“ИДДА” НИМА ДЕГАНИ?
Динимизда аёл киши эрининг вафотидан ёки эри билан ажрашгандан кейин сақлаши лозим бўлган муддатга “идда” дейилади.
МУДДАТИ ҚАНЧА?
Унинг муддати эри вафот этган аёл учун тўрт ойу ўн кун; ҳомиладор аёлнинг иддаси туққунича, эридан ажралган хотин иддаси талоқдан сўнг уч ҳайз кўриб, учинчи ҳайзидан пок бўлиши билан тугайди. Турли сабабларга кўра ҳайз кўрмайдиган аёл эри билан ажрашса, уч ой идда ўтиради.
ҲОМИЛАДОР ЭМАС...
Ҳомиладор эмаслиги аниқ бўлган аёллар ҳам идда ўтиришлари лозим. Агар идда ўтирмасдан бошқа кишига никоҳлансалар, никоҳ ботил, ўзлари гуноҳкор бўладилар.
САРАТОНГА САБАБ БЎЛАДИ
Калифорния университети профессори, биологик текширувлар лабораторияси директори Доктор Жамолиддин Иброҳим бундай ёзади: “Аёлларнинг иммун тизимини ўрганиш натижасида уларда махсус ирсий хотирага эга ҳужайралар мавжудлиги аниқланди. Аёл киши турмуш ўртоғи билан жинсий алоқада бўлганда эрининг ҳужайралари камида 3 ой давомида аёлнинг репродуктив органларида фаол қолади. Агар аёл киши ушбу муддат ўтмасдан туриб бошқа эркак билан жинсий алоқада бўлса, бу иммун тизимини ишдан чиқишига, оқибатда саратон ўсмаларининг пайдо бўлишига олиб келади”.
Тақдқиқотчилар идда сақламай иккинчи эр билан жинсий ҳаётни давом этдирган аёлларда кўкрак ва бачадон саратони кўп кузатилишини алоҳида таъкидлайдилар.
ИЛМ – ИСЛОМГА ЕТАКЛАР
Америкалик эмбриолог Роб Гиллхем АҚШдаги аёллар орасида тадқиқотлар олиб борган. Натижада, муслима аёллар яшайдиган ҳудудда кўкрак ва бачадон саратонига чалинган аёллар бошқа минтақаларга қараганда ниҳоятда кам кузатилишини аниқлаган. Эмбриолог Гиллхем идда сақлаш ҳақидаги Қуръон оятларини ўқиб Исломни қабул қилди.
Алберт Эйнштейн институтининг илмий ходимлари ҳам бу борада узоқ йиллар тадқиқотлар олиб бориб, аёл кишининг организми эркак кишининг хромосомасидан тўлиқ тозаланиши учун айнан Аллоҳ таоло буюрган муддат талаб этилишини эълон қилганлар.
Миср тиббиёт маркази профессори Доктор Абдулбосит Саъид айтади: “Аёл киши эри билан жинсий алоқада бўлгандан сўнг, аёлнинг организми эркак кишининг хромосомасидан ҳар ойда фақатгина 30 % фоизи тозаланади. Тўлиқ тозаланиш учун эса камида уч ҳайз муддати талаб этилади”.
ХУЛОСА
Идда ўтиришнинг жуда кўп ҳикматлари бўлиб, уларни Аллоҳнинг ёлғиз Ўзи билади. Келажакда бунга ўхшаш ҳикматлар яна чиқаверишида шубҳа йўқ.
Даврон НУРМУҲАММАД
Инсон зиммасида бир нечта омонатлар борки, буларни қадрлаш зарур ҳисобланади. Ўз жонига ўзи қасд қилиш эса ана шу омонатга хиёнат қилишдир. Бинобарин, Қурони карим Нисо сураси 29-оятида Ҳақ таоло хитоб қилган: "Бир-бирларингизни ўлдирмангиз".
Жундаб ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳу ривоят қиладилар: "Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: "Сизлардан илгари ўтганлардан бир киши жароҳатланди. Бесабрлик қилиб пичоқ олди-да, қўлни кесиб ташлади ва кўп ўтмай, қон йўқотиб вафот этди. Аллоҳ: "Бандам жонига қасд этди, унга жаннатни ҳаром қилдим", деди" (Муттафақун алайҳ).
Яна бир ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: "Кимки тоғдан ўзини ташлаб, жонига қасд қилса, у жаҳаннам оловида абадулабад ўзини пастга ташлайди. Кимки заҳар ичиб жонига қасд қилса, у қўлида заҳарини тутиб, жаҳаннам оловида абадулабад ўзини заҳарлайди. Кимки ўзини темир билан ўлдирса, у қўлида темирини тутиб, жаҳаннам оловида абадулабад у билан ўзини уради" (Имом Бухорий, Муслим ва бошқалар ривояти).
Мўътабар фатво китобларимиздан “Фатавои Сирожия”да: “Қачон кема ёна бошласа, ундагиларнинг агар ўзларини денгизга ташлашса, сузиш билан халос бўлиб кетишга гумонлари ғолиб бўлса, шундай қилишлари вожиб бўлади. Агар ўзларини денгизга ташласалар ҳам ғарқ бўлишлари ёки ташлашмаса, куйиб кетишлари эҳтимоли бўлса, у ҳолда кемада қолиш ва денгизга ўзларини отиш орасида ихтиёрлидирлар. Кимки ўзини ўлдирса, унинг гуноҳи бошқа бировни қатл қилгандан кўра қаттиқроқдир!”
Юқорида келтирилган манбалардан кўриниб турибдики динимиз инсон ўз жонига қасд қилишга эмас, балки бу омонатни асрашга қадрлашга чақиради. Лекин, жамиятда баъзи инсонлар борки, ўз жонига қасд қилишга, худкушликка рағбат қиладилар. Аслини олганда ўзини-ўзи ўлдириш Аллоҳ берган неъматни мутлақо менсимасликдир. Шу билан бирга бундай ҳолат ўша жамиятга ҳам мусибат ҳисобланади.
Ўзини-ўзи ўлдиришнинг гуноҳи бировни ўлдиришдан кўра оғирроқ ва каттароқ ҳисобланади. Энди, салгина ҳаёт ташвиши деб, озгина ғам ва алам деб ўзини ўлдираётганларнинг гуноҳи бировни ўлдиришдан кўра оғирроқ эканлигини билдик. Бироқ, бундан ҳам энг ачинарлиси, бировларнинг ёлғон-яшиқ гапларига учиб, “фатво”ларига алданиб, бегуноҳ мўмин-мусулмонларни ўлдиришга қасд қилиб ўзини ўлдиришнинг гуноҳи бундан неча баробар оғирроқ ҳисобланади. Бу шаҳидлик эмас, бу қаҳрамонлик ҳам эмас, балки худкушликдир.
Уйчи тумани "Девона бобо" жоме масжиди имом-хатиби
Абдуфаттоҳ Мусаханов
Манба: @Softalimotlar