Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори
Буюк ватандошимиз, исломий илмлар ривожига улкан ҳисса қўшган беназир аллома, калом илмининг султони Имом Абу Мансур Мотуридийнинг (кейинги ўринларда – Имом Мотуридий) ибратли ҳаёт йўли ва бой илмий-маънавий меросини ҳар томонлама чуқур ўрганишни рағбатлантириш, мотуридийлик таълимотига хос бағрикенглик ва мўътадиллик тамойилларини халқимиз ва жаҳон жамоатчилиги ўртасида кенг тарғиб этиш, ёшларни Ватанга муҳаббат, миллий ва умуминсоний қадриятларга ҳурмат руҳида тарбиялаш мақсадида қарор қиламан:
1. Дин ишлари бўйича қўмита, Ўзбекистон мусулмонлари идораси, Самарқанд вилояти ҳокимлиги, Ўзбекистон халқаро ислом академияси, Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот марказининг 2025 йилда Имом Мотуридий таваллудининг 1155 йиллигини кенг нишонлаш тўғрисидаги таклифи маъқуллансин.
2. Имом Мотуридий таваллудининг 1155 йиллигига бағишланган тадбирларга тайёргарлик кўриш ва уларни ўтказиш бўйича ташкилий қўмита (кейинги ўринларда – Ташкилий қўмита) таркиби иловага мувофиқ тасдиқлансин.
3. Ташкилий қўмита (А.Арипов) икки ҳафта муддатда Имом Мотуридий таваллудининг 1155 йиллигини алломанинг ислом оламидаги обрў-эътибори ва нуфузига муносиб тарзда юқори савияда нишонлаш бўйича қуйидагиларни назарда тутадиган чора-тадбирлар дастурини тасдиқласин:
(а) 2025 йил апрель ойида Самарқанд шаҳрида “Мотуридийлик – бағрикенглик, мўътадиллик ва маърифат таълимоти” мавзусида халқаро илмий-амалий анжуман ўтказиш;
(б) хорижлик тадқиқотчилар ўртасида мотуридийлик таълимоти бўйича илмий танлов ўтказиш, ғолиблар иштирокида Ўзбекистонда маданий-маърифий учрашув ва семинар-тренинглар ташкил этиш;
(в) Имом Мотуридийнинг “Таъвилот ал-Қуръон” ва “Китоб ат-тавҳид” асарлари ва мотуридийлик таълимотига оид манбаларнинг ўзбек ва хорижий тиллардаги илмий-изоҳли академик таржималарини нашр этиш;
(г) Имом Мотуридий таваллудининг 1155 йиллигига бағишланган эсдалик сувенирларини муомалага чиқариш ҳамда почта маркалари, тақвимлар, буюк мутафаккирнинг ҳаёти ва илмий меросини ёритиб берадиган бошқа кўргазмали ахборот воситалари туркумини яратиш;
(д) Имом Мотуридийнинг серқирра ҳаёт йўли ва илмий меросининг бугунги кундаги аҳамиятини очиб берадиган бадиий-публицистик фильм яратиш;
(е) Самарқанд вилоятида Имом Мотуридий ва мотуридийлик таълимоти йўналишида фаолият олиб борган алломаларнинг ҳаёти, илмий ва ижодий меросига бағишланган асарларнинг нодир қўлёзма ва нашр нусхалари ҳамда китоблари кўргазмасини ташкил этиш;
(ж) Самарқанд шаҳридаги Абу Мансур Мотуридий мажмуасини қайта таъмирлаш ва ободонлаштириш.
4. Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги:
(а) Дин ишлари бўйича қўмита билан биргаликда 2025 йил май ва октябрь ойларида Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университетида Олий таълим муассасаларини ривожлантириш жамғармаси маблағлари ҳисобидан “Мотуридийлик таълимоти ва ҳозирги замон” мавзусида республика илмий-амалий конференциясини ҳамда илмий мақолалар танловини ўтказсин;
(б) мотуридийлик таълимотига мансуб алломаларнинг илмий мероси ва ноёб қўлёзма асарларни ўрганиш бўйича Илм-фанни молиялаштириш ва инновацияларни қўллаб-қувватлаш жамғармаси маблағлари ҳисобидан амалга ошириладиган илмий-тадқиқот ишларига давлат буюртмасини белгиланган тартибда шакллантириб борсин.
5. Ўзбекистон мусулмонлари идорасига имом-хатиблар ҳамда диний таълим муассасалари талабалари ўртасида “Мотуридийлик таълимоти билимдони” танловини ўтказиш ва ғолибларни муносиб тақдирлаш тавсия этилсин.
6.Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳри ҳокимликлари Дин ишлари бўйича қўмита, Республика Маънавият ва маърифат маркази, Ёшлар ишлари агентлиги, Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси билан биргаликда 2025 йил давомида жойларда Имом Мотуридийнинг илмий меросига бағишланган давра суҳбатларини ташкил этсин.
7. Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот маркази Маданий мерос агентлиги билан биргаликда:
(а) хорижий мамлакатларда сақланаётган Имом Мотуридий ва мотуридийлик таълимотига мансуб алломаларнинг ҳаёти ва илмий меросига оид ноёб қўлёзма асарлар ва бошқа маданий бойликларни аниқлаш, уларнинг нусхаларини Ўзбекистонга олиб келиш ва тадқиқ қилишни тизимли равишда ташкил этсин;
(б) Имом Мотуридийнинг ҳаёти ва илмий фаолиятига бағишланган юқори сифатли медиамаҳсулотлар ҳамда аудиовизуал асарлар яратиш, уларни маҳаллий ва хорижий оммавий ахборот воситаларида эълон қилиш, интернет тармоғи ва ижтимоий тармоқларда кенг тарғиб қилиш чораларини кўрсин.
8. Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги, Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси, “Дунё” ахборот агентлиги ва Ўзбекистон миллий медиа ассоциациясига Имом Мотуридий таваллудининг 1155 йиллигини нишонлаш билан боғлиқ тадбирларни кенг ёритиб бориш тавсия этилсин.
9. Мазкур қарорнинг ижросини назорат қилиш Ўзбекистон Республикаси Бош вазири А.Н. Арипов ҳамда Ўзбекистон Республикаси Президентининг маслаҳатчиси Р.Қ. Давлетов зиммасига юклансин.
Ўзбекистон Республикаси Президенти
Ш. Мирзиёев
манба: https://president.uz/uz/lists/view/7946
Аллоҳ таоло сизга ато этган неъматларини ич-ичингиздан эътироф этинг. Аллоҳ таолонинг неъматларини тилга чиқариш орқали унга шукр қилинг. Бу Зуҳо сурасининг 11-оятида ўз тасдиғини топган: «Парвардигорингизнинг (сизга ато этган барча) неъмати ҳақида эса (одамларга) сўзланг!».
Аллоҳга бўлган муҳаббатингизни янгилаб туринг! Бу неъматларни ато этган Зот хуш кўрмаган йўлларга сарфламанг. Тилингизга Аллоҳнинг зикрини, аъзоларингизга эса тоатларини жорий қилинг. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким шу “Аллоҳумма маа асбаҳа бий мин неъматин фа минка ваҳдак, лаа шарийка лак, фа лакал ҳамду ва лакаш шукр” деган дуони тонг отган пайтда айтса, шу куннинг шукрини адо этибди. Кечда ҳам шуни айтиб дуо қилса, ўша кечнинг шукрини адо этибди”, дея кўп бора такрорлаганлар. Ушбу неъматларни Аллоҳга маъсият бўладиган йўлда ишлатманг.
Ибн Мункадир бир қизнинг бошини айлантириб турган йигитнинг олдидан ўта туриб: “Эй ўғлим, Аллоҳ сенга берган неъматларига жавоб бундай бўлмайди?” – дедилар.
Аллоҳ таоло сизга соғлигу ёшлик неъматини бериб, сизни шу неъмат билан сийласа-ю, сиз У Зотга маъсият, гуноҳ билан жавоб қайтарасизми?! Бир ўйлаб кўргин-чи, сиз ҳақиқий шукр қилувчи бандамисиз?! Сиз Аллоҳга муҳаббат қўйгувчимисиз?! Сиз Аллоҳнинг неъматларини эътироф этгувчимисиз?! Шукрнинг таъсири сизнинг қалбингиз ва аъзоларингизда акс этадими? Яна муомалангиз ҳамда хулқ-атворингизда намоён бўладими?!
Имом Мубаррад айтадилар:
Неъматга шукр этсам, бу ҳам бир неъмат,
Шукрга шукрона вожибдир асли.
Ҳеч кимса топмагай ўзича, албат,
Етган шукрона ҳам Аллоҳнинг фазли.
Бу тўртликнинг маъноси қуйидагича: Аллоҳ таолони мақташ фақат Ўзининг тавфиқи орқалигина бўлади. Сизни Ўзига шукр қилишдек ишга муваффақ айлагани учун ҳам Аллоҳ таолога мақтов йўллашингиз зарур. Биринчи ҳамд учун ҳамд айтиш вожиб бўлганидек, иккинчиси учун ҳам ҳамд айтиш лозим бўлади. Бу эса ниҳоясиз давом этаверади.
Абул Атоҳия жуда чиройли бир гап айтган эканлар:
Шукринг зиёда бўлмаса ҳар неъмати бирла,
Ўзингни асло шокирлардан деб билма!
Аллоҳ таоло Иброҳим сурасининг 7-оятида айтади: «...Қасамки, агар сизлар (берган неъматларимга) шукр қилсангиз, албатта, (уларни янада) зиёда қилурман...».
Улуғлардан бири: “Қалблар табиатан ким унга яхшилик қилса, ўшани яхши кўрадиган қилиб яратилган. Аллоҳнигина муҳсин эканини билган киши нақадар ажабланарли, нима сабабдан у ўшал Зот тарафига бутун вужуди билан интилмайди?!”.
Умар ибн Абдулазиз раҳимаҳуллоҳ дуоларида бундай дер эдилар: “Роббим! Мен Сенинг неъматларингни куфрга алмаштириб қўйишим, неъматларингни танигач, унга нонкўрлик қилишим ёки уларни унутиб, мақтамай қўйишимдан паноҳ сўрайман”.
Ҳассон Шамсий Пошонинг “Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.