07 Июн, 2025, 11 Зулҳижжа, 1446
07 Июн, 2025, 11 Зулҳижжа, 1446
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
КИРИШ
Онг инсон туғилганидан бошлаб доимо ривожланиб боради. Бу онгнинг тўғри ривожланишида атроф-муҳит таъсири муҳим ўрин тутади. Хусусан, ёш бола ҳамиша атрофдагиларнинг ғамхўрлиги ва қўллаб-қувватлашига муҳтож бўлади.
МУАММО
Аммо, айрим ота-оналарнинг фарзандига нисбатан қўпол муносабатда бўлиши, дўқ-пўписа қилиши, болани ҳақоратлаши, оғзаки қўрқитиши ёки бақириши кўплаб салбий оқибатларга олиб келади. Катталарнинг бундай ҳаракатлари болаларнинг ривожланишини зарарлайди, боланинг ўзига бўлган ишончини синдиради.
ТАДҚИҚОТЛАР
Бу борада кўплаб тадқиқотлар мавжуд бўлиб, уларнинг барчаси бир ҳақиқатни тасдиқлайдики, яъни болалик даврида турли зўравонликларга дучор бўлган шахслар депрессияга икки баробар кўпроқ мойил бўлади.
Қўпол муносабатда улғайган боланинг миясидаги нуқсон ва шикастланишлар Гарвард университетининг тиббиёт факультетида олиб борилган тадқиқотларда ҳам исботланган.
Замонавий технологиялар асосида олиб борилган тадқиқотларга кўра, ёшлигидан қўполликдан азият чеккан болаларнинг миясида ва фикрлаш қобилиятида нуқсонлар кузатилган, айниқса миянинг ўнг ва чап ярим шарларида заифлик аниқланган.
Болалар зўравонлиги бўйича эксперт Шанта Дюб айтади: “Ота-оналар баланд овозлари ва “аҳмоқ”, “дангаса” каби сўзлари фарзандларига қанчалик салбий таъсир кўрсатишини афсуски яхши билишмайди”.
Тадқиқотчи Питер Фонагининг қайд этишича, болалар катталар нима деса, шунга ишонадиган бўлади. Улар катталарни жиддий қабул қилади. Катталарнинг болаларга қўпол сўзлари нафақат болаларнинг миясига шикаст етказади, балки жамият билан алоқа қила олмаслигига ҳам сабаб бўлади.
21 минг нафар иштирокчи қатнашган тадқиқотда: болаликда қўпол муомалада вояга етганлар бошқаларга қараганда 20% фоиз кўпроқ гиёҳванд моддалар истеъмол қилишга мойил бўлиши, уларнинг қамоққа тушиб қолиш хавфи эса ота-онасининг бақиришларини эшитмаганларга қараганда 2 баробар кўпроқ экани аниқланди.
РАСУЛУЛЛОҲ СОЛЛАЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВАСАЛЛАМ ЁШ БОЛАЛАРГА ҚАНДАЙ МУНОСАБАТДА БЎЛАРДИЛАР?
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ёш болаларга отанинг боласига қилган муомаласидек бўлар эди. Анас ибн Молик розияллоҳу анҳу айтадилар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга 10 йил хизмат қилдим. У зот бирор қилган ишимни нимага бундай қилдинг ёки буюрган ишимни нега қилмадинг, деб сўрамас эдилар. Балки “Аллоҳ хоҳлагани бўлади, хоҳламагани бўлмайди”, дер эдилар”.
Баро ибн Озиб розияллоҳу анҳу айтадилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни кўрдим, қарасам, Ҳасан розияллоҳу анҳуни елкаларига кўтариб олибдилар ва: “Аллоҳим, мен буни яхши кўраман, Сен ҳам яхши кўргин” деб айтардилар».
Сиз ҳам фарзандларингизга уларни яхши кўришингизни айтинг ва “Аллоҳим фарзандларимни Сен ҳам яхши кўргин”, деб дуо қилинг.
ЯКУН
Аллоҳ таолодан бизни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга эргашганлардан қилишини ва фарзандларимизни у зот алайҳиссаломдан ўрнак олиб тарбия қилишимизга мадад беришини сўраб қоламан.
Даврон НУРМУҲАММАД
Бугун, 1 июнь куни Ҳаж ва умра ишлари вазири Тавфиқ бин Фавзон ар-Рабиа таклифига биноан Жидда шаҳрида ташкил этилган 49-ҳаж анжуманида Ўзбекистон делегацияси вазирлар, муфтийлар, уламолар ва ҳаж хизматига алоқадор турли соҳалар етакчилари билан бирга иштирок этди.
Мамлакатимиз делегацияси таркибида Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари, Дин ишлари бўйича қўмита раиси Содиқжон Тошбоев, “Ҳаж” ва “Умра” бўйича атташе Шуҳрат Амоний ва бир қатор соҳа мутасаддилари қатнашди.
Қуръони карим тиловати билан бошланган анжуманни мамлакат Ҳаж ва умра ишлари вазири кириш сўзи билан очиб, мартабали меҳмонларни Маккаи мукаррамага ташрифлари ва нуфузли тадбирдаги иштироки билан қутлаб, ҳаж мавсумини юқори даражада ўтказиш юзасидан амалга оширилаётган янги лойиҳалар тўғрисида сўзлади.
Халқаро анжуман доирасида ҳаж ибодатини енгиллаштириш, зиёратчиларга қулай шароит яратиш, жорий ҳаж мавсуми ёзнинг иссиқ кунларига тўғри келаётгани, ҳожилар саломатликларига эътибор қилишлари, Арафот ҳудудидаги Раҳмат тоғига чиқишдан сақланишлари, шунингдек, ҳаж хизматидаги ташкилотлар ўртасидаги ҳамкорликни мустаҳкамлаш каби муҳим мавзулар муҳокама қилинди.
Халқаро анжуманда Саудия Арабистони Подшоҳлигининг зиёратчиларга хизмат кўрсатиш соҳасида амалга ошираётган кўламли ишлари ҳақида сўз юритилди. Мусулмонларга хизмат қилиш учун Икки Муқаддас Масжиддаги энг муҳим лойиҳа ва катта ўзгаришлар тақдимот қилинди. Шунингдек, ҳаж амалини адо этишда қонуний рухсатномаларга ва амалдаги қоидаларга риоя қилиш алоҳида таъкидлаб ўтилди.
Маълумот ўрнида, ушбу симпозиум 1970 йилдан буён ҳар йили ўтказилади. Бу йилги анжуманда 50 дан ортиқ давлатдан 500 дан зиёд олим ва мутафаккирлар мавзу юзасидан муҳим масалаларни муҳокама қилдилар.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 