Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
05 Июн, 2025   |   9 Зулҳижжа, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:08
Қуёш
04:51
Пешин
12:27
Аср
17:35
Шом
19:56
Хуфтон
21:32
Bismillah
05 Июн, 2025, 9 Зулҳижжа, 1446

Бетакрор ижодкор эдилар...

11.11.2016   6907   6 min.
Бетакрор ижодкор эдилар...

Яшил баҳор олиб келганди уни,
Ёз дарё бўйида сувга зор этди,

Қаҳратон ёнида юрди ҳар куни,
Ниҳоят суйгани – куз билан кетди.

Хуршид Даврон

(05.11.2016)

Ҳар бир жон ўлимнинг тотувчисидир (Анбиё, 35). Ҳа, бандалик ҳақиқати бу фонийликдир. Боқий қолгувчи ёлғиз Тангри таолодир. 

Инсонга ато этилган фурсат – умр ҳаётини эл-юрт учун, жамият учун манфаатли ўтказишнинг ўзи ҳам бир саодат. Куни кеча ўзбек халқи, ўзбек шеърияти ўзининг забардаст ўғлони – Ўзбекистон Қаҳрамони, Ҳамза номидаги, Абдулла Қодирий номидаги ҳамда Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон Республикаси Давлат мукофотлари соҳиби, шоир ва ижодкор Абдулла Ориповни боқий дунёга кузатди.

Абдулла Орипов ҳозирги ўзбек шеъриятида инсон қалбидаги мураккаблик ва зиддиятларни  теран, ҳаққоний, ўзига хос бетакрор куйлаган ижодкор эди. Ўз ижоди ила ўзбек шеъриятига янгича бадиий тафаккур йўсинларини олиб кирди. Шоир Яссавий, Навоий, Бобур, Чўлпон сингари ижодкорлар бадиий анъаналарининг давомчиси бўлди. Айниқса, истиқлол йилларида халқимиз хотирасидан унутилаёзган миллий қаҳрамонларимиз, буюк сиймоларимиз образини ҳаққоний гавдалантира олган, қолаверса, исломий тафаккурга йўғрилган миллий ўзлигимизни тараннум этган моҳир ижодкор эди. Бу борада унинг машҳур “Ҳаж дафтари ” (1992), “Соҳибқирон” (1996) номли тўпламлари, “Бобур”, “Савоб”, “Бандага сиғинма”, “Ҳидоят йўли”, “Мен кимга суянгум”, “Зиёли”, “Илтижо”, “Орият”, “Инсон”, “Сўнгги макон” ва бошқа кўпгина асарини келтириш мумкин.

 Абдулла ака билан суҳбатларимизнинг бирида: “Тақсир, шеърларингизда имон ҳақида тафаккур ҳақида жуда кўп ёзгансиз”, дея марожаат этганимизда  – Бахил қанчалар диндор бўлмасин жаннатга кирмайди, олов ўтинни ёқиб битиргани каби ҳасад ҳасадчининг савобларини еб тугатади дейдилар. Мен гапни нарироқдан бошлаётганимнинг сабаби бор. Баъзиларда юзаки фикрлаш қусури кучайиб кетяпти. Айниқса, озроққина адабиётга даъвогарлиги бўлганларга бу дарднинг юқиши жуда ёмон. Ижодкор деганимиз, биринчи навбатда, тафаккур қилувчи жонзотдир. Бу қавм фикрлашсиз яшамаслиги, яшолмаслиги лозим. Ваҳоланки, аллақачонлар ўзини номдорлар қаторига қўшиб бўлган қаламкаш биродарларимизнинг кўплари ҳалигача Қуръони карим ёхуд ҳадиси муборакдан ҳам бехабарлар, дея айтган эдилар. 

Истиқлолимизнинг илк йилларида (1992 йил) Абдулла Орипов билан муборак ҳаж сафарида бирга бўлиш насиб этганди. Ўшанда моҳир ижодкор ўзларининг “Ҳаж дафтари” номли тўпламларини битган эдилар.

