19 Май, 2025, 21 Зулқаъда, 1446
19 Май, 2025, 21 Зулқаъда, 1446
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
1. Ҳеч қачон бирор киши билан ўтирган ҳолда қўл бериб сўрашманг.
2. Музокарада ҳеч қачон биринчи бўлиб таклифни берманг.
3. Агар сизга сир айтилган бўлса, уни сақлай билинг.
4. Агар бировнинг машинасини миниб туриш учун олган бўлсангиз, қайтараётганингизда бакини ёқилғига тўлдириб қўйишни унутманг.
5. Бирон ишни қилсангиз иштиёқ билан қилинг, бўлмаса умуман у ишга қўл урманг.
6. Қўл бериб кўришганда маҳкам тутинг ва суҳбатдошингизнинг кўзига қаранг.
7. Якка ҳолда сафарга чиқиб кўринг.
8. Қайғуга ботган пайтингизда сизга хурсандчилик бағишлаган одамни ҳечам йўқотманг.
9. Ҳаётингизни узайтирмоқчи бўлсангиз, маслаҳат олишдан тортинманг.
10. Ўқиш ёки ишхонада янги келган одам билан бирга овқатланинг.
11. Ғазабда хат ёзсангиз тугатгандан сўнг, ўқиб чиқинг, ўчиринг ва қайта ёзинг.
12. Овқатланиш вақтида иш, сиёсат ёки дин ҳақида гаплашманг.
13. Мақсадларингизни ёзиб қўйинг ва уларга эришинг.
14. Ўз фикрингизни ҳимоя қилинг, лекин ўзгаларга ҳурматли ва бағрикенг бўлинг.
15. Яқинларингизга қўнғироқ қилинг ва уларни зиёрат қилинг.
16. Ҳеч нарсадан афсусланманг, ҳаммасидан сабоқ олинг.
17. Обрў ва вафо сизнинг шахсингизда бўлиши керак.
18. Қарзга пул берманг, агар қайтарилмаслигини билсангиз.
19. Бирон нарсага ишонинг.
20. Эрталаб уйқудан уйғонганда ётоғингизни йиғинг.
21. Ҳаммомда ювинаётганда қўшиқ айтманг.
22. Ўсимлик парвариш қилинг ёки боғ яратинг.
23. Имконият пайдо бўлганда осмонни кузатинг.
24. Қобилиятларингизни аниқлаб, улардан фойдаланинг.
25. Қилаётган ишингизни сева билинг, ёки уни тарк этинг.
26. Ёрдам керак бўлганда ёрдам сўрашдан тортинманг.
27. Кимгадир кичик бўлса ҳам бир қадриятни ўргатинг.
28. Сизга ёрдам кўрсатган одамга миннатдорчилик билдиринг.
29. Қўшниларингизга меҳрибон бўлинг.
30. Бирон кишининг бир кунини саодатли қилинг — шунда сизга ҳам хурсандлик бағишлайди.
31. Ўз нафсингиз билан беллашинг.
32. Йилда ҳеч бўлмаганда бир марта соғлигингизни тиббий муолажа қилдиринг.
33. Соғлигингизга эътиборли бўлинг.
34. Ҳар доим табассум билан салом беринг.
35. Тез ўйланг, лекин секин сўзланг.
36. Оғзингиз овқатга тўла ҳолда гапирманг.
37. Оёқ кийимингизни тоза тутинг, тирноқларингизни олинг ва ҳар доим кўринишингизни озода сақланг.
38. Ўзингиз билмайдиган масалаларда фикр билдирманг.
39. Ҳеч қачон ҳеч кимга ёмон муомала қилманг.
40. Ҳаётда гўёки умрингизни охирги кунидек яшанг.
41. Хотиржам бўлиш имконини берадиган фурсатни ҳеч қачон қўлдан берманг.
42. Ҳар қандай кишининг меҳнатини тан олинг.
43. Камтар бўлинг.
44. Ўз илдизларингизни ҳеч қачон унутманг.
45. Имкон туғилганда саёҳатга чиқинг.
46. Қўрқувдан воз кечинг.
