унинг йўллари ва сабабларидан ҳам воз кечиш таъкидланган. Зинокорлар ила алоқа ўрнатишликдан қайтарилган. Насроний дини таълимотида бу мавзуга батафсил ва жиддий эътибор қилинган.
Ислом динида зинога муносабат
Динимизда зино қатъий ҳаром деб айтилган. Қуръон ва ҳадис далилларида зинонинг шаръий ва ақлий ёмонликлари ошкора баён қилинган. Масалан, ароқ (хамр) баъзи маслаҳат (фойда)лар сабабидан турли хил босқичларда ҳаром қилинган. Лекин зинони аввал-бошданоқ, ҳеч қандай риоясиз, қатъий ва очиқ тарзда ҳаром, беҳаёлик, йўлдан чиқиш ва ёмонлик деб ҳукм қилингандир. Исро сурасининг 23-оятида аввал зинодан, ундан кейин ноҳақ қатл этишдан қайтарилган. Бу тартибнинг ҳикматини баён қилар экан. Имом Розий раҳматуллоҳи алайҳ шундай ёзганлар: «Куфрдан кейин энг катта гуноҳ ноҳақ қатлдир. Кейин зинодир. Лекин шунга қарамасдан, бу оятда зинонинг зикри қатлдан аввал келди. Ҳикмати шуки, қайси жамиятда зино эшиклари очилса, унда қатл ва талон-торож кенг тус олади. Зино туфайли қотиллик очиқ ва осон бўлади. Шунинг учун зино қатлдан олдин зикр қилинган» («Ат-тафсирул кабийр», 2/199).
Динимизга кўра, зино шунчалар ёмонки, бу ишни қилган одам иймон нури ва лаззатидан маҳрум деб ҳукм қилинган. Унинг дуолари мақбул бўлмаслиги айтилган. Зино натижасида пайдо бўладиган ижтимоий ва шахсий мусибатлар ҳамда мушкулликларни зикр қилиш билан бу гуноҳнинг нақадар қабиҳлиги очиқ- ойдин кўрсатиб берилган.
Эркаклар зиммасига оиласининг обрўйини сақлаш юклатилгандир. Иффат муҳофазаси учун ҳатто жон фидо этишга ижозат берилган ва унга шаҳидлик мақоми ваъда қилингандир. Оиласининг шаънини рашк қилмайдиганлар эса, даюс ва гуноҳкор саналган.
Шунингдек, аёлларнинг зиммасига фаржларини қатъий муҳофаза қилиш юкланган.
Жамиятни зино балосидан сақлаш учун ҳар бир эркак ва аёлнинг зиммасига аниқламасдан туриб бировни бузуқликда айбламаслик, туҳмат қилмаслик амри юкланган. Туҳмат қилиб, исбот тақдим эта олмайдиганларга қаттиқ жазо тайинланган. Шунингдек, зинонинг барча ҳолатлари, кўринишлари, омил ва сабабларидан ҳамда унга боғлиқ ҳар қандай катта-кичик ишлардан ниҳоятда қаттиқ ва очиқ-ойдин қайтарилган. Мақсад шуки, жамият зинодан буткул пок ва омонда бўлсин.
Юқоридаги тафсилотлардан англаш мумкинки, зино жуда ҳалокатли, хатарли ва оғир жиноят экан. Унинг зарарлари кўплигидан барчасини баён қилишнинг имкони йўқ.
Аслида, зинонинг зарар доираси ниҳоятда кенгдир. У зарарлар охират ва барзах оламигача ҳам етиб боради. Инсоннинг жасадидан ошиб ўтиб, қалби, ботини ва руҳига, дини, ахлоқ-одоби ва сийратига таъсир қилади. Оила ва жамиятларни бузади. Дунёларни алғов-далғов қилади.
«Бадназарлик ва зинодан сақланиш» китоби асосида тайёрланди
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа