Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
23 Ноябр, 2024   |   22 Жумадул аввал, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
05:58
Қуёш
07:21
Пешин
12:15
Аср
15:17
Шом
17:01
Хуфтон
18:19
Bismillah
23 Ноябр, 2024, 22 Жумадул аввал, 1446

Ҳадис илми билимдони – Зиёвуддин Мақдисий

15.11.2017   9999   2 min.
Ҳадис илми билимдони – Зиёвуддин Мақдисий

Зиёвуддин Муҳаммад ибн Абдулвоҳид ибн Аҳмад Мақдисий Саъдий Солиҳий ҳижрий 579 йили  туғилган. У киши Дамашқ, Бағдод, Исфаҳон, Найсабурий, Ҳаравайн каби шаҳарларга илм талабида ташриф буюрган ва  ҳадислар эшитган. Шу  билан бирга беш юзтадан кўпроқ олимдан ҳадис ёзиб олган. Бир қанча китоблар тасниф этган, ҳадисларни саҳиҳга, ровийларни адолатли ва адолатсизга ажратган. У кишининг шогирдлари Умар ибн Ҳожиб айтади: “Устозимиз Абу Абдуллоҳ вақтларини уламолар билан ўтказар, шунингдек, ибодатга жуда тиришқоқ эдилар”.

У зот кўп илмларни тасниф этган. Ҳадис илмига қизиққани сабабли кўпроқ ҳадис илмида китоблар ёзган. У кишининг машҳур китобларидан бири “Аҳадийсу мухтора”дир. Яна бир аҳамиятли томони шундаки, Зиёвуддин Мақдисий олдин текширилмаган ҳадисларни биринчилардан бўлиб текшириб, саҳиҳ ёки заифлигини аниқлаган. У кишининг саҳиҳ ҳадисларини ҳамма тасдиқлаган. Заркаший айтадиларки: “Зиёвуддиннинг ҳадислари Ибн Ҳиббон ҳамда Имом Термизийларнинг ҳадисларига яқиндир”. Бу китобда асосан, шаръий амалларнинг фазилатлари тўғрисида баҳс юритилади. Асар ўн бобдан иборат бўлиб, биринчи бобда таҳорат ва намоз амалларининг фазилати тўғрисида бахс юритилади. Иккинчи бобда Рамозон рўзасининг фазилати ҳақида, учинчи боб закот амалининг фазилати ҳақида, тўртинчи боб Ислом динининг бешинчи фарзи бўлмиш ҳаж амалининг фазилати тўғрисида, бешинчи бобда Исломдаги никоҳ амалининг фазилати ҳақида, олтинчи бобда Аллоҳ йўлида инфоқ қилиш амалининг фазилати ҳақида, еттинчи боб Қуръони карим фазилати ҳақида кейинги бобда жаноза намозининг фазилати тўғрисида, кейинги бобда илм фазилати ҳақида бахс юритилади. Шу билан бирга бошқа амалларнинг ҳам фазилатлари тўғрисида бахс юритилади.

Бу китоб қайта – қайта чоп этилиб, ундан кўп халқлар фойдаланди. Муаллиф тарғиб-тарҳиб (рағбатлантириш ва қўрқитиш), ахлоқ ва амаллар фазилатида бошқа муаллифлар йўлини тутиб, баъзи лозим жойларни кенгайтирди. Нафсларга таъсир ўтказувчи, қалбларни юмшатувчи солиҳ кишиларнинг ҳикояларига қаттиқ аҳамият берди ва унга янгича илмий фойдалар киритиб, охирги аср машойихлари ҳамда ҳозирги авлод солиҳларининг ҳикоялари қўшилди. Умрини илмга бахшида этган олим ҳижрий 643-йилида вафот этган.