47. Ғойибона сизни ҳимоя қилган одамни йўқотманг.
48. Ҳеч қачон таслим бўлмасдан ўз муваффақиятингизни қидиринг.
49. Адолатли бўлинг; сизнинг ёрдамингизга муҳтож бўлганларни ҳимоя қилинг.
50. Ёлғизлик онларидан завқланишни ўрганинг.
Ҳомиджон домла ИШМАТБЕКОВ
Ибн Жавзий раҳимаҳуллоҳ айтади: “Бир ажойиб ҳолат ҳақида фикр юритдим: баъзида мўминнинг бошига бир иш тушса, у астойдил дуо қилади, аммо дуоларининг ижобати кўринмайди. Умидсизликка тушай деганда, унинг қалбига қаралади. Агарда у Аллоҳнинг фазлидан умидини узмагани ҳолда тақдирига рози бўлса, дуонинг ижобати тезлашади. Бу маънолар Аллоҳ таоло нозил қилган ояти каримада ўз ифодасини топган: «...Ҳатто Пайғамбар ва иймонли кишилар: “Аллоҳнинг ёрдами қачон (келар экан)?» деган эдилар. Огоҳ бўлингки, Аллоҳнинг ёрдами (ҳамиша) яқиндир”»[1].
Шундай ҳолат Яъқуб алайҳиссалом билан ҳам бўлган. У зотнинг ўғиллари Юсуф алайҳиссалом дом-дараксиз йўқолиб қолганида, кушойиш келишидан ноумид бўлмаганлар. Кейинги ўғиллари ҳам тортиб олинганида, у зот Аллоҳнинг фазлидан умидларини узмаганлари ҳолда: «...Шоядки, Аллоҳ уларнинг (Юсуф, Бинямин ва Мисрда қолган ўғлимнинг) барчаларини (бағримга) қайтарса...»[2], деганлар.
“Дуойимнинг ижобат бўлиш муддати узайиб кетди”, деб қайғурманг. Аллоҳ таоло сизнинг тазарруингиз, ялиниб-ёлворишларингизни кўришни ирода қилмоқда. Сизни қилган сабрингизга ажр ила мукофотламоқчи. Сиз шайтон билан жанг қилишингиз учун ҳам дуойингизнинг ижобатини кечиктириш ила сизни синаяпти.
Гоҳида Аллоҳ таоло сизнинг азиймат, қатъиятингиз нақадар қувватли экани ва балога қанчалик сабрли эканингизни кўриш учун ҳам дард бериб имтиҳон қилади. Агар сабр қила олсангиз, демак, сиз итоаткор бандалар сафидасиз. Борди-ю, иродасизлик қилсангиз, зиёнкорлардан бўласиз. Сабрдан кейин фақат ва фақат ечим, ёруғ кунлар бор.
Алий ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳу: “Сабр қилсанг, ажрга эга бўласан, барибир ёзилгани бўлади. Сабрсизлик қилсанг, гуноҳкор бўлиб қоласан, барибир ёзилгани бўлади”, деганлар.
Шоир айтади:
Балою имтиҳон келса, аларга ҳар он ризо кўрсат,
Синов берган сиҳатни ҳам Ўзи бергай аниқ, албат.
Бандасига не ҳукм этса, ҳикмати бор, итоат қил,
Битганидан қутулмоқлик чорасиздир, бил, эй ғофил!
Ноумидлик ханжарини кўкрагингга урма аммо,
Ки Аллоҳнинг қудратила ечилгайдир ҳар муаммо.
Аллоҳдан умидингизни узманг. Синовларга сабр қилинг, шундагина улкан ажрларни қўлга киритасиз. Фазл ибн Саҳл айтади: “Касалликларда неъматлар бор”. Бу борада қуйидагиларга эътиборли бўлинг:
– гуноҳлардан тозалаш;
– савобни қўлга киритиш;
– ғафлатдан уйғониш;
– соғлик неъматини эслаб қўйиш;
– тавбага шошилиш.
Ҳассон Шамсий Пошонинг
“Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.
[1] Бақара сураси, 214-оят.
[2] Юсуф сураси, 83-оят.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 