Cавол: Тил ва лабни ишлатмасдан Қуръони каримни ўқиб чиқса, хатм қилган ҳисобланадими?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Қуръони каримни хатм қилган бўлиши учун ҳарфларни тил билан талаффуз қилиб, камида ўзи эшитадиган даражада ўқиган бўлиши керак. Чунки нутққа тегишли ҳукмларда энг камида ўзи эшитиши шартдир. Шунга кўра бирор шахс сажда оятини ичида, ўзи эшитмайдиган даражада ўқиса, тиловат саждасини қилиши вожиб бўлмайди. “Шарҳул виқоя” ва унинг шарҳи “Умдатур ривоя” китобида қуйидагилар айтилган:
“Махфийликнинг энг ками ўзига эшиттиришдир. Саҳиҳ гап ҳам шу. Бу Абу Жаъфар Ҳиндувоний розияллоҳу анҳунинг сўзидир. Чунки тилнинг ўзини овоз чиқармасдан қимирлатиш бу кишининг наздида қироат ҳисобланмайди”.
Гапира олмайдиган одамлар, агар тилини қимирлата олса, шундай ўқийди. Буни ҳам қила олмаса, кўзнинг ўзи билан, қалби билан ўқийди. Фақиҳларимиз соқов инсоннинг намози, такбир айтиши, қироат қилишини баён қила туриб, уларнинг тил билан такбири таҳрима айтиши шарт эмас дейишган. Шунга кўра гапира олмайдиган кимсалар Қуръони каримни кўзи билан ўқиб, хатм қилаверадилар.
“Соқов каби гапира олмайдиган одамнинг тилини қимирлатиши вожиб эмас. Қироат қилишидаги ҳукм ҳам мана шу ва бу гап саҳиҳдир. Чунки у вожиб бўлган амални қила олмайди”. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
Кеча «Hilol Nashr» нашриётининг мажлислар залида янги чоп этилган таровеҳ мусҳафининг (https://hilolnashr.uz/taroveh-musxafi-27-29) тақдимоти ўтказилди. Тадбирда китобни нашрга тайёрлаган устоз Ҳасанхон Яҳё Абдулмажид қори, Абдулҳаким қори Матқулов ва бир қанча қорилар меҳмон бўлдилар.
Суҳбат аввалида устоз Эркин Малик Ҳасанхон Яҳё Абдулмажидни янги китоб билан табриклаб, тадбирни очиб бердилар. Кейин эса Ҳасанхон қори Қуръони Каримнинг мусҳаф ҳолига келтирилиши, жуз, ҳизб каби қисмларга бўлиниши, таровеҳ мусҳафининг тайёрланиш жараёни ва унда ишлатилган белгилар ҳақида сўзлаб бердилар.
Сўнг анъанага кўра, китобхонлар билан савол-жавоб ўтказилиб, тўғри жавоб топганларга тақдимоти бўлаётган китоб − таровеҳ мусҳафи ҳадя қилинди.
Кейин Ҳасанхон Яҳё Абдулмажид навбатдаги хушхабар − quran.uz саҳифасидаги ўн қироат бўйича янгилик билан ўртоқлашдилар. Эндиликда ушбу саҳифа орқали Қуръони каримни 10 хил қироат ва 20 хил ривоятда ўқиш ва тинглаш мумкинлигини тақдимот ёрдамида тушунтириб бердилар.
Сўнг устоз қорилардан Абдулҳаким Матқулов Ҳасанхон Яҳё Абдулмажидни мусҳафнинг янги нашри билан қутлаб, келгуси илмий фаолиятларига барака тиладилар.
Келган меҳмонларга нашриётнинг эсдалик совғалари улашилди.
Аҳмад Ризо қори ва Абдулбосит қори Қобиловнинг тиловатлари ҳамда Абдулҳаким қори Матқуловнинг хайрли дуолари билан тадбир ниҳоясига етди.
@hilolnashr