Пайғамбаримизга бўлган муҳаббат
Инсониятни жаҳолат ботқоғидан ҳидоят нурига олиб чиққан буюк зот – Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг таваллуд топган муборак ой робиул аввал ойи ҳам бир зумда ўтиб кетди.
Суюкли Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг туғилган ойи муносабати билан қўлимга қалам олиб, Расулуллоҳга бўлган муҳаббатимни изҳор этишга уриндим, аммо, бунинг чорасини тополмадим. Лекин ноумид бўлмадим, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга бўлган муҳаббат қандай бўлади деган ўй-фикр ҳаёлимдан кетмади. Гўёки бир фикр мени саволга тутгандек бўлаверди:
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг тарихлари ёзилган китобларни ўқидингми?
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга бир кунда неча марта салавот айтаяпсан?
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларига амал қиляпсанми?
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни тушда кўришга ҳаракат қилдингми?
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни қалб билан севишга интилдингми?
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қавлий ва феълий ҳадисларига амал қиляпсанми?
Бу фикр мени имтиҳон қилгандек эди. Менга бу саволларга жавоб бериш қийин бўлди. Агар буларга мукаммал амал қилганимда менга жавоб бериш осон бўларди, балки. Барибир, менинг хаёлимда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга нисбатан соф ва ҳақиқий муҳаббат қандайлигини билиш турарди. Аллоҳ ва унинг Расулига бўлган муҳаббат биринчи туришини билардим. Аммо бу муҳаббат қанақа ва қандай бўлишини билишга интилардим. Буни қидириб Аллоҳнинг каломи Қуръонни қўлимга олиб биринчи бўлиб мана бу оятга кўзим тушди. “Сен: “Агар Аллоҳга муҳаббат қилсангиз, бас, менга эргашинг. Аллоҳ сизга муҳаббат қиладир ва сизларнинг гуноҳларингизни мағфират қиладир”, деб айт. Аллоҳ Ғафур ва Роҳиймдир” (Оли Имрон сураси, 31-оят).
Ҳашр сурасида Пайғамбар сизга нимани берса, ўшани олинглар ва нимадан қайтарса, ўшандан қайтинглар (7-оят); Қалам сурасининг 4-оятида “Ва албатта, сен улкан хулқдасан” дейилган оятларни ўқиганимдан сўнг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадислари ёдимга тушди. Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Сиздан бирортангиз мен унга ота-онасидан, боласидан ва одамларнинг ҳаммасидан маҳбуброқ бўлмагунимча, (комил) мўмин бўла олмайди”, дедилар”.
Бу оят ва ҳадислардан хақиқий муҳаббат – Аллоҳ ва унинг Расулига бўлган муҳаббат тушунилади. Демак, бу оят ва ҳадислардан англаймизки, ота-она, фарзанд ва барча инсонлардан ҳам Аллоҳ ва унинг Расулини яхши кўришлик биринчи турар экан. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга бўлган муҳаббат тилда эмас, балки амал ва қалб бирлашсагина рўёбга чиқар экан. Бизлар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни кўрмасдан иймон келтирганмиз, лекин, бизларга Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни тушда кўриш неъмати берилган. Бу неъматлардан унумли фойдаланиб, суннатларига амал қилсак, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга бўлган муҳаббатимиз зиёда бўлади.
Хайруллоҳ МАРДОНОВ
Фейк хабар тарқатиш ёлғонга шерикликдир
Бугунги кунда ахборот тарқатиш имконияти ҳар бир инсонда мавжуд. Биргина сўз, алоқа қурилмаларидаги биргина ҳаракат бутун жамиятда шов-шув, ваҳима келтириб чиқариши мумкин. Англамай, ёки ўйинқароқлик билан, ёки мақсадли ёлғон ахборот тарқатиш ҳоллари кўп кузатилмоқда. Хусусан, дин ва эътиқод каби нозик масалаларда тарқатилаётган фейк хабарлар нафақат шахсий хатолик, балки жамиятга салбий таъсир ўтказувчи умумий масъулият ҳамдир.
Ёлғон гапириш оғир гуноҳлардан саналади. Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Ростгўйликни маҳкам тутинглар. Зеро, ростгўйлик эзгуликка йўллайди, эзгулик эса жаннатга бошлайди. Киши рост гапириш ва ростгўйликка интилишда давом этаверади, натижада Аллоҳ ҳузурида ростгўй деб ёзилади. Ёлғончиликдан сақланинглар. Зеро, ёлғончилик гуноҳкорликка, фожирлик эса дўзахга бошлайди. Банда ёлғон гапириш ва ёлғончиликка интилишда давом этаверади, ниҳоят Аллоҳ ҳузурида ёлғончи деб ёзилади”, дедилар. (Имом Бухорий, Муслим, Термизий ривояти).
Шундай экан, ҳақиқатга тўғри келмайдиган ахборотни тарқатиш қатъий ман қилинган.
Фейк хабар тарқатишнинг кўплаб салбий оқибатлари бор:
- Жамиятда фитна келтириб чиқаради – нотўғри маълумот одамлар ўртасида ишончсизлик, гумон ва бўлинишларга сабаб бўлади;
- Диннинг мавқейини туширади – тўғри тушунчаларни бузиб кўрсатади, эътиқод қилувчиларни адаштиради;
- Расмий диний муассасаларга нисбатан иғво ва ишончсизликни келтириб чиқаради – фейк хабарлар баъзан таниқли расмий диний масъуллар номидан сохта фатво ва баёнотлар сифатида тарқатилади;
- Жиноятга олиб боради – баъзи ҳолларда фейк хабарлар одамларни тажовузкор ҳаракатларга ундайди.
Қуръони каримнинг Ҳужурот сураси 6-оятда шундай марҳамат қилинади:
“Эй иймон келтирганлар! Агар фосиқ хабар келтирса, аниқлаб кўринглар, билмай бир қавмга мусибат етказиб қўйиб, қилганингизга надомат чекувчи бўлманглар”.
Фейк, ёлғон хабарлардан эҳтиёт бўлиш кераклигини Қуръони карим таъкидламоқда. Демак, ҳар қандай хабарни текшириш ва эҳтиёт билан ёндошиш керак.
Рост хабарни қандай ажратиш мумкин:
- - Расмий ахборот манбаларига таяниш;
- - Сарлавҳаси эмас, мазмунига эътибор бериш;
- - Тарқатаётган шахс ёки саҳтфаларни текшириб кўриш;
- - Мутахассисларга мурожаат қилиш.
Ҳар бир хабар – тарқатувчи учун ҳам, ундан фойдаланувчи учун ҳам масъулият. Алоқа воситалари ва ижтимой тармоқларга жойлаётган пост билан ё тўғриликни тарғиб қилиш, ёки одамларни чалғитиш мумкин.
Шундай экан, фейк ахборот тарқатиш оғир маънавий жиноятдир. Ҳар бир мусулмон бундай хатарли ҳолатдан ўзини ва бошқаларни сақлаши лозим.
Хоразм вилояти Шайх Қосим бобо
жоме масжиди имом-хатиби Шермуҳаммад Болтаев
