Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
10 Июн, 2025   |   14 Зулҳижжа, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:05
Қуёш
04:50
Пешин
12:28
Аср
17:37
Шом
19:59
Хуфтон
21:36
Bismillah
10 Июн, 2025, 14 Зулҳижжа, 1446

Энг гўзал исмлар Аллоҳникидир (3-мақола)

25.11.2024   3361   4 min.
Энг гўзал исмлар Аллоҳникидир (3-мақола)

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

الوَاحِدُ

67. Ал-Ваҳид.

Ягона, битта. У зот зотида ҳам, сифатларида, ишларида ҳам ягонадир.


الصَّمَدُ

68. Ас-Сомад.

Ҳеч кимга ҳожати тушмайди, барчанинг ҳожати Унга тушади.


القَادِرُ

69. Ал-Қодир.

Чексиз қудрат соҳиби. У зот ҳар бир нарсага қодирдир. Ҳар бир иш унга осондир.


المُقْتَدِرُ

70. Ал-Муқтадир.

Жуда ҳам қудратли.


المُقَدِّم

71. Ал-Муқаддим.

Олдинга сурувчи. У зот хоҳлаган шахс ва нарсани хоҳлаган шахс ва нарсасидан олдинга суради.


المُؤَخِّر

72. Ал-Муаххир.

Орқага сурувчи. У зот хоҳлаган шахс ва нарсани, хоҳлаган шахс ва нарсасидан орқага суради.

 

الأَوَّلُ

73. Ал-Аввал.

У ҳамма нарсадан аввал, яъни, барча мавжудотлар йўқлигида Аллоҳ бор эди.


الْآَخِرُ

74. Ал-Охир.

Ҳамма нарса йўқ бўлиб кетганда ҳам, Унинг ўзи қолади.

 

الظَّاهِرُ

75. Аз-Зоҳир.

Унинг мавжудлиги ошкор, очиқ-ойдиндир. У ҳамма нарсадан зоҳир-устундир.


الْبَاطِنُ

76. Ал-Ботин.

Кўзлар кўролмайдиган; барча яширин нарсаларни билувчи.

 

77. Ал-Волий.

Барча нарсани бошқарувчи. Ҳимоя қилувчи


المُتَعَالِي

78. Ал-Мутаъолий.

Қудрати, улуғлиги ҳар нарсадан улуғ; ҳар нарсани бўйсундирувчи


البَرُّ

79. Ал-Барр.

Яхшилик қилувчи.


التَّوَابُ

80. Ат-Таввоб.

Бандаларни тавбага йўлловчи ва уларнинг тавбасини қабул қилувчи.


المُنْتَقِم

81. Ал-Мунтақим.

Золим ва осийларни жазоловчи.


العَفُوّ

82. Ал-Афувв.

Афв қилувчи.


الرَّؤُوفُ

83. Ар-Раъуф.

Ўта меҳрибон.


مَالِك المُلْك

84. Моликул мулк.

Коинотдаги барча мулкнинг ягона эгаси.


ذُو الجَلاَل و الأِكرَام

85. Зул жалол вал икром.

Коинотдаги барча мулкнинг танҳо эгаси.


المُقْسِط

86. Ал-Муқсит.

Адолати ила мазлумларга нусрат ва золимларга жазо берувчи.


الجَامِع

87. Ал-Жомиъ.

Одамларни қиёмат куни жамловчи.


الغَنِيُّ

88. Ал-Ғаний.

Беҳожат. Унинг ҳеч кимга ва ҳеч нарсага ҳожати тушмайди.


المُغْنِي

89. Ал-Муғний.

Беҳожат қилувчи. У зот ўз бандаларидан хоҳлаганини беҳожат қилиб қўяди.


المَانِع

90. Ал-Мониъ.

Хоҳлаган бандасини бойликдан маҳрум этувчи. Асрагувчи.


الضَّار

91. Аз-Зорр.

Хоҳлаганига зарар қилувчи.


النَّافِع

92. Ан-Нофиъ.

Манфаат берувчи.


النُّور

93. Ан-Нур.

Мунаввар, нурли этувчи.


الهَادِى

94. Ал-Ҳодий.

Ҳидоят қилувчи.

البَدِيع


95. Ал-Бадийъ.

Нарсаларни йўқдан яратувчи

البَاقِي


96. Ал-Боқий.

Мангу, боқий қолувчи. У доимий бордир.


الوَارِثُ

97. Ал-Ворис.

Мавжудотлар йўқ бўлганда ҳам боқий қолувчи Зот.


الرَّشِيد

98. Ар-Рошийд.

Тўғри йўлга йўлловчи.


الصَّبُور

99. Ас-Собур.

Ўта сабрли. Гуноҳкорларни азоблашга шошилмайди.

Даврон НУРМУҲАММАД

Мақолалар
Бошқа мақолалар

Нима учун “арафот” деб номланган?

04.06.2025   4858   4 min.
Нима учун “арафот” деб номланган?

Арафот сўзи луғатда – билиш, таниш маъноларини билдиради.

Макка шаҳридан 20 км, Минодан 10 км, Муздалифадан эса 6 км, Намира масжидидан 1,5 км узоқликда жойлашган. Узунлиги 11-12 км ва кенглиги 6,5 км бўлган водий. У қаттиқ катта тошлардан иборат. Жанубий томонда 168 та зинаси мавжуд.

Маълумотларга кўра, Одам Ато билан Ҳавво онамиз жаннатдан чиқариб юборилганларидан кейин бир-бирлари билан шу ерда учрашганлар, дейилади.

Бошқа бир ривоятда Жаброил алайҳиссалом Иброҳим алайҳиссаломга ушбу маконда ҳаж амалларини ўргатиб: “Арофта?” (“Ўргандингизми?”) деганларида, Иброҳим алайҳиссалом: “Ҳа”, деганлар. Шундан кейин Арафот деб номланиб қолган.

Арофат тепалигида бир баланд жой борки, у ерни “жабалул роҳма”, яъни “раҳмат тоғи” дейилади. Арафа куни ҳожиларга ёғиладиган беҳисоб раҳмат ва баракалар сабабли “раҳмат тоғи” деб номланади. Ушбу тоғ Илол, Нобит ҳамда Қурийн деб ҳам аталади.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам вафотларидан 93 кун олдин, ҳижратнинг 10 йили Мадинадан ҳажга келиб, арафа куни шу тепаликка чиққанлар ва оқ туяларини чўктириб, унинг устида туриб “Видолашув ваъз”ини айтганлар. Бу жой узоқдан кўриниб туришлиги учун устун шаклида кўтарилиб, оққа бўяб қўйилган.

Арафотда ҳажнинг асосий аркони адо этилади. Арафа куни бомдод намози ўқилгандан сўнг Минодан Арафотга қараб йўлга тушилади. Зилҳижжа ойининг 9-куни, яъни арафа куни ҳожилар шу тепаликка чиқиб, то қуёш ботгунга қадар ибодат билан машғул бўладилар. Арафотда маълум муддат турмаган кишининг ҳажи ҳаж ҳисобланмайди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ҳаж Арафотдир”, деганлар (Имом Термизий ва Насоий ривояти).

Арафотга чиқишдан олдин ғусл қилиб олинса яхши бўлади.

Арафотга чиқишда ва у ерда турганда доим такбир, таҳлил, ҳамд ва талбия (“лаббайка”) айтилади. Арафотда дуолар ижобат бўлади. Шунинг учун ҳожилар кўпроқ дуода, зикрда, тиловатда, илтижода, чин дилдан тазарруда бўлишга интилишлари лозим.

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Дуоларнинг яхшиси – Арафот кунги дуодир”, деганлар (Имом Термизий ривояти).

Арафотда қуйидаги оят нозил бўлган: “Бугун Мен сизлар учун динингизни комил қилдим, Мен сизларга неъматимни тўкис қилиб бердим ва сизлар учун Исломни дин қилиб танладим” (Моида сураси, 3-оят).

Арафотда ва Раҳмат тоғида қуйидаги дуоларни ўқиш тавсия этилади:

“Субҳаналлоҳи ва биҳамдиҳи. Субҳаналлоҳил ъазийм”.

Лаа илаҳа илла анта. Субҳанака инни кунту миназ-золимийн.

Лаа ҳавла ва лаа қуввата илла биллаҳил ъалийил ъазийм”.

Роббана атина фид-дуня ҳасанатан ва фил ахироти ҳасанатан ва қина ъазабан-нар.

Аллоҳумма аслиҳ ли динийаллазий ҳува ъисмати амри ва аслиҳ ли дунйаяллати фиҳа маъаший ва аслиҳ лий ахиротияллати фиҳа маъадий, важъалил ҳайата зийадаталли мин кулли хойрин, важаълил мавта роҳаталли мин кулли шаррин.

Аъузу биллаҳи мин жаҳдил балаи ва даркиш-шақои ва суъил қазои ва шатаматил аъдаи.

Арафотда пешин ва аср намозлари бир азон ва икки иқомат билан қўшиб қаср қилиб ўқилади. Ҳажнинг амири хутба ўқийди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Арафа куни, Аллоҳ бандаларни дўзахдан кўп озод қилганчалик бошқа бирор кун йўқ!” (Имом Муслим ривояти).

Бошқа ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: “Аллоҳ ҳузурида Арафот кунидан яхшироқ кун йўқ. Аллоҳ таоло дунё осмонига (фаришталарга мақтаниб) ер аҳли билан фахрланиб айтади: “Менинг чанг босган бандаларимга қаранг! Менинг раҳматимдан умидвор бўлиб,  барча жойлардан келдилар. Ваҳоланки, улар менинг азобимни кўрмаганлар. Аллоҳ таоло бирор кунда  Арафа кунидек бандани дўзахдан озод қиладиган кун йўқ, дейди”.

Аллоҳ таоло ҳажингизни мабрур, саъйингизни машкур ва гуноҳингизни мағфур қилсин!

Даврон НУРМУҲАММАД