Абдуллоҳ  ПАРПИЕВ

Халқаро алоқалар бўлими ходими

Ҳадиси шариф
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Таҳоратдаги фойдалар

22.11.2024   4571   3 min.
Таҳоратдаги фойдалар

Қўлни бўғимгача ювиш фойдалари

Маълумки, биз таҳоратни икки қўлимизни ювишдан бошлаймиз. Бунинг кўплаб фойдалари бор. Инсон қўли билан турли нарсаларни ушлайди, ўзгалар билан қўл бериб кўришади. Мана шу нарса бактериянинг тарқалиши ва унинг кўпайишига сабаб бўлади. Қўл орқали юқадиган касалликларга ич терлама, дизентерия (ичбуруғ) ва гастрит кабиларни мисол қилиб келтириш мумкин.

Исломда қўлни покиза сақлаш, тирноқларни вақтида олиб, озода бўлиб юриш ҳар бир мўмин-мусулмоннинг қатъий вазифаларидан саналади.

Қўл ювилганда, бармоқ учларидан нур чиқиб, қўл атрофида доира ҳосил қилади. Бунинг натижасида бизнинг ички энергиямиз ҳаракатга келади ва қўлларимиз тоза, чиройли кўриниш касб этади.

Оғизни чайиш (мазмаза) фойдалари.

Таҳоратда аввал қўлларни ювишнинг фойдаси жуда кўп. Агар қўллар яхшилаб ювилмаса, бактериялар оғиз орқали ошқозонга ўтиб, касаллик келтириб чиқаради.

Оғизни пок тутиш ҳам муҳим аҳамиятга эга. Унга ҳаво, озиқ-овқат ва бошқа сабаблар билан турли зарарли моддалар тушади. Агар булар вақтида тозаланмаса ёки мисвок билан покланмаса, оғизда кўплаб касалликлар, жумладан, милк ва тиш касалликлари келиб чиқади.

Таҳоратда мисвок ишлатиш суннати муаккада бўлиб, бу нарса тиббий нуқтаи назардан ҳам фойдалидир.

Замонавий илмий кашфиётлар мисвок ҳақида қуйидаги хулосаларга келди:

– арок дарахтидан олинадиган мисвок таркибида кўп миқдорда фторид бўлиб, бу модда тиш чиришининг олдини олишда катта аҳамиятга эга;

– мисвок эмал ва милкларга зарар бермаган ҳолда тишларни муваффақиятли тозалайди ва оқартиради;

– мисвок таркибидаги табиий антисептиклар оғиздаги зарарли микроорганизмларга қирон келтиради;

– мисвок таркибидаги фтор моддаси тишларнинг кариесга йўлқишининг олдини олади;

– хлор моддасига эга бўлгани сабабли тишлардан турли ранг ва доғларни кеткизади;

– ошловчи кислота (дубилъная кислота) милкни касалликлардан сақлайди;

– хлорид моддаси ҳар хил тошма ва доғларнинг кетишига ёрдам беради;

– мисвок таркибидаги силикат моддаси тишларни оқартиради;

– мисвокдаги баъзи моддалар оғиз саратони ва чиришнинг олдини олади;

– фарфор моддаси тишни чиритувчи бактериялардан ҳимоя қилади;

– мисвокдаги хушбўй ёғ сўлак ажралиб чиқишини (саливация ) кўпайтиради ва натижада ксеростомия  касаллигининг олди олинади;

– мисвок умумий шамоллашнинг оддий давосидир;

– гингивит  касаллигини камайтиради;

– арок дарахти экстракти билан оғиз чайилса, оғиздаги бактериялар 75% гача камайиши ўз тасдиғини топди. Мисвок билан тозалаганда ҳам шу натижага эришилади;

– милк қонашининг олдини олади;

– Мисрда олиб борилган изланишларда маълум бўлишича, мисвок билан оғиз тозалангач, унинг қолдиқлари икки кунгача (!) бактерияларни ўлдириш хусусиятини сақлаб қолар экан;

 

Одилхон қори Юнусхон ўғли 

Мақолалар