Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Аллоҳ таолонинг шундай фаришталари борки улар кўчаларда Аллоҳ таолони зикр қилаётган кишиларни қидириб юрадилар. Агар Аллоҳ таолони зикр қилаётган бирор жамоатни учратсалар қолган шерикларига, “сизлар қидираётган жамоатни топдим бу ерга келинглар” деб чорлайди. Барча фаришталар Аллоҳни зикр қилаётган жамоатни ҳалқа бўлиб қанотлари билан ўраб оладилар токи уларнинг қанотлари осмон дунёсига қадар етиб боради. Шунда Аллоҳ таоло ўзи билиб турса ҳам фаришталарга: “Бандаларим нима деяптилар?” деб савол беради.
Фаришталар: “Сенга тасбеҳ, такбир, ҳамд айтиб улуғлашяпти”, дейдилар. Аллоҳ таоло: “Улар мени кўришганми?” деб сўрайди.
Фаришталар: “Агар Сени кўрганларида, Сенга янада қаттиқроқ ибодат қилишар, Сени янада қаттиқроқ улуғлашар ва Сенга янада кўпроқ тасбеҳ айтишар эди”. дейишади.
Аллоҳ таоло: “Бандаларим мендан нимани сўраяптилар?” дейди.
Фаришталар: “Сендан Жаннатни сўрайдилар”, деб айтадилар. Шунда Аллоҳ таоло: “Улар Жаннатни кўрганмилар?” деб сўрайди.
Фаришталар: “Қасамки улар жаннатни ҳаргиз кўришмаган”, дейдилар. Аллоҳ таоло: “Агар Жаннатни кўрсалар қандай холатда бўлишарди?” дейди.
Фаришталар: “Агар улар жаннатни кўрсалар унга янада ҳарис, қаттиқроқ интилувчан ва кўпроқ рағбатли бўлишарди”.
Аллоҳ таоло: “Бандаларим нимадан паноҳ сўрашяпти?” деб сўрайди.
Фаришталар: “Жаҳаннамдан”, деб жавоб берадилар.
Аллоҳ таоло: “Улар Жаҳаннамни кўрганмилар?” деб айтади.
Фаришталар: “Қасамки йўқ, улар уни кўришмаган”, дейдилар.
Аллоҳ таоло: “Агар уни кўрсалар қандай бўларди?” деб сўрайди.
Фаришталар: “Агар улар Жаҳаннамни кўрганларида ундан қаттиқроқ қочиб, янада кўпроқ қўрқишарди”, дейдилар.
Аллоҳ таоло: “Сизлар гувоҳ бўлинг, Мен уларнинг барчаларини мағфират қилдим”, деб айтади. Шунда фаришталардан бири: “Роббим уларнинг ичида фалончи ўзининг иши учун улар орасида, аслида улардан эмас эди”, дейди.
Аллоҳ таоло айтади: “Улар шундай суҳбатдошки, уларнинг суҳбатдоши ҳам бахтсиз бўлмайди” (Имом Бухорий ривояти).
Ушбу ҳадиси қудсийдан олинадиган фойдалар:
1) фаришталар доимо Аллоҳ зикр қиладиган банларни излаб юриши, зикр ҳалқаларини қидириши, учратганда эса хурсанчиликларидан бир бирини чорлашлари;
2) зикр қилаётган бандаларни фаришталар халқасимон бўлиб атрофларини ўраб олиши;
3) Аллоҳ таоло фаришталардан билиб туриб бандалари ҳақида сўраши ва бу билан одам болаларининг фазилатини кўрсатиб қўйиши;
4) Жаннатнинг васфини билган мусулмон Роббисига янада қаттиқроқ ибодат қилиши ва жаннат талабида бўлиши;
5) Жаҳаннамнинг тавсифини эшитган мусулмон унга олиб борувчи амаллардан тобора узоқ бўлиши;
6) Аллоҳни кўп зикр қилган бандаларини гуноҳларини Роббиси кечирганлигига Ўзини гувоҳ қилиши;
7) зикр мажлисларига зикр учун эмас балки ўзининг ҳожатлари учун бўлса ҳам келган бандани Аллоҳ таоло мағфират қилиши;
8) ибодатнинг барча турлари: илм олиш, Қуръон тиловат қилиш ёки уни тинглаш, зикр, таҳлил, истиғфор айтиш каби солиҳ амаллар зикр мажлисларига киради.