Абдулла Ориповнинг бадиий юксак ижоди халқимизнинг қалбидан чуқур ўрин олган. Буюк истеъдод соҳибининг ижод намуналари асрлар давомида мухлислари томонидан севиб ўқилишига шубҳа йўқ. Аллоҳ таолодан севимли шоиримизнинг охиратлари обод бўлишини, асарларидаги миллий руҳ, маънавий покликдан сабоқ олган ҳар бир ўқувчи учун у кишига савоб ва мукофотлар етиб боришини сўраб қоламиз.

 

Анвар қори ТУРСУНОВ,

Тошкент шаҳар бош имом-хатиби

МЕН КИМГА СУЯНГУМ

Бир кун савол берди ёшгина ўғлон:
– Нечун Аллоҳим деб йиғлайсиз нолон?
Дедим, жавобимдан бўлмагин ҳайрон,
Мен кимга суянгум Аллоҳдан бошқа.

Тинимсиз алдаса муҳит, маконинг,
Тортса оёғингдан дўсту ёронинг.
Шундай ўтар бўлса ҳар зум, ҳар онинг,
Мен кимга суянгум Аллоҳдан бошқа.

Ношукур эмасман дунёда гарчанд,
Қайдадир менга ҳам бор балки дилбанд.
Ва лекин тириклай куйдирса фарзанд,
Мен кимга суянгум Аллоҳдан бошқа.

Инсофу ишонч ҳам ширин сўз бари,
Тириклик тошқиндир ёки кўпкари.
То ҳаёт экансан қочгайдир нари,
Мен кимга суянгум Аллоҳдан бошқа.

Шунчалар каж эрур дунёи гардун,
Ундан диёнатни ахтармоқ нечун?
Падар шод ўз ўғлин бағрин этса хун,
Мен кимга суянгум Аллоҳдан бошқа.

Мингта кўз пойлайди битта жонингни,
Жонингмас, мартабанг, балки шонингни,
Ўт қўймай ёқарлар хонумонингни,
Мен кимга суянгум Аллоҳдан бошқа.

Бу кўҳна дунёда яшадим нега,
Яйдоқ от мисоли бўлдим беэга.
Маломат қилурман, оломон, сенга:
Мен кимга суянгум Аллоҳдан бошқа.

Мендан ранжимасин бўлса дўст агар,
Балки уларнинг ҳам дилида кадар,
Ҳойнаҳой, мендайлар дегай муқаррар:
Мен кимга суянгум Аллоҳдан бошқа.

Умр ҳам охирлаб бормоқда секин,
Энди сарғаймоқда мен эккан экин.
Майли, сен ўзингга суянгил, лекин,
Мен кимга суянгум Аллоҳдан бошқа.

 

СЎНГГИ МАКОН

Қайга бориб қўнар учаётган сор,
Қайси жойда тўхтар югурук оҳу?
Жавоб бериб бўлмас бу гапга зинҳор,
Бу жиҳат ёпиқ, деб айтилган, ёҳу.

Узоқ йиллар яшаш ҳар кимга армон,
Гарчи дунё ўзи фоний, муваққат.
Филда ҳам бор эмиш энг сўнгги макон,
Инсонга буюрсин Ватани фақат.

 

ОРИЯТ

Ер юзин тасмадек олгандир ўраб,
Турфа қавмларнинг сафи, қатори.
Бир ёнда боёнлар туришар қараб,
Ишларин ҳамиша келган барори.

Бир ёнда йўқсиллар тизилган борҳо,
Бошқалар сингари яхлит жамоат.
Лекин тиланишдан чарчамас асло,
Балки шараф эрур бундайин одат.

Учинчи қатор бор, учинчи қатор,
Хайру эҳсон кутиб, тиз чўка қолмас.
Улар ноёб зотлар, орияти бор,
Олтин танга узат, барибир, олмас!

