Дуо – буюк ва қудрат эгаси бўлган Аллоҳ таолога муножат қилишидир. Банда доим Роббисига юзланиб дуо қилишини Қуръони каримда ўргатиб бундай марҳамат қилади: “Роббингизга тазарру ила ва махфий дуо қилинг. Зотан, У ҳаддан ошувчиларни севмас” (Аъроф сураси, 55-оят). Бошқа оятда эса: «Роббингиз: “Менга дуо қилинг, сизга ижобат қилурман”, деди» (Ғофир сураси, 60-оят).
Юқоридаги оятлардан кўриниб турибдики, биз бандалар Ҳақ таолонинг амрига биноан дуо қиламиз, Аллоҳ таоло ўзининг ваъдасига мувофиқ ижобат этади.
Дуо қилиш бандани Аллоҳ таоло ҳузурида хожандманд эканини, ночорлигию ожизлигини тан олишидир. Уни қабул қилувчи Зотнинг жалолига муносиб одоб-ахлоқ билан сўраш банданинг иши. Қолгани эса Аллоҳ таолонинг Ўзига ҳавола.
Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу: “Мен ижобат ташвишини чекмайман, мен дуо ташвишини қиламан. Менга дуо қилиш илҳом этилса, ижобат ҳам қилинади”, – дер эканлар. Ҳа, Аллоҳ Ўзига иймон билан дуо қилганларнинг дуосини ижобат этади, ибодатларини қабул қилади.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилиб айтадилар: “Дуодан бошқа ҳеч нарса Аллоҳга қадрли эмасдир” (Имом Термизий ривояти).
Аллоҳ таоло дуоларни қабул қилишининг шакллари:
1. Аллоҳ дуони дарҳол қабул қилади. Яъни, инсон Аллоҳдан нима сўраган бўлса, ўша нарсани беради.
2. Аллоҳ “Кут” дейди. Яъни, дуони кечиктиради, лекин бандаси учун ундан ҳам яхшироғини тақдим этади.
3. Аллоҳ дуони бошқача қабул қилади. Яъни, сўралган нарсани эмас, балки бандаси учун кўпроқ манфаати бўлган нарсани беради ёки унга зарар етишидан сақлайди.
Бу жавоблар Аллоҳнинг ҳикмати билан амалга ошади ва У доимо банда учун яхшиликни истайди.Аллоҳ таоло бандага бир нарсани бермоқчи бўлса, аввал уни тайёрлаб, сўнг ўша нарсага лойиқ қилади." Яъни, Аллоҳ бир бандага неъмат ёки қийинчилик юборишни ирода қилганида, аввал бандани унга муносиб қилиб, сабр-тоқат ва шукр қобилиятини ривожлантириш орқали ўша нарсага тайёрлайди. Бу фикр мусулмонлар орасида Аллоҳнинг ҳикматига бўлган ишончни кучайтиради.Дуода тўғридан-тўғри Аллоҳдан сўраш муҳим саналади.
Аллоҳ бандалари учун энг яқин ва ҳамма нарсани яратишга қодир Зотдир. Аллоҳ таолога дуо қилаётганингизда мен қилаётган дуо ижобат бўлармикан, бир дуо қилиб қўяйчи, деманг. Балки Аллоҳ таолога дуони ижобат бўлишига аниқ ишонч билан қилаверинг.
Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам ўз ҳадисларида дуо ҳақида: “Дуо ибодатларнинг мағзидир”, дедилар. Демак, икки дунё саодатидан умидвор ҳар бир инсон Аллоҳга дуони канда қилмай, Ўзидан сўраши лозим. Мусулмон одам дуо қилар экан, ижобат бўлишига шубҳа қилмасин.
Юқорида саналган дуо қабул бўлишининг уч хил шакли Аллоҳнинг раҳмати ва инояти кенглигини кўрсатади. Шу боис инсонлар ҳар доим дуо қилишда давом этишлари ва унинг ижобатини эса Ҳақ таолога ҳавола этишлари керак экан.
Қурбонов АҲЛИДДИН,
Имом Термизий ўрта махсус
ислом таълим муассасаси ўқитувчиси
8 июль куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари Саудия Арабистони Подшоҳлигининг Ўзбекистондаги элчиси Юсуф ал-Утайбий бошчилигидаги делегацияни қабул қилдилар.
Мулоқотда сўнгги йилларда икки давлат ўртасидаги алоқалар тобора мустаҳкамланиб бораётгани, айниқса, ҳаж ва умра ибодатларини уюштириш ишлари янги босқичга кўтарилгани алоҳида қайд этилди. Хусусан, “Ҳаж – 2025” мавсуми ҳар жиҳатдан муваффақиятли ўтгани, мутасаддилар саъй-ҳаракати билан ҳожиларга юқори даражада шароит ва имкониятлар ҳозирлангани, ўзбекистонлик зиёратчилар тартиб-интизоми, одоб-ахлоқи билан барчага намуна бўлиб, рисолагидек тоату ибодат қилганлари эътироф этилди.
Учрашувда томонлар келгусида ҳам диний-маърифий соҳадаги ҳамкорликни янада ривожлантириш, Ҳаж ва Умра зиёратчиларига хизмат кўрсатиш сифатини ошириб бориш каби масалаларни муҳокама қилишди. Шунингдек, ҳамкорликда ўтказиладиган маърифий тадбирлар юзасидан ўзаро фикр-мулоҳаза алмашилди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати