“ИДДА” НИМА ДЕГАНИ?
Динимизда аёл киши эрининг вафотидан ёки эри билан ажрашгандан кейин сақлаши лозим бўлган муддатга “идда” дейилади.
МУДДАТИ ҚАНЧА?
Унинг муддати эри вафот этган аёл учун тўрт ойу ўн кун; ҳомиладор аёлнинг иддаси туққунича, эридан ажралган хотин иддаси талоқдан сўнг уч ҳайз кўриб, учинчи ҳайзидан пок бўлиши билан тугайди. Турли сабабларга кўра ҳайз кўрмайдиган аёл эри билан ажрашса, уч ой идда ўтиради.
ҲОМИЛАДОР ЭМАС...
Ҳомиладор эмаслиги аниқ бўлган аёллар ҳам идда ўтиришлари лозим. Агар идда ўтирмасдан бошқа кишига никоҳлансалар, никоҳ ботил, ўзлари гуноҳкор бўладилар.
САРАТОНГА САБАБ БЎЛАДИ
Калифорния университети профессори, биологик текширувлар лабораторияси директори Доктор Жамолиддин Иброҳим бундай ёзади: “Аёлларнинг иммун тизимини ўрганиш натижасида уларда махсус ирсий хотирага эга ҳужайралар мавжудлиги аниқланди. Аёл киши турмуш ўртоғи билан жинсий алоқада бўлганда эрининг ҳужайралари камида 3 ой давомида аёлнинг репродуктив органларида фаол қолади. Агар аёл киши ушбу муддат ўтмасдан туриб бошқа эркак билан жинсий алоқада бўлса, бу иммун тизимини ишдан чиқишига, оқибатда саратон ўсмаларининг пайдо бўлишига олиб келади”.
Тақдқиқотчилар идда сақламай иккинчи эр билан жинсий ҳаётни давом этдирган аёлларда кўкрак ва бачадон саратони кўп кузатилишини алоҳида таъкидлайдилар.
ИЛМ – ИСЛОМГА ЕТАКЛАР
Америкалик эмбриолог Роб Гиллхем АҚШдаги аёллар орасида тадқиқотлар олиб борган. Натижада, муслима аёллар яшайдиган ҳудудда кўкрак ва бачадон саратонига чалинган аёллар бошқа минтақаларга қараганда ниҳоятда кам кузатилишини аниқлаган. Эмбриолог Гиллхем идда сақлаш ҳақидаги Қуръон оятларини ўқиб Исломни қабул қилди.
Алберт Эйнштейн институтининг илмий ходимлари ҳам бу борада узоқ йиллар тадқиқотлар олиб бориб, аёл кишининг организми эркак кишининг хромосомасидан тўлиқ тозаланиши учун айнан Аллоҳ таоло буюрган муддат талаб этилишини эълон қилганлар.
Миср тиббиёт маркази профессори Доктор Абдулбосит Саъид айтади: “Аёл киши эри билан жинсий алоқада бўлгандан сўнг, аёлнинг организми эркак кишининг хромосомасидан ҳар ойда фақатгина 30 % фоизи тозаланади. Тўлиқ тозаланиш учун эса камида уч ҳайз муддати талаб этилади”.
ХУЛОСА
Идда ўтиришнинг жуда кўп ҳикматлари бўлиб, уларни Аллоҳнинг ёлғиз Ўзи билади. Келажакда бунга ўхшаш ҳикматлар яна чиқаверишида шубҳа йўқ.
Даврон НУРМУҲАММАД
Одатда ҳар йили 31-декабрь санасида шомдан кейин бошланган пақилдоқ ва салютлар товуши соат о'н иккига яқин авжига чиқиб, тонггача давом этади. Ба‘зи инсонларнинг хурсандчилик қиламан, деган ниятда солаётган шовқинлари ҳаммага ҳам ёқмайди.
Ҳеч о‘йлаб ко‘рганмисиз? Бу овозу шовқинлар қанчалаб хонадонларнинг тинчини бузар эканаа?!. Ба'зи уйларда қон босими баланд бо‘лган қариялар, ог'риқдан ко'нглига қил ҳам сиг‘маётган беморлар, куну тун бетоб бо‘либ ётган фарзандининг тепасида мижжа қоқмай чиқаётган оналар, шовқиндан қо'рқиб тинмай йиг‘лаётган го‘даклар тонг отиши, шовқин-суронлар то‘хташига интизор бо‘ладилар. Кишилар тинчини бузаётганларни уйида ҳам юқоридага айтган ҳолатлар бо'лганда шу ишни қилишармиди?
Динимизда бошқаларга тили ва қо‘ли билан озор етказишдан қайтарилган. Исломда инсонларни қо'рқитиш зулм ҳисобланади. Ҳадиси шарифда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Мусулмон мусулмонни қо'рқитиши ҳалол бо‘лмайди", дея марҳамат қилганлар.
Янги йил арафасида пақилдоқ ва салютлар нархи қанча қиммат бо'лиши ҳаммамизга ма‘лум. Мана шу нарсаларга пулларини исроф қилиб, уни ҳавога учирмай, эҳсон қилинса, қандай ҳам яхши амал бо‘ларди.
Буларни нега ёзаяпмиз?! Илтимос, о'зингизнинг озгина хурсандчилигингизни, деб бошқаларга озор берманг, бизни о‘з уйимизда тинч яшашга қо‘йинг, о'згаларга озор беришни бас қилинг!"
Жозиба Жамол қизи,
Хадичаи Кубро аёл-қизлар ислом та‘лим муассасаси о'қитувчиси