Янгиликлар
Бошқа мақолалар

Жаноза ва икки ҳарамда жума намозининг ўқиш тартиби

26.05.2025   5271   3 min.
Жаноза ва икки ҳарамда жума намозининг ўқиш тартиби

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Жаноза намози тик турган ҳолда, қуйидаги тартибда ўқилади:

1. Ният қилинади (Ният қилдим 4 такбирли жаноза намозини имомга иқтидо қилиб ўқимоқликка, қиблам бўлмиш муқаддас Каъба томон юзландим, холис Аллоҳ учун);

2. Фақат биринчи такбирдагина қулоқ қоқилади (Аллоҳу акбар);

3. Сано ўқилади:

“Субҳанакаллоҳумма ва биҳамдика ва табарокасмука ва таъала жаддука ва лаа илаҳа ғойрук” (Аллоҳим! Сенга ҳамд айтган ҳолда Сени поклаб ёд этаман. Исминг муборакдир. Улуғлигинг юксакдир. Сендан ўзга илоҳ йўқ).

4. Иккинчи бор такбир айтилади (Аллоҳу акбар);

5. Набий алайҳиссаломга салавот айтилади:

“Аллоҳумма солли ъала Муҳаммадин ва ъала аали Муҳаммад. Кама соллайта ъала Иброҳийма ва ъала аали Иброҳийм. Иннака ҳамидум мажийд.

Аллоҳумма барик ъала Муҳаммадин ва ъала аали Муҳаммад. Кама барокта ъала Иброҳийма ва ъала аали Иброҳийм. Иннака ҳамидум мажийд(Аллоҳим! Иброҳим ва унинг оиласига салавот йўллаганингдек, Муҳаммад ва унинг оиласига салавот йўллагин! Албатта, Сен Ҳамийд (барча мақтовлар ила мақталган), Мажийд (шон-шарафи ва қадри баландлиги чексиз) Зотсан. Аллоҳим! Иброҳим ва унинг оиласига баракот берганингдек, Муҳаммад ва унинг оиласига баракот бергин!).

6. Учинчи бор такбир айтилади (Аллоҳу акбар)

7. Дуо ўқилади:

Аллоҳуммағфир лиҳаййина ва маййитина ва шаҳидина ва ғоибина ва соғийрина ва кабийрина ва закарина ва унсана. Аллоҳумма ман аҳйайтаҳу минна фааҳйиҳи ъалал Ислам ва ман таваффайтаҳу минна фатаваффаҳу ъалал ийман(Аллоҳим тиригимизни ва ўлигимизни, ҳозиримизни ва ғойибимизни, кичигимизни ва каттамизни, эркагимизни ва аёлимизни мағфират қилгин. Аллоҳим! Биздан кимни яшатсанг, Исломда яшатгин. Биздан кимни вафот эттирсанг, иймонда вафот эттиргин).

8. Тўртинчи марта такбир айтилади (Аллоҳу акбар);

9. Икки тарафга салом берилади (Ассаламу алайкум ва роҳматуллоҳ);

Жаноза намозида қироат ҳам, ташаҳҳуд ҳам бўлмайди. Имом салом бергунича кутиб турилади ва у билан бирга салом берилади.


Икки ҳарамда жума намози ўқилиш тартиби:

4 ракат суннат;

2 ракат фарз;

4 ракат суннат.

Икки ҳарамда жума куни 2 азон ва 1 такбир айтилади:

Биринчи азон – бугун жума куни экани ва жума намози ҳақида эслатма учун чақириқ.

Иккинчи азон – жума намози азони. Азон айтилиши билан имом хутба ўқишни бошлайди.

Такбир – жума намози ўқиш учун айтилади. 2 ракат фарз намози ўқилади.

Икки ҳарамда жума кунги фарздан олдинги ва фарз намозидан кейинги 4 ракатдан ўқиладиган суннат намозларини 2 ракатли фарз намозидан кейин 4 ракатдан 8 ракат қилиб ўқиб олинади. Шу тартибда жума намози адо этилади.

 

Моҳира БАҲОДИР