Ҳумоюн ТОШБОЛТОЕВ
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Ҳасан розияллоҳу анҳу зироат экинлари экиладиган ерларга эга эди. Бундан ташқари, ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу даврида укаси Ҳусайн розияллоҳу анҳу билан бирга давлатдан йилига беш минг дирҳам маош оларди. Бу миқдордаги маошни фақат Бадр жангида қатнашганларгина олишлари мумкин эди. У киши розияллоҳу анҳу Муовия розияллоҳу анҳунинг даврида йилига юз минг дирҳам маош оладиган бўлди. Кўплаб бой саҳобалар Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга бўлган муҳаббатлари туфайли Ҳасан розияллоҳу анҳу ва укаси Ҳусайн розияллоҳу анҳуга катта миқдорда ҳадялар беришарди. Бундан ташқари, баъзи саҳобалар ўлимидан олдин ўзи қолдирган меросдан уларга берилишини васият қилишарди. Масалан, Бадр ва Уҳуд жангларида қатнашган Ислом суворийси Миқдод ибн Амр ибн Саълаба ал-Киндий ўлимидан олдин бойлигидан ўн саккиз минг дирҳамни Ҳасан ва Ҳусайн розияллоҳу анҳумога васият қилади. Бу васият амалга оширилади.
Ҳасан розияллоҳу анҳу кўп марта уйланган саҳобалардан эди. Бироқ у ажрашган аёлларига нисбатан жуда сахий эди. Ана шундай аёли Оиша Ҳасамийяга йигирма минг дирҳам нафақа тўлаган. Яна ажрашган икки хотинига ўн минг дирҳамдан ташқари бошқа мол-мулкларни ҳам нафақа қилиб қўшиб берган. У никоҳига оладиган аёлларига ҳам кўп миқдорда маҳр берарди. Иккита аёлига йигирма минг дирҳамдан, бошқа бир аёлига эса юзта жория ва юз минг дирҳам маҳр берган.
Ҳасан розияллоҳу анҳу бор мол-мулкини икки марта, мол-мулкининг ярмини оёқ кийими ва маҳсиларигача уч марта ҳадя қилган. Ёрдамга муҳтож бир кишига бир юз ўттиз минг дирҳам, бошқа бирига эса юз минг дирҳам садақа қилгани ривоят қилинган. Мадина кўчаларидан ўтиб кетаётган бир йўловчини зарур бўлган улов ва озиқ-овқатлар билан таъминлаган. Эҳтиёжи учун юз минг дирҳам сўраб Аллоҳ таолога дуо қилган кишига ўшанча пул жўнатган. Масжидул Ҳаромнинг четида бир кишининг «Аллоҳим, менга ўн минг дирҳам бер», деганини эшитиб, дарҳол уйига қайтиб бориб, унга шунча пул юборган.
Ҳасан розияллоҳу анҳу ҳаж сафари чоғида ўзи ва укаси Ҳусайн розияллоҳу анҳуни, жияни Абдуллоҳ ибн Жаъфар ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳуни қўй гўшти билан меҳмон қилган бечора аёлни Мадина бозорида кўриб қолиб, унга мингта қўй ва минг тилла бериб юборган.
Маккадан Мадинага сафари чоғида бир одам у кишини ёмғирдан ҳимоялаш учун ўз чодирида меҳмон қилади. Ана шу чодир эгасига чўпонлари билан бирга юзта туя ҳадя қилади.
Яна Ҳасан розияллоҳу анҳу ўзига бир қўй ҳадя қилган қулни қўйлари билан бирга сотиб олиб, уни озод этади ва унга сурувни ҳадя қилади. Шунга ўхшаш яна бир воқеа: итига овқатидан берган қулни ўзи қўриқлаётган боғи билан бирга сотиб олиб, уни озод қилади. Кейин ўша боғни қулнинг ўзига ҳадя қилади.
«Миллионер саҳобалар» китобидан