1 июнь куни Жидда шаҳрида бутун дунёдан келган ҳаж тадбирларини ташкил этиш ва ўтказишга масъул идоралар раҳбарларининг йиғилиши бўлиб ўтди. Унда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари ва Дин ишлари бўйича қўмита раиси Содиқжон Тошбоев иштирок этди.
Мулоқотда йилдан-йилга ҳаж мавсумида Аллоҳ таолонинг меҳмонларига муносиб хизмат қилиш такомиллашиб бораётгани, инновацион лойиҳалар амалиётга жорий этилаётгани, зиёратчиларнинг саломатликларини сақлаш, транспорт хизмати кўрсатиш, сифатли озиқ-овқат билан таъминлаш ва тоату ибодатларни тартибли ташкил этишда яхши натижаларга эришилганини алоҳида қайд этилди.
Ҳаж ва умра вазири йиғилиш иштирокчиларидан яқинлашаётган ҳаж кунларида зиёратчилар белгиланган тартибларга риоя этишларини таъминлаш, айниқса, Мино, Арафот водийларида ўрнатилган қонун-қоидаларга қатъий амал қилиш, хусусан, куннинг жазирама иссиқ вақтларида (соат 10-00 дан 16-00 гача) чодирлардан ташқарида юрмаслик, ҳудудларда тоғу тепаликларга чиқмаслик, битоқа-бейжикларни тақиб юриш, ҳаракатланишда махсус транспорт воситалари, автобуслардан фойдаланиш ва тартибни сақловчи ходимлар кўрсатмаларига итоат этиш кабиларда ҳамкорлик қилишни сўради.
Анжуман доирасида Ўзбекистон делегацияси Саудия Арабистони Подшоҳлиги Ҳаж ва умра вазири, турли мамлакатлардан келган мўътабар уламолар, мартабали вазирлар, фазилатли муфтийлар, жумладан, Туркия Диёнат ишлари бошқармаси раиси, доктор Али Эрбош, Покистоннинг Дорул улум Карачи Ислом университети профессори Муфтий Муҳаммад Тақий Усмоний, Афғонистон Иршод, ҳаж ва вақф ишлари вазири Нур Муҳаммад Сақиб билан учрашиб, ўзаро ҳамкорлик юзасидан фикр-мулоҳаза алмашдилар.
Йиғилиш якунида иштирокчилар Ҳаж ва умра соҳасидаги илмий ва амалий ҳамкорликни кучайтириш, зиёратчиларга хизмат кўрсатиш сифатини ошириш ва бу борада ўзаро тажриба алмашишни янада такомиллаштиришга келишиб олдилар.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати
Ўтган солиҳ зотлар жамоат билан намоз ўқиёлмай қолсалар, бир-бирларига таъзия изҳор қилишар экан. Шундай зотлардан бири Ҳотамул Асом айтади: “Мен жамоатга улгурмай қолдим, шунда менга Абу Исҳоқ Бухорийнинг бир ўзи таъзия билдирди. Агарда ўғлим ўлиб қолса минглаб одамлар таъзия изҳор қилишади. Бунинг сабаби одамлар наздида дин мусибати дунё мусибатларидан кўра арзимас саналганидандир”.
Бугунги кунда орамизда қанчалаб одамлар жамоат намозларини ўтказиб юборадилар, жиддий эътибор қаратмайдилар. Баъзида иш, ғам-ташвишларнинг кўплигини баҳона қиламиз, тўғрими?! Яна кўплар туни билан ухламасдан, бомдод намозига яқин ухлаб қолишлари ҳам бор гап.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг “Зимистонда масжидлар сари одим ташловчиларга қиёмат кунидаги тамомий нурнинг хушхабарини беринглар”[1] деганларини наҳот эшитмагансиз?!
Шайтон сизнинг устингиздан ғалабага эришиб, намозда хотиржамлигингизни кетказишига имкон берманг!
Омир ибн Абдуллоҳ ўлим тўшагида ётганларида азон овозини эшитиб: “Мени қўлимдан тутинглар”, дедилар. Омир ибн Абдуллоҳга “Ахир сиз бетобсиз-ку”, дейишганида: “Аллоҳнинг чақириғини эшитиб туриб, унга риоя қилмайманми”, дедилар. Кейин у кишини қўлидан ушлаб турғизишди. Масжидда имом билан шом намозининг бир ракатини ўқидилар ва жон таслим қилдилар.
Яна бир мисол: Суфён ибн Уяйна азон айтилишидан илгари намозга боришга иштиёқманд бўлганлар ва доим: “Намозга азон айтилмагунича масжидга келиб турмайдиган ёмон қул бўлма. Чунки ёмон қул чақирмагунингча келмайди”, дер эдилар.
Оиша розияллоҳу анҳо онамиз айтадилар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан суҳбатлашиб ўтирардик, у зот ҳам биз билан гаплашиб ўтирардилар. Борди-ю, намоз вақти кириб қолса, бир-биримизни танимагандай бўлиб олардик”[2].
Шукрки, орамизда масжидда биринчи сафга жойлашиш учун ғайрат қилувчилар кўпайиб бормоқда. Набий алайҳиссалом: “Агарда одамлар азонда ва биринчи сафда нималар борлигини билишса эди, унга эришиш учун қуръа ташлашдан бошқа чора бўлмаса, албатта, қуръа ташлаган бўлардилар”, деганлар.
Саид ибн Мусайяб айтади: “Мен эллик йилдан бери бирор марта биринчи такбирни ўтказиб юбормаганман. Эллик йилдан буён намозда бирорта кишининг бошининг орқасига қараган эмасман”.
Ҳассон Шамсий Пошонинг
“Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.
[1] Имом Термизий ва Имом Абу Довуд ривояти.
[2] Мурсал ҳадис. Ироқийнинг “Иҳё”га ёзган тахрижига қаранг (1, 205).